تشریح جزییات طرح ساماندهی دروس سطوح عالی حوزه

حجت الاسلام والمسلمین احمد فرخ فال در گفتگویی با اشاره به طرح جامع آموزشی ساماندهی دروس سطوح عالی حوزه علمیه قم (از پایه 7 تا 10) اظهارداشت: طرح ساماندهی دروس سطوح عالی حوزه علمیه قم (از پایه 7 تا 10) با بهرمندی از نظرات مراجع عظام تقلید،شورای عالی و اساتید حوزه طی مراحل مقدماتی، تهیه و به تصویب نهایی رسید.
 
وی ادامه داد: تدابیر شواری عالی حوزه مبنی بر این که حوزه های علمیه کشور در یک چار چوب مشخص و مدون توسط علمای بلاد  اداره شوند؛ قدم بزرگی برداشته شد و  اکنون جامع عمل به خود پوشانده است.
 
مسئول حوزه مدیریت حوزه های علمیه افزود: در 27 استان کشور شوراهای استانی تشکیل شده است که با رأی شورای هر استان، افرادی به عنوان مدیریت مدرسه علمیه معرفی شده اند و با همت بالای ستاد مرکزی، خصوصا مدیر حوزه ها ی علمیه کشور و معاونت امور حوزه ها، احکام اعضای شوراها و مدیران 27 استان صادر شد.
 
حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال ادامه داد: با این تدبیر و سیاست، مدیریت حوزه علمیه استان قم نیز در شورایعالی حوزه علمیه تصویب شد که  از اول مهرماه سال جاری این مدیریت با حکم آیت الله مقتدایی، مدیر حوزه های علمیه کشور و با رای شورایعالی حوزه و رای شورای حوزه علمیه استان در مدرسه دارالشفا مستقر گردید.
 
مدیر حوزه علمیه استان قم با اشاره به فعالیت های این مدیریت، خاطرنشان ساخت: همه سعی و تلاش براین است که امور اداری و اجرایی برای همه طلاب و اساتید، فضلا و بزرگواران حوزه علمیه قم روان سازی شود و کارهای اداری به صورت متمرکز در ساختمان اداری دارالشفا انجام پذیرد؛ البته این کار الان در حال انجام است.
 
* نظم بخشی به امور حوزه با حفظ سنت ها
 
وی با بیان این که ساماندهی دروس سطوح عالی حوزه، از دغدغه های اساسی شورای عالی حوزه علمیه قم بعد از اسقرار بود، بیان داشت: مهمترین دغدغه ای که اعضای عالی و مدیریت حوزه های علمیه در هنگام استقرار مدیریت حوزه علمیه استان قم داشتند، ساماندهی و منظم نمودن دروس سطح عالی آزاد بود؛ همان طوری که در دین مقدس اسلام و معارف دینی هم به نظم تاکید شده است، نظم و انضباط بخشیدن به کارهای حوزه با حفظ سنت های سلف صالح  از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
 
مدیرحوزه علمیه استان قم با بیان این که مراجع عظام تقلید با اجرایی شدن این طرح موافقت کرده اند، ابراز داشت: در تهیه و تنظیم طرح ساماندهی دروس سطوح عالی، بعد از این که اکابر حوزه و مدیریت محترم حوزهای علمیه دستور دادند، پس از اخذ نظرات مراجع عظام و بزرگان حوزه کار تهیه این طرح را آغاز کردیم و با بهرمندی از نظرات کارشناسان و اساتید حوزه علمیه قم و با تشکیل جلسات متعدد در جهت اعمال نظرات صائب  و مفید،  این طرح توسط شورا ی عالی تصویب و مفاد آن از امروز به اجرا گذارده خواهد شد.
 
* نحوه اجرای طرح
 
مسئول حوزه مدیریت حوزه های علمیه کشور در خصوص نحوه  اجرای این طرح گفت: یکی از نظراتی که از سوی مراجع و اکابر مطرح می شد، حفظ سنت های سلف  صالح حوزه بود که از ظرفیت علمای برجسته، مدرسین و اساتید شایسته و بزرگوار حوزه بنحو شایسته استفاده شود و به گونه ای عمل شود که از قدیم سنت طلاب و علما بوده به طوری که طلاب در محضر استاد تلمذ نموده و از رفتار و اخلاق اساتید خود سجایای علمی و معنوی را خوشه چینی کنند.
 
حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال ادامه داد: در این طرح، حضور طلاب پایه های 7 که کتاب های مکاسب ورسائل را می خوانند تا پایه 10 که مشغول کفایه و مکاسب خواهند بود؛ در کلاس های درس بصورت مستمر الزامی است.
 
وی با اشاره به حجم زیاد دروس ارائه شده به طلاب، بیان داشت: حجم فراوان دروس به حدی است که واقعا اگر یک سال محصل و طلبه با همه سختی ها و مشکلات این دروس را فرا بگیرد، در پایان سال  برای امتحان دچار مشکل خواهد شد و باید این حق را به طلاب داد که بتوانند در نیمه سال تحصیلی هر آنچه راکه فرا می گیرند، امتحان دهند.
 
* اساتید هیچ دغدغه ای نداشته باشند
 
 مدیر حوزه علمیه استان قم با اشاره به برخی دغدغه های اساتید مبنی برتداخل ایام امتحانات با دروس حوزه، یادآور شد: سعی شده است دغدغه های برخی از اساتید مبنی بر کم رنگ شدن درس و بحث در ایام امتحانات مرتفع گردد و امتحانات به دو نیمسال تقسیم شود، در این حالت با برگزاری امتحانات نیم سال جاری بدون تعطیل شدن دروس حوزه، در روزهای پنجشنبه و جمعه در تاریخ 27 و 28بهمن ماه و 4 و 5 اسفند از سه درس پرحجم، فقه، اصول و فلسفه خواهد بود و نیز امتحانات نیم سال پایانی از کلیه دروس (جنبی) و ادامه دروس فقه و اصول، فلسفه، در اوائل تیرماه برگزارمی گرددکه نه تنها مشکلی بر روند عادی تحصیلی طلاب ندارد، بلکه فرصتی به طلاب می دهد تا بهتر از محضر اساتید استفاده نمایند.
 
حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال با بیان این که این طرح به تعبیری «یک تیر و سه نشان است»، اظهار داشت: با اجرای این طرح، محدوده سئوالات امتحانی، به گونه ای انتخاب خواهد شد که اکثر قریب به اتفاق اساتید، آن را تدریس نموده باشند، همچنین امتحانات نیم سال دوم در اوایل تیرماه خواهد بود که فرصتی را برای طلاب پیش می آورد از اساتید بهرمند شوند و علاوه بر آن براثر این که مدت زیادی از ارائه دورس توسط اساتید نگذشته، طلاب با آمادگی بیشتری از عهده امتحان  بر می آیند.
 
* طلاب در انتخاب استاد آزادند
 
مسئول حوزه مدیریت حوزه های علمیه کشور، با اشاره به آزادی عمل طلاب در انتخاب استاد، خاطر نشان ساخت: طلاب و فضلای حوزه مانند سابق می توانند اساتید خود  طبق درسنامه ای که توسط هفته نامه افق حوزه که چندین سال است ،منتشر می شود، انتخاب نمایند و در سر درس حاضر شوند و نسبت به ثبت حضور و غیاب خود اقدام نمایندو یا اگر طلبه ای در درس استادی شرکت کرد که اسم آن استاد در این درسنامه قید نشده بود ،همین اندازه که استاد قابل قبول قاطبه حوزه باشد و چندین سال سابقه تدریس داشته، از او پذیرفته می شود.
حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال در رابطه با طلابی که در اواسط درس استادخود را تغییر می دهند، گفت: اگر طلبه ای دردرسی  شرکت کرد و در نیمه سال تحصیلی خواست استاد را تغییر دهد، راهکاری در این طرح دیده  شده است که به خوبی با اعمال این راهکار حضور فعال در کلاس های درس توسط اساتید و یا نمایندگان آنان کنترل شده و تایید شود، مشکل طلبه با تایید اساتید اول و بعدی  برطرف خواهد شد و مجاز به شرکت امتحان خواهد بود.
 
