اخبار حوزه دین و اندیشه

گروه سياسی و اجتماعی: در كنار بلوار حكيم الهی سمنان و نزديكی ميدان امام خمينی(ره)، بقعه‌ای وجود دارد كه به علمدار مشهور است، ایشان یکی از نوادگان امام زين‌العابدين(ع) است.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه سمنان، درخصوص نسب و تاريخ زندگانی مدفون در آرامگاه امامزاده علمدار(ع) واقع در بلوار حكيم الهی سمنان و نزديكی ميدان امام خمينی(ره)، مرحوم صنيع‌الدوله در كتاب مطلع‌الشمس جلد سوم می‌نويسد: بيرون از دروازۀ عراق مقبره‌ای است، گويند اين بقعه متعلق به پير حسين، علمدار حضرت رضا(ع) است.

عده‌ای معتقدند كه در هنگام مسافرت حضرت رضا(ع) از مدينه به مرو در سال 198 هجری قمری، پير حسين علمدار نيز جزو ملتزمان ركاب ايشان بوده و وقتی به سمنان می‌رسند پير حسين علمدار فوت می‌كند و در محل كنونی دفن می‌شود.

عده‌ای ديگر را عقيده بر اين است كه علمدار يكی از مجاهدان و سرداران ملی سمنان در موقع حمله مغول به شهر سمنان است و می‌گويند: هنگامی كه خبر حمله سپاه ويرانگر و خونخوار مغول از طرف دامغان به سمنان می‌رسد، پير حسين علمدار به اتفاق پير نجم‌الدين دادبخش، كفن پوشيده و مردم را به دفاع تشويق کردند و خود پيشاپيش مردم به حركت درآمدند، ولی مقاومت دلاورانه مردم شهر در هم شكست و مغولان پس از ورود به شهر به قتل عام مردم بيگناه مشغول شدند. در اين ميان پير علمدار و پير نجم به شهادت می‌رسند و بعد از عزيمت مغول به سوی خوار(گرمسار)، افرادی كه از قتل عام جان سالم بدر برده بودند، جنازه پير حسين علمدار را جلو دروازه عراق و جسد پير نجم‌الدين را در دروازه خراسان دفن كردند و آرامگاه‌هايی بر تربت آن‌ها ساختند.

ليكن چنان كه از كتيبه شمالی نمای خارجی بقعه علمدار مستفاد می‌شود، پير حسين يكی از نواده‌های امام زين‌العابدين(ع) است و با توجه به اين‌كه سمنان در زمان خلفای عباسی پناهگاه سادات سجادی بوده، اين سند بيشتر مقرون به صحت است. به طوريكه مرحوم آيت‌الله علامه حائری در 29 صفرالمظفر 1373 از كتاب مستطاب بحرالانساب معين و مبرهن در شجره امامزاده زكريا(ع) گفت: علمدار فرزند حسين اصغر ابن امام زين‌العابدين(ع) است و از طرفی ديگر در زيارتنامه موجود در امامزاده كه مفاد آن در سنه 29 صفرالمظفر 1385 هجری قمری به تأييد آيت‌الله علامه حائری رسيده نام صاحب بقعه را امامزاده علمدار(ع) فرزند حسين اصغر ذكر كرده و بارگاه حضرت حسين اصغر كه فرزند حضرت امام زين‌العابدين(ع) است در شهرستان سبزوار است.

بقعه متبركه پير علمدار(ع) سمنان

نمای خارجی بقعه به‌صورت يك مكعب مستطيل است، مصالح به كار رفته در آن در اصل خشت خام و ملات گلی بوده و نمای شرقی آن با آجر ساخته شده است. ايوان آرامگاه كه متصل به بقعه و رو به مشرق واقع است، تقريباً 5 متر بلندی و به اندازه ارتفاع بقعه است. قوس ايوان به‌صورت نيم دايره و دارای پشت بغل‌های ساده گچی است. حرم به‌صورت اتاقی مربع شكل به طول و عرض 5 متر است كه در وسط آن ضريح مشبك آهنی سبز رنگی به طول تقريبی 30/3 و عرض 30/2 و ارتفاع 40/2 متر بر روی پايه‌ای از سنگ به بلندی 20 سانتی‌متر بر روی قبر سنگی قرار دارد، در دو قسمت شمالی و شرقی درب‌هايی وجود دارد كه به روی نمای داخلی باز می‌شود. در سمت جنوب نيز اتاق كوچكی جهت نگهداری وسايل بقعه و تأسيسات ديگری جهت جابجایی و عقب‌نشينی بقعه ساخته شده است. در قسمت غرب دو طاقنمای ساده دو طبقه ديده می‌شود. در بالای حرم و در چهار گوشه آن، چهار فيل گوش به وجود آمده كه قسمت بالای آن به داخل محوطه حرم انحنا يافته، به كمك طاقنماهای مثلث شكل به طرح دايره‌ای و مدور تبديل شده و گردنی گنبد روی آن بنا شده است.

گنبد مخروطی زيبا و جالب آن بر فراز بنا و بر روی اتاق حرم با ساقه‌ای كوتاه جلب توجه می‌كند. نمای خارجی گنبد را كاشی‌های فيروزه‌ای لعاب داده پوشانده كه در ميان آن عبارت «يا الله لا اله الا الله» و «يا علی ادركنی» به وسيله كاشی‌های سفيد زينت‌بخش گنبد شده است.

گنبد از محاذی بام بيش از 16 متر و ارتفاع گنبد تا كف حرم 8 متر است. كف حرم از خيابان مجاور حدود يك متر و سطح ايوان شرقی تقريباً 75 سانتی‌متر از سطح كوچه مجاور بلندتر است. بقعه در دی‌ماه 76 با شماره 1941 در فهرست آثار ملی به ثبت رسيده است.

ضلع جنوبی و غربی قسمتی در سال‌های اخير محصور شده و امامزاده دارای صحن جديد شده و در قسمتی از صحن عمليات ساختمانی انجام شده كه قرار است قسمت تحتانی به سرويس‌ها و وضوخانه تبديل شده و قسمت فوقانی سالن متصل به حرم در دست احداث است كه به دليل اجرای طرح خيابان عمليات تكميل سالن متوقف شده است. مساحت بنای قديم بقعه حدود40 متر مربع است. اداره امور بقعه متبركه توسط هيئت امنا و زير نظر مديريت اوقاف و امور خيريه استان است.