كویر یا دشت، انتخاب كنید

برای رسیدن به شهمیرزاد باید اول خودتان را به سمنان برسانید. استان سمنان از شمال به دامنه‌های البرز و جنگل‌‌های مازندران راه دارد و از جنوب به كویر مركزی ایران. بنابراین هم می‌توانید راه كویر را تجربه كنید و هم طبیعت بكر شمال را. مسیر كویری از جاده مشهد می‌گذرد. در این مسیر باید 230 كیلومتر از تهران طی كنید تا بعد از 5 ـ4 ساعت به مقصد برسید.

البته از الان گفته باشیم در مسیر كویری غیر از دشت‌های پهناور و خشك و بی‌آب و علف منظره دیگری عایدتان نمی‌شود. سمت چپ جاده، كمی جلوتر از تابلوی به استان سمنان خوش آمدید، چشمتان به تابلوی سبز رنگی خواهد افتاد كه روی آن با رنگ سفید نوشته شده: شهمیرزاد، 20 كیلومتر. همین مسیر را مستقیم بروید، به شهمیرزاد می‌رسید. برای عبور از مسیر شمال باید از جاده كیاسر ـ ساری بگذرید. برخلاف مسیر كویری، این جاده جاذبه‌های منحصربه‌فردی دارد.

كوه‌های بلند البرز طوری جاده را دربرگرفته‌اند كه انگار بنای این جاده در دل كوه گذاشته‌ شده و فرهاد برای رسیدن به شیرین، كوه البرز را كنده و این جاده را برای ما هموار كرده است. اگر از شهر ساری به سمت شهمیرزاد حركت كنید، 170 كیلومتر راه دارید و از مرز استان مازندران هم 55 كیلومتر. نزدیكی شهمیرزاد به آب‌های شمال باعث شده مسیر شمالی، حسابی دیدنی شود.

جاهایی برای دیدن

نزدیكی به آب‌های شمال از یك طرف و دسترسی به رشته كوه‌های البرز از طرف دیگر حسابی به نفع شهمیرزاد تمام شده است. با آب شدن برف رشته‌ كوه‌های البرز، چشمه‌ها، قنات‌ها و چاه‌های شهمیرزاد پرآب شده و زمین‌های كشاورزی این شهر را سیراب می‌كنند و در نهایت باعث می‌شوند این منطقه سرسبز بماند.

مهم‌ترین چشمه‌های شهمیرزاد شیخ‌چشمه‌سر و هفت چشمه است كه نزدیك هم و در شمال غرب شهمیرزاد قرار دارند، شیخ چشمه سر هم اسم خیابان است، هم قلعه‌ و هم چشمه‌ای كه بالاتر از میدان امام در خیابان شیخ چشمه سر قرار گرفته و معروف‌ترین چشمه شهمیرزاد است.

«چاك» تنها رود شهمیرزاد است كه آب شیخ‌چشمه‌سر و هفت چشمه را به مزارع و باغات شهمیرزاد می‌رساند. از 2 چشمه شهمیرزاد كه بگذریم، به آبشار مصنوعی شیر قلعه می‌رسیم كه به مناسبت میلاد امام رضا(ع) پای شیر قلعه افتتاح شد. اگر خواستید سری به شیرقلعه بزنید، قبل از بالا رفتن از كوه و دیدن شیرقلعه اول، چشمتان به آبشار شیرقلعه روشن خواهد شد.

در 3 كیلومتری شمال غربی شهمیرزاد یك رشته كوه تقریباً بلند باشیب كم وجود دارد كه قسمت كوچكی از باغ‌های سرسبز در دامنه آن قرار گرفته است. روی این رشته كوه، قلعه‌های شهمیرزاد قرار دارد. شیر قلعه یا قلعه شیخ‌چشمه‌سر كمی بالاتر از میدان امام و در انتهای خیابان شیخ چشمه سر است. اسپهبدان طبرستان كه در دوره اشكانی به بخشی از ایران حكومت می‌كردند، این قلعه را پناهگاه خود كرده بودند. قلعه شیخی هم از قلعه‌های مهم شهمیرزاد است كه فقط سنگ چین‌های بسیار محدودی از آن باقی مانده است. این قلعه در نزدیكی شیرقلعه جا خوش كرده است. دژ وهل یا قلعه سنگی شهمیرزاد هم بالاتر از خیابان دكتر بهشتی و در دامنه همین رشته كوه قرار دارد.