وی با اشاره به نحوه حضور و غیاب طلاب در سر کلاس درس، ابراز داشت:  اولاً حضور و غیاب طلبه توسط اساتید و طلابی که به عنوان نماینده اساتید منصوب می شوند، هفته های اول و دوم اعمال نمی شود تا طلاب فرصت انتخاب استاد را داشته باشند و بعد از گذشت دو هفته لیست اسامی شرکت کننده در درس توسط استاد و یا نماینده استاد ثبت و قبل از برگزاری امتحانات به مدیریت حوزه علمیه استان قم اعلام می گردد.
 
مدیر حوزه علمیه استان قم تاکید کرد: از فضاهای موجود و مدارس و مراکز حوزوی برای تشکیل دروس سطح عالی استفاده خواهد شد، اما هیچ مرکز یا مدرسه ای نمی تواند اعطاء امکانات خود  به طلاب را مشروط و آنان در مجبور به حضور در درس استاد خاصی کند؛ بنابراین تمامی طلاب و فضلا با اختیار و آزادانه استاد خود را انتخاب خواهند کرد.
 
* نحوه برگزاری امتحانات
 
حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال با اشاره به نحوه برگزاری امتحانات در دو نیم سال تحصیلی، ابرازداشت: کلیه مراحل امتحانات اعم از طرح سئوال، اعلام زمان برگزاری و تصحیح اوراق امتحانی، توسط مدیریت حوزه علمیه استان قم به صورت متمرکز انجام خواهد شد و امتحانات خصوصی توسط اساتید یا مدارس و مراکز حوزوی پذیرفته نخواهد شد.
 
وی با بیان این که با برگزاری امتحانات  متمرکز، حقوق همه طلاب در این طرح رعایت خواهد شد، ادامه داد: یکی از  مشکلات  اصلی که در سال های اخیر  مشاهده می شد، حجم متراکم طلاب و محصلینی می باشد که می خواهند امتحان بدهند و همین حجم زیاد باعث می شدکه به صورت متمرکز در یک جا نتوانیم امتحان را برگزارکنیم، لذا بنا داریم از تمام مراکز و مدرس های حوزوی برای برگزاری جلسه امتحان در ساعت واحد و سئوال متحد، تصحیح اوراق امتحانی از سوی مدیریت حوزه علمیه قم  و نظارت لازم برهمه مکان های برگزاری امتحان را انجام دهیم تا طلاب مطمئن باشند.
 
حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال تاکید کرد: به لطف خداوند، تعادل و یکسان نگری در طرح سئوال و تصحیح توسط مدیریت اعمال خواهد شد و حقوق هیچ طلبه ای پایمال نخواهد شد.
 
* تفاوت های طرح ساماندهی با استاد محوری
 
مسئول حوزه مدیریت حوزه های علمیه کشور با اشاره به تفاوت اساسی این طرح با طرح استاد محوری گفت: طرح استاد محوری گرچه از محسنات بسیار بالایی در منضبط کردن طلاب و حضور مستمر آنان در برخوردار بود، اما طرح ساماندهی دروس سطوح عالی در واقع به نوعی تکامل یافته همان طرح  با برداشتن کاستی های موجود و رفع دغدغه های مراجع عظام  و بزرگان حوزه است.
 
وی با بیان مضرات طرح استاد محوری، یادآور شد: نباید فراموش کنیم که طرح استاد محوری مضرات فراوانی را به همراه خود داشت، دغدغه ای که وجود داشت این بود که طرح سئوال و تصحیح اوراق توسط خوداستاد انجام می گرفت و علاوه بر این نمراتی نیز در اختیار استاد قرار داشت که به تحقیقات  درسی طلاب تعلق می گرفت که نشان از اعمال سلایق در اجرای برنامه های امتحانی و ارائه طرح سئوالات امتحانی بصورت سلیقه ای داشت و باعث تضییع حقوق دیگر طلاب می شد.
 
