مهندسی عمران
جمعه 21 مرداد 1390 10:29 PM
ديباچه: هنگامي که وارد يک شهر مي‌شويد، در نگاه اول چه مي‌بينيد؟ساختمان‌ها؟ راه‌ها؟ پل‌ها؟ فرودگاه و پايانه‌هاي مسافربري؟ همه اينها و هر‌آنچه که مربوط به عمران و نوسازي مي‌شود، در حيطه فعاليت يک مهندس عمران قرار دارد. به عبارت ديگر مهندسي عمران بيانگر کاربرد علم در ايجاد سازندگي و عمران کشور است؛ يعني هر چيزي که به آبادي يک کشور باز مي‌گردد، مانند سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل‌هاي مخابرات، ساختمان‌هاي مقاوم در مقابل زلزله، سيل و آتش، نيروگاه‌هاي برق و مصالح سبک، ارزان و با کيفيت مناسب براي ساخت و ساز، در حيطه کار مهندس عمران قرار مي‌گيرد. زيرا در تمام زمينه‌هاي عمراني در آغاز به يک مهندس کارآمد نياز داريم تا علاوه بر رعايت جنبه‌هاي فني و اجرايي، اقتصادي نيز عمل کند. چون اقتصادي بودن يک اصل در مهندسي عمران است. اين رشته در سطح کارشناسي داراي دو گرايش عمران ـ عمران و عمران ـ نقشه‌برداري است.
گرايش عمران ـ عمران:
دانشجوي مهندسي عمران ـ عمران مسائل مربوط به سازه، خاک و پي، راه و ترابري و هيدروليک را مطالعه مي‌کند؛ يعني از يک سو به طراحي و نحوه ساخت اسکلت ساختمان‌ها و ساير بناهاي فني مثل پل، فرودگاه و تونل پرداخته و از سوي ديگر به مطالعه رفتار زمين بناهاي فني مي‌پردازد تا براساس نوع خاک زمين مورد نظر، شکل و شالوده سازه‌اي را که قرار است ساخته شود، طراحي کند. همچنين مهندس گرايش عمران به برنامه‌ريزي حمل و نقل بين شهري و درون شهري، طراحي راه‌ها از نظر هندسي، زيرسازي و روسازي پرداخته و اطلاعات عمومي خوبي نيز در مورد هيدروليک به دست مي‌آورد.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس مشترک در گرايش‌هاي مختلف مهندسي عمران:
رياضيات عمومي، فيزيک عمومي، برنامه‌نويسي کامپيوتر، آمار و احتمالات مهندسي، محاسبات عددي، استاتيک، ديناميک، مقاومت مصالح، مکانيک خاک، زمين‌شناسي مهندسي، متره و برآورد پروژه.
دروس تخصصي گرايش عمران:
تکنولوژي بتن، تحليل سازه، بارگذاري، مهندسي پي، سازه‌هاي بتني، سازه‌هاي فولادي، روش‌هاي اجرايي ساختمان، مکانيک سيالات، هيدروليک، هيدرولوژي مهندسي، رسم فني و نقشه‌کشي ساختمان، نقشه‌برداري و عمليات، مهندسي آب و فاضلاب، بناهاي آبي، اصول و مباني معماري و شهرسازي، پروژه سازه‌هاي فولادي، روش‌هاي خرابي ساختمان، راه‌سازي و پروژه، روسازي، مهندسي ترابري، راه‌آهن، مهندسي ترافيک.(بسياري از درس‌هاي اين گرايش همراه با آزمايشگاه است.)
گرايش عمران ـ نقشه‌برداري:
هنگامي که مکان ساخت يک سازه تعيين مي‌شود، اولين کار نقشه‌برداري است. تا پستي بلندي‌ها و نقشه مربوط به آن منطقه مشخص شده و براساس آن، مکان خاک‌برداري، ميزان خاک‌برداري و نحوه خاک‌برداري تعيين گردد و در نهايت سطح مناسب براي پي‌سازي سازه مورد نظر آماده شود. به عبارت ديگر نقشه‌برداري علم و فن پردازش، تجزيه و تحليل، تفسير و نمايش اطلاعات مکاني به منظور اجراي بهينه پروژه‌هاي عمراني است. گرايش نقشه‌برداري با جغرافيا و سنجش از راه دور، ارتباط نزديکي دارد. در ضمن چون نقشه‌برداري بيشتر براي سازه‌هاي بزرگ خارج از شهر مثل سيلوها، پل‌ها، تونل‌ها و سدها کاربرد دارد، کارهاي ميداني و صحرايي اين رشته بسيار زياد است و بخش نقشه‌برداري زيرزميني آن نيز کار نسبتاً خشني مي‌باشد.
دروس تخصصي گرايش نقشه‌برداري:
راه‌سازي، رياضيات مهندسي، هندسه ديفرانسيل، نقشه‌برداري و عمليات، نقشه‌برداري ژئودتيک، فتوگرامتري، تئوري خطا، نقشه‌برداري مسير، نقشه‌برداري زيرزميني، هيدروگرافي، کارتوگرافي، ژئودزي، ميکروژئودزي و نقشه‌برداري صنعتي، ژئودزي ماهواره‌اي، نجوم.
