برادر هاي دو قلو !

برادر هاي دو قلو !



عقل مي تواند در شناخت و آگاهي نسبت به دين قدم بردارد. در نتيجه علم در محکم شدن ايمان ثأتير به سزايي دارد. از اين رو بين علم و ايمان صحيح، تلازم برقرار است. يعني علم و ايمان از هم جدا نيستند و مثل دو تا برادر دوقلو به يکديگر وابستگي کامل دارند. گويي علم و ايمان دو بالند که انسان را بالا مي برند.
کلام رسول اکرم (صلّي الله عليه و آله و سلّم) حقّ مطلب را ادا مي نمايد آنگاه که از دو گروه در امّت خود بيمناک است: عابد جاهل و دانشمند بي دين!


همان طور که پرنده با يک بال نمي تواند پرواز کند انسان هم بدون علم و ايمان از صعود باز مي ماند. بر همين اساس، در بسياري از متون ديني، ايمان و عبوديت افراد در گرو آگاهي و علم آنها قرار داده شده است؛ مانند:
«إنّما يخشي الله من عباده العلماء»(1)؛ به درستي که از بندگان خدا، فقط عالمان هستند که از خداوند سبحان خشيت دارند.(در مقابل او خاضعند.)

همچنين در حديث است که:
«ما آمن المؤمن حتي عقل.»(2)؛ مؤمن تا هنگامي که تعقل نکند ايمان نمي‏آورد.

از سوي ديگر در برخي از متون ديني، مرتبه ايمان و عبوديّت در گرو رتبه علم و آگاهي افراد دانسته شده است؛ مانند:
«المتعبّد بغير علم کحمار الطّاحونة يدور و لا يبرح من مکانه.»(3)؛ عبادت‏کننده بي‏علم به الاغ دوّار آسياب مي‏ماند که دور مي‏زند و راه به جايي نمي‏برد.

همين طور امير المؤمنين علي(عليه السّلام) فرمودند:
«ينبي‏ء عن قيمة کل امرئ علمه و عقله»(4)؛ از ارزش و قيمت هر کس علم و عقل او خبر مي‏دهد.

و نيز در جاي ديگر:
«علي قدر العقل يکون الدين»(5)؛ دين هر کس به مقدار عقل اوست. (6)
گويي علم و ايمان دو بالند که انسان را بالا مي برند. همان طور که پرنده با يک بال نمي تواند پرواز کند انسان هم بدون علم و ايمان از صعود باز مي ماند.

اين روايات و امثال آن اثبات مي کنند که ايمان و علم _که انسان با عقل خود آن را کسب مي نمايد_ بايد با هم و در کنار هم قرار گيرند تا ارزشمند باشند. نه علم بدون ايمان فايده دارد و نه ايمان بدون عقل و تأمّل. کلام رسول اکرم (صلّي الله عليه و آله و سلّم) حقّ مطلب را ادا مي نمايد آنگاه که از دو گروه در امّت خود بيمناک است: عابد جاهل و دانشمند بي دين!

پروردگارا به ما عقل و ايمان عطا فرما. آمين

پي نوشت ها

1ـ فاطر / 28.

2ـ شرح غرر و درر، ج 6، ص 70.

3ـ همان، ج 2، ص 125.

4ـ همان، ج 6، ص 476.

5ـ همان، ج 4، ص 313.

6- آيت الله جوادي آملي، منزلت عقل در هندسه معرفت ديني(با تصرّف)

رادفر

کارشناس فلسفه اسلامي