پرسش و پاسخ های اعتقادی

اثبات قیامت

1) نفی قطعی یک موضوع زمانی ممکن است که با صریح عقل انسانی در تضاد باشد. مثلاً ما می دانیم که هرگز یک صفحه نمی تواند در آن واحد هم سیاه و هم سفید باشد(اجتماع ضدین) یا هم باشد و هم نباشد(اجتماع نقیضین). ولی اگر ما چنین تضاد و یا تناقضی را در موضوعی نیافتیم، نمی توانیم اصل آن را نفی کنیم. در رابطه با معاد هم همین گونه است. اگر شما به دلیلی برخورده اید که معاد را با صریح عقل مخالف می داند و قابل جمع نمی داند، آن دلیل را بیاورید و اگر جستجو کرده اید و دلیلی بر تأیید معاد نیافته اید، نیافتن دلالت بر نبودن نیست. شما ممکن است گنجی را نیابید، ولی نیافتن شما دلیل آن نیست که هیچ گنجی وجود ندارد.

2) عقل انسان نمی تواند مخالف "امکان معاد" باشد. اگر معاد امکان داشته باشد که دارد بحث ما در مورد وقوع آن صورت خواهد گرفت. حال ما که در مورد معاد بحث می کنیم در چه موقعیتی قرار داریم:

الف: آیا خداوند را قبول داریم؟

ب: آیا یکی از ادیان ابراهیمی را قبول داریم؟

ج: آیا پیامبر اسلام(ص) را قبول داریم و در نتیجه قرآن را هم قبول داریم؟

اگر تنها خداوند را قبول داشته باشیم یک گونه بحث پیش می آید و اگر یکی از ادیان ابراهیمی را بپذیریم به گونه ای دیگر و اگر اسلام و قرآن را قبول داشته باشیم شیوه استدلال آسانتر خواهد بود. و اگر هیچکدام از این مراتب را قبول نداریم، به لحاظ منطقی نوبت به بحث از معاد و امکان و اثبات آن نمی رسد. و باید از اثبات خدا و صفات او شروع کرد.

3) حال فرض را بر آن گرفته که ما متدین به یکی از ادیان ابراهیمی هستیم، می گوییم:

الف: معاد به لحاظ عقلی امر ممکن است و وقوع آن هیچ مانعی ندارد.

ب: پیامبران علیهم­السلام که از فرستاده خداوند و صادق و مصدق هستند، از وقوع آن خبر داده و بعضی از جزئیات آن را برشمرده اند.

ج: امری که عقلاً ممکن است و خداوند از وقوع آن خبر داده است، قطعاً رخ­دادنی است و محال است که خداوند دروغ گفته باشد. چون دروغ امری قبیح و گمراه کننده است و چنین اموری از خداوند با دلایل متعدد و متقن عقلی صادر نخواهد شد.

4) اگر تنها به خداوند عقیده مند باشیم و به هیچ دینی متدین نباشیم و خداوند را حکیم و عادل می دانیم، باز ناچار به پذیرش معاد هستیم. چون اگر قضیه به همین دنیا ختم شود، با عدالت و حکمت خداوند سازگار نمی باشد. زیرا داد از ستمگران ستانده نشده است و زندگی با این شیوه عبث و بی معنا خواهد بود. یعنی یک حیات پر از مشقت و یا حتی تنعم بدون هدف و تکامل و محدود و ناچیز، به خصوص با آن طلب های درونی وسیع و خواسته های گسترده انسان و فطرت حق طلبی و مطلق گرای او، نمی تواند امری حکیمانه باشد. و از نظر عدلت هم اینگونه است. مثلاً اگر کسی یک نفر را بکشد، عدل حکم می کند که او را بکشند. ولی اگر صد نفر و بلکه هزاران نفر را کشت دیگر نمی توان در این دنیای محدود او را به تناسب جرمش مجازات کرد و یا به هر تقدیر جبران نمود.

5) فطرت انسان خود والاترین دلیل بر وجود معاد است چون این گرایش های باطنی انسان همیشه ما به ازاء خارجی دارند . اگر تشنگی هست باید برای رفع آن آب در خارج باشد و اگر عشق هست باید معشوقی در خارج باشد.فطرت انسان میل به استراحت مطلق دارد که هیچ گونه ناملایمی او را آزار ندهد و تبلور بیرونی این گرایش جز در جهانی دیگر عملی نخواهد بود.

لازم است این نکته را تذکر دهیم که عقل آدمی نمی تواند پی به جزئیات مسئله معاد ببرد و تنها کلیت آن را می یابد و اما جزئیات را باید از طریق نقلهای معتبر بیابیم.