جزوات و مقالات فلسفی

«عقل»، حکمت، فلسفه، علم، و قوه نفساني در تفکرات فلاسفه يونان به «نظري» و «عملي» تقسيم شده است. برخي دانشمندان مسلمان ماهيت عقل نظري و عقل عملي را يکي دانسته، و هر دو را از سنخ درک و تعقل پنداشته اند؛ با اين تفاوت که مدرک اولي از امور دانشي، و مدرک دومي از امور کنشي است. حتي برخي بخش پذيري بر اساس مدرک و متعلق را نيز صحيح ندانسته، و درک هر دو را به عقل نظري سپرده اند. همچنين، بعضي معتقدند: يکي از سنخ درک، و ديگري از جنس عمل و فعل به شمار مي رود؛ آن گاه تعامل اين دو با يکديگر منجر به آميختگي علم و عمل مي شود. عقل عملي در ديدگاه مشهور، با تروي در ادراکات نظري، به جزييات منتقل مي شود و قواي نفس را براي عمل راهنمايي و تحريک مي کند.
بر اساس مبناي مشهور، انسان در سايه عقل نظري به معارف و علوم روي مي آورد و با کسب بصيرت، حقايق عالم را مي يابد، چنان که به کمک عقل عملي، به نظم و ترتيب امور زندگي مي پردازد و حالات شخصي و روابط اجتماعي خود را سامان مي دهد. همين تنظيم حالات، و تهذيب درون، زمينه شناخت عالي تر و صحيح تر را فراهم مي آورد. هر چند در نظر برگزيده، به جاي عقل عملي، براي ايجاد انگيزه و تحريک قوا، قلب را معرفي مي کنيم و از جايگاه مهم آن سخن به ميان مي آوريم.

 نسخه قابل چاپ