زندگی نامه علما

علّامه ابوعلى فضل بن حسن طَبرسى (ره)

(548- 468 هـ ق)

ولادت‏

او به سال 468 (يا469 ق.) ديده به جهان گشود و حسن بن فضل طبرسى پدر آن عزيز، او را «فضل» ناميد. اصل و منشأ «فضل بن‏ حسن» طبرسي «تفرش» بوده و به همين سبب به «طَبْرسي» معروف و مشهور گشته است .

تحصيلات‏

فضل بن حسن دوران كودكى و تحصيل خود را در جوار بارگاه ملكوتى امام هشتم(ع) گذراند و پس از چند سال حضور در مكتب، و فراگيرى خواندن و نوشتن و يادگيرى قرائت قرآن، خود را به منظور تحصيل علوم اسلامى و شركت در جلسه درس بزرگان دين آماده ساخت. او در فراگيرى علومى چون ادبيات عرب، قرائت، تفسير، حديث، فقه، اصول و كلام فوق‏العاده تلاش كرد، بدان حد كه در هريك از آن رشته‏ها صاحبنظر گرديد. با وجودى كه در مدارس آن عصر، علومي چون حساب، جبر و مقابله رايج نبود و كسى براي فراگيرى آن رغبت نمي‏ورزيد، او به سوى آن علوم شتافت و از صاحبنظران آن فن به شمار مي‏آمد.

هجرت به مشهد مقدس

امين الاسلام طبرسى حدود 54 سال در مشهد مقدس سكونت داشت و سپس بنا بر دعوت بزرگان سبزوار، و با توجه به امكانات بسيارى كه در آن شهر موجود بود و زمينه تدريس، تأليف و ترويج دين را براى او فراهم مي‏ساخت، در سال 523 ق. راهى آن ديار گرديد. سادات آل زباره - كه طبرسى با آنان نسبت فاميلى داشت - ميزبان او بودند و از كمك و همكارى با آن عالم وارسته دريغ ننمودند

نخستين اقدام شيخ، پذيرش مسؤوليت «مدرسه دروازه عراق» بود[17] كه با سرپرستى و راهنمايى او، مدرسه به حوزه علميه وسيع و با اهميتى مبدّل گشت غناى فرهنگى و علمى اين مكان، سبب جذب محصلان بسيارى از دورافتاده‏ترين نقاط ايران گرديد و طلبه‏هاى جوان به عشق رسيدن به كمال و خدمت به مكتب در آن مدرسه مشغول تحصيل شدند و علوم مختلفى چون فقه و تفسير را از محضر طبرسى فرا گرفتند.

اساتيد

1. ابوعلي طوسى (فرزندشيخ طوسي)

2. جعفر بن محمددوريستي

3. عبدالجبار مقرى نيشابوري

4. امام موفق‏الدين حسين واعظ بكرآبادى جرجاني

5. سيد محمد قصبى جرجاني

6. عبداللَّه قشيري

7. ابوالحسن عبيداللَّه محمد بيهقي

8. سيد مهدى حسينى قايني

9. شمس الاسلام حسن بن بابويه قمى رازي

10.موفق عارف نوقانى

11. تاج القراء كرماني

شاگردان

1. رضي الدين حسن طبرسي( فرزند طبرسي)

2. قطب الدين راوندي

3. محمد بن على بن شهر آشوب

4. ضياءالدين فضل‏اللَّه حسنى راوندي

5. شيخ منتجب‏الدين قمي

6. شاذان بن جبرئيل‏قمي

7. عبداللَّه بن جعفر دوريستي

8. سيد شرف‏شاه حسينى افطسى نيشابورى

9. برهان الدين قزوينى همداني.

تاليفات

1.الآداب‏الدينيه للخزانه‏المعينيه

2.اسرارالامامة

3.اعلام‏الوري باعلام‏الهدي‏

4.تاج‏المواليد

5.جوامع‏الجامع

6.الجواهر (جواهرالجمل)

7.حقائق الامور

8.عدةالسفر و عمدةالحضر

9.العمده في اصول الدين والفرائض‏النوافل

10.غنيةالعابد ومنيةالزاهد

11.الفائق

12.الكافي‏الشافي

13.كنوزالنجاح

14.مجمع‏البيان

15.مشكوة الانوار فى الاخبار

16.معارج‏السؤال

17.المؤتلف من‏المختلف بين ائمةالسلف

18.نثراللآلي

19.النورالمبين

20.روايت صحيفةالرضا(ع)

شهادت

امين الاسلام طبرسى پس از هفتاد و نه سال زندگى با بركت و سراسر خدمت به اسلام و مردم، شبانگاه روز نهم ذيحجه سال 548 ق. در شب عيد قربان در شهر سبزوار به ديار حق شتافت و جهان اسلام را در سوگ نشاند.