بیجار یکی از قدیمی‌ترین شهرهای کردستان است. قدمت تاریخی این منطقه به هزاره سوم قبل از میلاد مسیح می‌رسد و موید این فرض «دژ سترک» یا قلعه «قمچقای» است که در عهد مادها، پارت ها و ساسانیان به عنوان پایگاه استراتژیک از آن استفاده می‌شده‌است.

این شهر در دوران مغول‌ها هدف حمله قرار گرفت و چنگیز در 10کیلومتری بیجار در جاده‌ای که اکنون به دیواندره ختم می‌شود، اقامت گزید و قلعه‌ای ساخت که اکنون نیز به چنگیز قلعه معروف است. غذاخانه چنگیز نیز در روستایی که اکنون به شهر پیوسته به نام حلوایی قرار داشت و سربازان غذا را دست به دست تا قلعه چنگیز منتقل می‌کردند.

این قلعه را این روزها می توانید بر بالای كوهی درجاده بیجار – سنندج ببینید البته فقط بقایای دیوارها و آب انبارهای آن باقی مانده است. ساختمان قلعه از سنگ ساخته شده و از ملات ساروج نیز در آن بهره گرفته اند.

بیجار در راستای رشته‌کوه‌های غرب فلات ایران و در استان کردستان واقع شده و به‌دلیل ارتفاع بسیار بالا، به «بام ایران» معروف شده است. این شهر بعد از شهرکرد، مرتفع‌ترین شهر ایران است. بیجار 1940 متر از سطح دریا ارتفاع دارد که 770 متر از تهران و 425 متر از سنندج بلندتر است.

بی جار یا بیدزار؟

درباره نامگذاری بیجار داستان جالبی را روایت می کنند. می‌گویند شبی ناصرالدین‌شاه با امیرنظام گروسی در گروس ‌ماند و می‌خواست خبری را فردا با جارچی‌ها به گوش مردم برساند اما فردا، بدون جارچی همه مردم شهر از آن باخبر بودند. بنابراین بی «جار» کم کم به لقب این شهر تبدیل شد و سر زبان ها ماند. البته برخی هم می‌گویند ریشه کلمه بیجار «بیدزار» بوده است و گروهی دیگر نیز معتقدند که بیجار به معنی سبزه و گیاه است.

دیدنی های شهر

شهر بیجار در 140 كیلومتری‌ شمال‌ شرقی‌ سنندج‌ و در مسیر راه‌ آسفالته‌ سنندج- زنجان‌ قرار دارد و در مجموع حدود 60 اثر باستانی و تاریخی در بیجار شناسایی شده‌اند. همچنین در گذشته بیجار دارای گردشگاه‌هایی مثل باغ صفا، سراب، تخت، چهار باغ، بادامستان، چم حاکمی، باغچه چال یارمجه، چشمه عزیز، شاهرخ‌آباد و عباس‌آباد بوده است که اغلب تخریب شده‌اند و فعلا محدوده شهربازی (باغ صفا) و اطراف رودخانه بیانلو و صلوات‌آباد، سراب و تخت، برای تفریح و گردش در تابستان استفاده می‌شود.

بیجار بنا به سابقه تاریخی باستانی خود، دارای اماکن تاریخی و گردشگری بسیار است که از آنها می‌توان به قلعه قمچقای، پل صلوات‌آباد، بنای سنگی اوچ‌گنبد، مسجد خسروآباد، تیمچه حاج شهبازخان، تیمچه امیر تومان، زیارتگاه حمزه عرب، پنجه‌علی، آثار سد خاکی جعفرآباد، تپه نجف‌آباد و قلعه‌های تاریخی بسیار اشاره کرد.

تاریخ سکونت در این شهر، با نشانه‌های تاریخی به‌دست‌آمده در منطقه، به5 هزار سال پیش می‌رسد. دژ «سترک» یا قلعه «قمچقای» که از دوران مادها پایگاه نظامی این منطقه بوده، یکی از شواهد نشان‌دهنده قدمت تاریخی این شهر است.

اگر گذارتان به بیجار افتاد، حتما سری هم به چشمه آب تلخ (پیر صالح) این شهر بزنید که در روستای‌ قشلاق‌ این شهرستان‌ قرار دارد. علت‌ نامگذاری‌ این‌ چشمه‌ به‌ علت‌ تلخ‌ بودن‌ آب‌ آن‌ است‌. هرچند دلیل‌ تلخ‌ بودن‌ آب‌ این‌ چشمه‌ به‌ روشنی‌ مشخص‌ نشده‌ است‌، اما گفته می شود که آب‌ آن‌ برای‌ درمان‌ بیماری‌های‌ روماتیسمی‌ موثر است‌.