چه عدالتی موجب شهادت علی شد ؟

چگونه عدالت علی علیه السلام قاتلش شد و چگونه تصلبش در این راه ، آشوب ها و فتنه ها از طرف آنها که عدالت علی مستقیما بر ضرر آنها بود به پا کرد ، و این عدالت چه جور عدالتی بود ؟

آیا یک عدالت صرفا اخلاقی بود نظیر آنچه می گوییم امام جماعت یا قاضی یا شاهد طلاق یا بیِّنه شرعی باید عادل باشد ؟ این جور عدالت ها که باعث قتل کسی نمی شود ، بلکه بیشتر باعث شهرت و محبوبیت و احترام می گردد .

آن نوع عدالت مولی که قاتلش شناخته شد ، در حقیقت ، فلسفه ی اجتماعی او و نوع تفکر مخصوصی بود که در عدالت اجتماعی اسلامی داشت و خودش شدیدا اصرار می ورزید که عدالت اجتماعی اسلام و فلسفه ی اجتماعی اسلام صرفا همین را اقضا می کند .

او تنها عادل نبود ، عدالتخواه بود . فرق است بین عادل و عدالتخواه ، همان طوری که فرق است بین آزاد و آزادیخواه . یکی آزاد است یعنی خودش شخصا مرد آزادی است و یکی آزادیخواه است یعنی طرفدار آزادی اجتماع است و آزادی هدف و ایده ی اجتماعی اوست .

علم هم همین طور است :

یکی شخصا عالم است ، یکی علاوه بر این طرفدار عمومیت علم و سواد و تعلیم عمومی است .

همین طور است عدالت :

یکی شخصا آدم عادلی است ، و یکی عدالتخواه است ، عدالت فکر اجنماعی اوست . باز مثل اینکه یکی صالح است و دیگری اصلاح طلب . در آیه ی کریمه ی قرآن می فرماید :

﴿ کونوا قوامین بالقسط   ﴾

قیام به قسط یعنی اقامه و به پا داشتن عدل و این غیر از عادل بودن از جنبه ی شخصی است .