مدیرحوزه علمیه استان قم با بیان این که ابلاغ طرح ساماندهی دروس سطوح عالی به طلاب از امروز صورت می گیرد، یادآور شد: تمامی طلاب و فضلای حوزه علمیه قم به لحاظ این که برنامه های طرح ساماندهی از امروز ابلاغ می شود، حق شرکت در امتحانات نیم سال اول سال جاری  با کسب حداقل نمره قبولی دوازده را خواهند داشت، ولی از نیم سال دوم، طلاب و فضلای محترم موظف به انتخاب استاد و شرکت در کلاس درس خواهند بود تا بتوانند در امتحان شرکت کنند و نمره حدقل قبولی یعنی 12 را کسب نمایند، در غیر این صورت حتما باید نمره اخذ شده آنان  به 16 برسد که در کارنامه پایان سال ثبت شود.
 
وی همچنین اضافه کرد: اگر طلبه ای به هر دلیلی نتوانست حائز نمره قبولی در امتحان گردد، می تواند در شهریور ماه در امتحان همان نیم سال تحصیلی شرکت نماید؛ البته جدول زمانبندی و محدوده امتحانی دروس در نیمسال اول متعاقبا اعلام خواهد شد.
 
* دعوت از اساتید و طلاب
 
وی با دعوت از همه اساتید و طلاب برای همکاری و همدلی در اجرای طرح ساماندهی دروس سطوح عالی، گفت: من از همین اینجا از همه طلاب، فضلا و اساتید عزیز و بزرگان حوزه استدعا و استمداد دارم، با حضور فعال و جدی طلاب در دروس و اساتید معزز با حمایت  وتبیین  و توضیح هرچه بیشتر این طرح،  به سمت برویم که حوزه با آرامش کامل و منطبق با آنچه که رهبر معظم انقلاب، مراجع عظام  و اکابر و بزرگان حوزه (دامت برکاتهم)  مورد نظر مبارکشان است، محقق بشود.
 
مدیر حوزه علمیه استان قم تصریح کرد: قطعا اگر همه ما دست به دست هم دهیم می توانیم با یک کار قابل قبول در فضایی سالم  و با محبت به سمت آنچه  اهداف عالیه حوزه است، حرکت کینم و کاستی ها  و نواقص را در همه مراحل  آموزشی برطرف نماییم.
 
* دستاورد های اجرای طرح
 
حجت الاسلام والمسلمین فرخ فال با اشاره به مهمترین دستاوردهای این طرح، اظهارداشت: از مهمترین دستاوردهای حوزه آزاد این است که دروس سطوح عالی منطبق بر سنت های سلف و صالح منضبط تر خواهد شد و طلاب بعد از پایان  پایه 6 رها نخواهند بود، و بلکه حضور درسی آنان در ضمن این که آزاد است، نظامند خواهد بود و از همه ظرفیت های شایسته اساتید برای هرچه با شکوه تر شدن شایستگی های علمی آنان و پر بار کردن طلاب در عرصه گستره دانشی ، استفاده شده است، علاوه بر آن  همه طلاب و فضلا بعد از این که با سلایق خود استاد را انتخاب کردند، با یک سبک واحد متحد خود را در امتحان می آزمایند و کسی هم ادعایی نمی تواند داشته باشد که در حق کسی اجحاف شده است.
 
وی با ابراز امیدواری نسبت به اجرای موفقیت آمیز طرح سازماندهی دروس سطوح عالی، گفت: قطعا رهبر معظم انقلاب و مراجع عظام، شورای عالی و مدیریت حوزه خوشحال خواهند شد که ما در سطوح عالی حوزه بتوانیم با نظم و جدییت بهتری قدم برداریم.
 
* تأکید مدیریت حوزه بر مدرسه محوری
 
مدیر حوزه علمیه قم در پایان مدرسه محوری را خواست مدیریت حوزه های علمیه عنوان کرد و ابراز داشت: تمام فعالیت های اداری  را که با تناسب و ظرفیت های مدارس  همخوانی دارد به خودشان با نظارت اعضای مدیریت حوزه علمیه استان قم واگذارمی کنیم، در همین راستا اتوماسیون یکپارچه  مکاتبات بدون کاغذ در ستاد مرکزی مدیریت شکل گرفته  که در همه مراحل با مدارس در ارتباط می باشیم.