شیب‌ها را جدی بگیرید

شیبدار بودن شهمیرزاد به جاذبه‌های این شهر افزوده است. همچنین رنگ‌بندی درخت‌های شهمیرزاد و تركیب رنگ‌های قرمز، نارنجی و زرد در فصل پاییز به قدری جذاب و چشمگیر می‌شود كه هر بیننده‌ای را محو خود می‌كند. از طرفی، كوچه باغ‌های شیبدار این شهر با بارش باران و برف حسابی لیز و خطرناك شده و همان عده‌ای را كه محو تماشای طبیعت شهمیرزاد هستند و از زیر پایشان غافل شده‌اند، غافلگیر می‌كند.

شیب تندی كه بالاتر از میدان امام و نرسیده به روستای چاشم وجود دارد، دست همه شیب‌های شهمیرزاد را از پشت بسته و باعث شده یك پیست مناسب برای ورزش اسكی ایجاد شود. در فصل زمستان با بارش برف كه البته در این شهر از اواخر پاییز شروع می‌شود، پیست اسكی شهمیرزاد، فعال می‌شود. اهالی سمنان هم از این فرصت استفاده می‌كنند و در روزهای تعطیل، لاستیك به دست به سمت پیست شهمیرزاد هجوم می‌برند و حسابی خوش می‌گذرانند.

قبل از سفر بد نیست بدانید

شواهد نشان می‌دهد شهمیرزاد قدمتی سه هزار ساله دارد و قبل از مهاجرت آریایی‌ها به ایران وجود داشته و آبادی آن حتی از دوره اشكانیان مورد تایید قرار گرفته است. این شهر كه سم ستوران اسكندر‌مقدونی، هجوم مغول، حمله تیمور و... را به یاد دارد، طی این چند قرن، عناوین مختلفی به خود گرفته است.

در سفرنامه ابن بطوطه نوشته شده كه این شهر چهاركوه نامیده می‌شده است. زمانی شهمیرزاد جزئی از مناطق هزار جریب طبرستان بوده‌ و نام‌های سامار، شامار و شهمار را تجربه كرده است. در دوره قاجار هم به نام اریخ شهمیرزاد شناخته می‌شد. عده‌ای هم از قول مرحوم دكتر صفا عنوان كرده‌اند كه شهمیرزاد در گذشته كهر نام داشته است.

پیشنهاد ویژه

غار دربند از جاذبه‌های مهم شهمیرزاد است كه دست كمی از غارعلی‌صدر ندارد. در مسیر سمنان به شهمیرزاد، حدود 4 كیلومتری جنوب شهمیرزاد، دست چپ جاده‌ای وجود دارد كه به سمت باختر می‌رود. پس از طی مسیری 5‌/‌1 كیلومتری به پای كوه بلندی می‌رسیم كه غار دربند آنجا قرار گرفته است. طول این غار نزدیك به 150 متر و پهن ترین قسمت آن 30 متر عرض دارد. دیدن این غار را در برنامه سفرتان قرار دهید كه خالی از لطف نخواهد بود.

پارك كوهستان كه در بخش شمالی میدان امام قرار دارد، برای چند ساعت دور هم نشستن فضای مناسبی است. این پارك همان طور كه از اسمش پیداست، در كوه‌ ساخته شده و چیزی شبیه به پارك‌های جنگلی است. البته آن‌طور كه شنیده‌ایم، قرار است برای استفاده بهتر از مناظر این پارك و ممانعت از چربی سوزی(!) این پارك مجهز به تله‌كابین شود.

خوش آب و هوا بودن شهمیرزاد باعث شده علاوه بر پوشش گیاهی، تنوع جانوری این شهر كم نظیر باشد و حیوانات نادری در آن به چشم بخورد. شاه بوف یا جغد عقابی اوراسیایی، بزرگ‌ترین گونه جغد ایران و جزو گونه‌های كمیاب و در حال انقراض حیات وحش ایران است كه گفته‌اند در شهمیرزاد دیده شده است. قبل از این‌كه به این شهر سفر كنید، حتما درباره این جغد كمیاب تحقیقات لازم را انجام دهید تا اگر در كوه و دشت چشمتان به شاه‌بوف افتاد، آن را شناسایی كنید و یك عكس یادگاری با آن بیندازید.