گرايش عمران ـ آب:
مي‌گويند در آينده‌اي نه چندان دور، دست‌يابي به منابع آبي جديد براي کشورهاي منطقه خاورميانه که يکي از مناطق خشک يا نيمه‌خشک جهان است؛ نيازي ضروري مي‌شود و حتي جنگ آينده خاورميانه بر سر آب خواهد بود. کشور ما نيز که در همين منطقه واقع شده است، کشوري خشک و نيمه خشک است. چرا که ميانگين بارندگي در ايران حدود يک سوم ميانگين بارندگي در جهان است و اين يعني آن که ما بايد از هر قطره آب موجود در کشورمان، حداکثر استفاده را کرده و از هدر رفتن آن جلوگيري کنيم. در اين ميان مهندسين عمران ـ آب با ساخت سدها، تصفيه‌خانه‌ها، تونل‌هاي انتقال آب و شبکه‌هاي توزيع آب در همين راستا گام برمي‌دارند. براي مثال در ساخت يک سد، بررسي پستي و بلندي‌هاي منطقه که سد در آن ساخته مي‌شود و تعيين مقدار بتن مورد نياز براي ساختن سد به گرايش نقشه‌برداري مربوط مي‌شود. همچنين تعيين مکان ساخت سد و طراحي حجم مخزن سد و سرريزها و کارهاي آماري مربوط به بارندگي و جمع‌آوري آب به گرايش مهندسي عمران ـ آب برمي‌گردد و بالاخره ساخت خود سد به گرايش عمران ـ عمران ارتباط پيدا مي‌کند.
دروس تخصصي گرايش عمران ـ آب:
تکنولوژي، تحليل سازه، بارگذاري، مهندسي پي، سازه‌هاي بتني، سازه‌هاي فولادي، روش‌هاي اجرايي ساختمان، مکانيک سيالات، هيدروليک، هيدرولوژي مهندسي، رسم فني و نقشه‌کشي ساختمان، نقشه‌برداري و عميات اجرايي، مهندسي آب و فاضلاب و بناهاي آبي، شيمي عمومي، هواشناسي، مهندسي سيستم، ماشين‌هاي آبي و ايستگاه‌هاي پمپاژ ، شيمي ميکروبيولوژي آب، فرآيند تصفيه، مقدمه‌اي بر بهداشت محيط. (بسياري از درس‌هاي اين گرايش همراه با آزمايشگاه است.)
توانايي‌هاي لازم :
متخصص عمران در محيط کار خود با اقشار مختلف جامعه از جمله کارگران، تکنسين‌ها و مهندسين رشته‌هاي ديگر سروکار دارد و بايد با همه اين افراد ارتباط خوبي برقرار کند. همچنين بايد آمادگي کار در کارگاه‌هاي داخل و خارج شهر را داشته باشد. عده‌اي نيز جذب بـُعد نظري و آزمايشگاهي مهندسي مي‌شوند که اين عده نيز بايد آمادگي کارهاي محاسباتي، دفتري و آزمايشگاهي را داشته باشند. کارهايي که به رياضيات قوي و صبر و حوصله بسيار نياز دارد.
موقعيت شغلي در ايران :
اصولاً مهندس عمران شانس کاري زيادي دارد چون در طراحي و ساخت بسياري از کارهاي عمراني مانند راه‌ها، پل‌ها، سدها، سازه‌هاي دريايي براي سکوهاي نفتي، آشيانه‌هاي هواپيما و خانه‌هاي مسکوني مقاوم در مقابل زلزله، مهندسين عمران حضوري فعال دارند. متخصصاني که يا در دفترهاي مشاوره به طراحي پروژه‌هاي فوق مي‌پردازند يا مجري کارهاي عمراني مذکور بوده و به کيفيت اجراي آنها نظارت دارند. فارغ‌التحصيلان نقشه‌برداري نيز علاوه بر موارد ياد شده در هدايت و کنترل اجراي خطوط انتقال آب، برق، گاز، احداث مترو، نصب وماشين‌آلات و تجهيزات فني دقيق و حساس، هدايت و تعيين وضعيت انواع وسايل نقليه نظامي و غيرنظامي هوائي، دريايي و زميني نقش مهم و مؤثري دارند. البته بايد توجه داشت که هر دانشجوي مهندسي عمران نمي‌تواند فرصت‌هاي شغلي خوبي داشته باشد. بلکه بايد در دوران تحصيل به دنبال يادگرفتن باشد نه اين که تنها واحدهاي دانشگاهي را پاس کند و يا حتي به فکر يک معدل خوب دانشگاهي باشد. چون شرکت‌هاي عمراني خصوصي و دولتي به دنبال يک نيروي کارآمد هستند نه يک شاگرد اول دانشگاه!
پیامبر (ص): صبر اگر به بیقراری رسید دعا مستجاب می شود.
عزیز ما قرنهاست که چشم انتظار به ما دارد!
