پاسخ به:مجله هنر / نقاشی
پنج شنبه 19 خرداد 1390 6:36 PM
|
هانیبال الخاص، پیر نقاشی
|
 هانیبال الخاص هنرمندی است که چندین نسل از هنرمندان نقاش ایران خود را مدیون او می‌دانند چرا که در کلاس‌های او اولین درس‌های نقاشی را یاد گرفتند.این هنرمند پر کار از روز دوشنبه ۲۰ خرداد آخرین تابلوهای خود را در گالری الهه به نمایش گذاشته است. الخاص از جمله هنرمندانی است که سال‌های سال تلاش کرد تا بیان هنری خود را حفظ کند و همین نکته را به شاگردان خود نیز آموزش دهد. یکی از معروف‌ترین جملات او این گفته است که « غرب را بی‌فرهنگانه تقلید نکنید، آخرین ایسم مهم‌ترین یا بادوام‌ترین شیوه نیست.» هانیبال الخاص سال ۱۳۰۹ از پدر و مادری آشوری در کرمانشاه به دنیا آمد. او نقاشی را از سنین نوجوانی و در کلاس درس استادانی اغاز کرده که ادامه‌دهنده راه کمال الملک در هنر نقاشی بودند. اولین استاد حرفه‌ای او جعفر پتگر بود که به‌عنوان یک نقاش واقعگرا شهرت دارد. تحت‌تأثیر همان آموزش‌ها بود که الخاص به سمت نقاشی پرتره گرایش پیدا کرد و در دوران جوانی آثار بسیاری را با این شیوه خلق کرد. الخاص پس از آن سال‌ها راه آمریکا را در پیش گرفت تا طبیب شود اما گردش روزگار چنین بود که باز هم او را در راه هنر قرار داد و موجب شد از « آرت انستیتو» سر دربیاورد و به یادگیری هنر نقاشی به سبک و سیاقی کاملا متفاوت از آنچه در ایران یادگرفته بود بپردازد. او بیش از یک دهه را در آن کشور سپری کرد و علاوه بر تحصیل به کار نیز پرداخت و حضور در فضای حرفه‌ای را تجربه کرد اما پس از آن به ایران بازگشت و انتقال تجربیات خود به نسل‌های بعدی را آغاز کرد. الخاص در مجموع ۳۵ سال به تدریس مشغول بود. او پنج سال در هنرستان پسران، شش سال در دانشکده مانتیسلو ایالت ایلینوی آمریکا با سمت مدیرگروه و دانشیار، ۱۷ سال در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و سال به‌طور موقت در دانشگاه آزاد اسلامی تدریس کرد. خیلی‌ها این هنرمند را به‌عنوان آغازگر طراحی فیگوراتیو در نقاشی نوگرا ایران می‌شمارند. او سالیان سال به نقاشی به همین شیوه ادامه داد و بسیاری از هنرمندان نسل‌های بعدی خود را تحت‌تأثیر قرار داد. تا کنون بیش از ۱۰۰ نمایشگاه اختصاصی و بیش از ۲۰۰ نمایشگاه گروهی در ایران، اروپا، کانادا آمریکا و استرالیا داشته است. او سال گذشته در گفت‌وگویی درباره آخرین موضوع‌هایی که برای نقاشی‌های خود انتخاب کرده، گفت:« من گاهی اوقات به موضوعی گیر می‌دهم؛ این موضوعات کلی هستند مثلاً تاریخ یا مینیاتور. تازگی‌ها می‌خواهم کمی روی جنگ‌های زشت جهانی کار کنم. من در مورد حلبچه قبلاً کار کرده بودم. حالامی خواهم به ناکازاکی، هیروشیما و همه جاهایی که در آن جنگ رخ داده، بپردازم. این قرار نیست با یک دید تلخ باشد؛ با این دید که مثلاً چطور آدمی تصمیم می‌گیرد که عده‌ای را بکشد. حتی روی اتفاقات طبیعی‌ای که می‌افتد؛ سیل یا توفانی که آدم‌های زیادی را می‌کشد. روی این موضوعات دارم کار می‌کنم. مقداری هم روی یک اسطوره آشوری به نام اینانا که الهه عشق است کار کرده ام. روی موضوع رستم و سهراب هم دارم کار می‌کنم. به نوعی آن را دستکاری کرده ام، چون دلم نمی‌خواهد رستم پسرش را بکشد. دوست دارم با هم آشتی کنند. روی موضوع کودکان ناقص الخلقه که با حالت‌های خاصی به دنیا می‌آیند هم می‌خواهم کار کنم.» الخاص به غیراز کار در دنیای نقاشی در عالم ادبیات نیز حضور دارد. او از سال ۵۳ تا ۵۷ به نوشتن نقد هنری در روزنامه‌ها مشغول بود و آثار بسیاری درباره نمایشگاه‌های آن زمان در ایران نوشت. علاوه بر آن تا کنون برای ده‌ها کتاب روی جلد کشیده و برای اشعار بسیاری دست به تصویر‌سازی زده است. خود او در طول دوران فعالیتش چهار کتاب در آموزش هنری تالیف کرده‌است. علاوه بر این به زبان آشوری، هزاران بیت، دوبیتی، هایکو، قصیده، منظومه و غزل سروده و ۱۵۰ غزل حافظ را به زبان آشوری، با حفظ وزن و قافیه و معنا و طنز، ترجمه کرده‌است. از نیما یوشیج، ایرج میرزا، میرزاده عشقی و پروین اعتصامی نیز آثاری را به آشوری برگردانده‌است. یکی دیگر از فعالیت‌های الخاص در سال‌های پیش از انقلاب تاسیس گالری گیلگمش بود. در آن گالری آثار بسیاری از هنرمندان نوگرا و مدرن ایرانی به نمایش گذاشته شد. این گالری به‌مدت دو سال فعال بود. الخاص در نمایشگاه‌هایش با طنز و ابتکارهای مختلف مانند: برپایی هپنینگ‌ها، انتخاب محیط انبار برای نمایشگاه، نمایش نقاشی‌های پر از هزلیات عبید زاکانی و مولوی کوشیده تا سلیقه مخاطبان همیشگی و جزم‌اندیش گالری‌ها را به هم بزند. الخاص تاکنون به جز هزاران تابلوی کوچک و بزرگ، ۳۰۰ متر مربع نقاشی دیواری و سه پرده ۱۵ قطعه‌ای و ۴ پرده ۸ قطعه‌ای آفریده و یکی از مهم‌ترین آثار هانیبال تابلوی ۱۵ قطعه‌ای آفرینش است. |
| روزنامه همشهری |
