جزوات و مقالات فلسفی

از حکيم رفيعي قزويني آثار اندکي باقي مانده است، اما همين اندک مشتمل بر نوآوريهايي است. در اين مقاله به پنج نوآوري از اين فيلسوف و عارف الهي پرداخته شده است، راجع به اين مباحث:
1. درباره معناي کمال الهي در جنب جمال و جلال الهي، که وي برخلاف مشهور آن را نه مجموع جمال و جلال بلکه امري وراي آن دو گرفته و عبارت دانسته است از تماميت ذات الهي به عينيت ذات و صفات و عينيت خود صفات با هم.
در ذيل همين بحث، حکيم رفيعي تعريفي از جمال و جلال ارايه مي دهد که جامع تعريف فيلسوف و عارف است و خود اين تعريف نيز خالي از ابتکار نيست.
2. در شرح عبارت «اللهم اني اسئلک بما تجيبني به حين اسئلک»، که او علاوه بر معنايي که در مرحله اول به ذهن مي آيد، معنايي ذکر مي کند که حکايت از ذهن جوال و نوجوي او دارد.
3. در خصوص نفي ترکيب از ذات الهي و بيان اينکه ترکيب به هر نحوي که باشد، مستلزم امکان است، که او در اين مساله برهاني اقامه مي کند و در انتها مي گويد که آنچه گفتيم در هيچ کتابي مکتوب نيست.
4. در توضيح اين سخن حکما که تاثير جسمي در جسمي ديگر نيازمند وضع و محاذات است، مراد از وضع و محاذات را نوعي اتحاد و اتصال مي داند.
5. در نقد اين سخن مشهور که اراده غير از شهوت است و از همين رو، انسان گاهي چيزي را اراده مي کند که متعلق شهوت او نيست و گاهي چيزي را مورد شهوت قرار مي دهد که اراده اش بدان تعلق نگرفته است.

 نسخه قابل چاپ