جزوات و مقالات فلسفی

مساله الهي يا عقلي بودن حسن و قبح در کنار بررسي وجوه معناشناختي و هستي،شناختي آن ها، از مسايل ديرپاي علم کلام است. اما در کنار کلام، جريان عقلي اصيل فلسفي هم جسته و گريخته به اين مساله پرداخته است. در حکمت صدرايي، بر خلاف فلسفه مشاء، با نوعي رجوع به موضع عقلي عدليه در اين باره مواجه مي شويم.
ديدگاه هستي شناختي صدرا در اين باره را مي توان در نظريه ارتباط واقعي ميان اعمال و ملکات حسنه و سيئه با سرنوشت و صور اخروي يافت، بلکه عينيت ثواب و عقاب اخروي با افعال حسن يا قبيح، گوياي نوعي عينيت داشتن صفت حسن و قبح است. از نظر معرفت شناختي، ميزان دخالت هر يک از عقل و شرع در تشخيص و تمييز حسن و قبح بررسي مي شود. در بحث عقل، تمايز نهادن ميان عقل نظري و عملي، و در بحث شرع، نسبت حسن و قبح با احکام پنج گانه تکليفي حائز اهميت است. دين، هم در هدايت به سوي شناخت حسن و قبح برخي اعمال که عموم انسان،ها به سبب قصور عقل از تشخيص آن عاجزند، نقش ايفا مي کند، و هم با الزام به تکاليف و اعمالي، قوه تشخيص خير و شر را در انسان ها شکوفا مي کند.

 نسخه قابل چاپ