سلسله مقالات جامعه و مهدویت

فضاسازى

اولين و مهمترين نكته كه بايد تحقق پيدا كند، اين است كه فرد از اطرافيانش ياد بگيرد كه وجود امام زمان(عليه السلام ) مسئله‏اى جدى است؛ شوخى‏بردار نيست و سستى و سهل‏انگارى در آن راه ندارد. از نظر من، تربيت يعنى فضاسازى.
ما در تربيت نمى‏توانيم آدم ها را تك به تك تربيت كنيم؛ اگر تربيت صحيح خواسته باشيم، بايد فضا ايجاد كنيم. افراد وقتى در فضاى خاصى قرار بگيرند، مطابق آن فضا حركت خواهند كرد.
خيلى از چيزها احتياج به ارائه كار مستقيم ندارد.
يكى از دوستان پاكستانى را دعوت كرديم براى وليمه حج؛ ايشان گفتند: غذاهاى شما خيلى بدمزه است؛ يعنى غذاهاى شما فلفل ندارد؛ طعم ندارد. من به اين موضوع فكر مى‏كردم كه چطور شده ما به چنين غذاهايى عادت كرده‏ايم و پاكستاني ها و هندي ها به آن غذاهاى تند عادت كرده‏اند. اين سؤالى است كه خيلى از روانشناسان پرسيده‏اند.
اينها يك تعليم و تربيت پنهان است كه از طريق فضاهايى كه ايجاد مى‏شود، شكل مى‏گيرد. بعضى پدر و مادرها، در مورد درس خواندن بچه‏هاى‏شان مشكل دارند.
هر چه آنان را امر به اين كار مى‏كنند، آنان سرباز مى‏زنند. مشكل اينجاست كه آنان مى‏خواهند بچه را بطور مستقيم وادار به درس خواندن كنند. يكى از راه ها اين است كه حالت خانه را مثل كتابخانه كنند؛ كارى كه خود بنده سال ها است كه در زندگى انجام مى‏دهم. ساعت شش بعد ازظهر، ناگهان چهره خانه عوض مى‏شود و هيچ‏كس بلند حرف نمى‏زند.
تلويزيون و راديو خاموش است و هر كس گوشه‏اى مى‏نشيند و كتاب مى‏خواند و هر كس وارد شود، گويى فضا به او مى‏گويد كه آقا كتاب دستت بگير و برو وبنشين بخوان. تنها كارى كه در اينجا انجام مى‏دهم، مديريت است. به احدى نمى‏گويم بخوان.
اگر كارى خلاف خواندن انجام دهد، به او مى‏گويم ساكت؛ الان هنگام بلند حرف زدن نيست و... اين فضا واقعاً بچه را مجبور به درس خواندن مى‏كند. در تربيت، فضا سازى مهم‏تر از كار مستقيم فردى است. فضاها با انسان صحبت مى‏كنند.
در مسئله تربيت نسل منتظر نيز اين نكته بسيار مهم است؛ بسيار مهم‏تر از پيام هاى مستقيمى است كه مى‏خواهيم به افراد بدهيم. يكى از فاكتورهاى مهم در فضاسازى اين است كه وجود مبارك حضرت را جدى بگيريم و كوچك‏ترين شوخى و سهل‏انگارى به اين موضوع وارد نكنيم؛ مانند مسئله قرائت قرآن. دستور الهى به ما مى‏گويم:
»و إذا قرى‏ء القرآن فاستمعوا له...«
هنگامى كه قرآن خوانده مى‏شود، به آن گوش فرا دهيد...
به محض شروع تلاوت، مثلاً در تلويزيون، انسانى كه مى‏خواهد ديگران را تربيت كند، خودش بايد ساكت باشد و با همه وجود به قرآن گوش فرا دهد. ديگر احتياج نيست كه ديگران را امر به گوش دادن كنيم. اين مسئله بسيار مؤثر است. از اين طريق، در حقيقت احترام به قرآن به وجود مى‏آيد. اين مطلب در مورد خيلى چيزها بايد سارى و جارى باشد.