جزوات و مقالات فلسفی

وجود ادراكات خيالي و تخيل در نظام معرفتي انسان، مورد وفاق همه حكما است، اما فلاسفه در تبيين چگونگي حصول صور خيالي براي فرد و نيز ماهيت خيال و مدركات خيالي با يكديگر اختلاف دارند. ابن سينا نفس انساني را داراي قواي متعدد دانسته و قوه خيال را به عنوان واسطه اي در تحقق و حصول صور ادراكي تلقي كرده است. وي در كتب مختلف خود استدلال هايي را بر مادي بودن خيال و به تبع آن صور خيالي اقامه مي كند، اما ظاهرا چنين استدلال هايي بر اساس اصول و قواعد قوم مي باشد، زيرا وي نهايتا تغيير موضع داده و در كتاب المباحثات خود استدلال مفصلي مبني بر تجرد خيال و ادراكات خيالي ارايه مي كند، گرچه توجيه چنين تصويري را بر اساس مباني مشايي مشكل مي داند. قول به وجود مراتب مختلف براي عقل، بقاي نفوس بسيط، نفوس اطفال و نفوس باقي در مرتبه عقل هيولاني، با اعتقاد به تجرد خيال و صور خيالي قابل توجيه است.
سهروردي تعدد قواي باطني سينوي را نپذيرفته و همه قوا را به يک قوه که آن نور مدبر است، ارجاع مي دهد و قوا را سايه اي از آنچه در نور اسفهبد است، تلقي مي کند. وي براي تبيين و توجيه چگونگي حصول ادراکات خيالي، به عالم مثال و مثل معلقه متوسل مي شود.

 نسخه قابل چاپ