پل ورسک

  «پل ورسك»   در شهرستان سوادکوه يكي از شاهكارهاي راه آهن كشور است كه به عنوان مهمترين و مرتفع ترين پل خط آهن شمال ايران مطرح است . ازاين پل كه شهرت جهاني نيز دارد و نام آن در تمامي آثاري كه پس از پايان جنگ جهاني دوم منتشر شد ، با عنوان «پل پيروزي » ياد شده است . ساخت پل ورسك كه از مهمترين رويدادهاي فني مهندسي راه آهن كشور محسوب ميشود، توسط مهندسان آلماني و اتريشي و كارگران فني انجام شده است. به لحاظ ويژگيهاي منحصر به فرد، اين پل در فهرست آثار ملي كشورمان نيز به ثبت رسيده است .

         پل ورسك كه در واقع از شاهكارهاي معماري جهان به شمار مي رود، در دره ورسك در ابتدای ورود به سوادكوه از پایتخت قرار دارد و راه آهن سراسري تهران ـ شمال را به هم متصل ميكند. عظمت اين كه در واقع دوكوه عظيم وسخت گذر عباس آباد را به يكديگر اتصال مي دهد، حقيقتي انكارناپذير است كه حتي جهانگردان خارجي نيز به آن اعتراف دارند ودر برابر عظمت و بزرگي و اراده آهنين طراح وسازندگان آن سرتعظيم فرود ميآورند.

        اگر از نزديك اين پل را ببينيد با خود مي‌گوييد كه هنگام خلقت جهان اين پل وجود داشته و آن را ساخته‌ی دست بشر   نمي‌دانيد.

         نزديك هفتاد سال از استواري اين پل مي‌گذرد و باز هم خواهد گذشت.

     مشخصات فني پل ورسك

        این بنا از ملات سیمان و شن شسته شده و آجر ساخته شده و در ساختمان آن از آرماتور استفاده نشده است . به بیان دیگر این بنا از ملات غیر مسلح ساخته شده است و نیز استفاده از زرده تخم مرغ برای ساروج .

           حجم پل ورسك كه داراي ۶۶ متر دهانه قوسي و ۱۱۰متر ارتفاع از ته دره است ، جمعاً ۴۵۰۰ مترمكعب است . طول کلی پل 2/73متر است.هزينه ساخت آن در آن زمان، بالغ بر۲ميليون و۶۰۰هزار تومان بوده است . براي ساخت اين پل عظيم چندطرح مبتني براستفاده از مصالح بنايي كه بيشتر مقرون به صرفه بوده، به تصويب رسيد.پل ورسک در شمار مهمترین آثار فنی مهندسی راه آهن شمال ایران محسوب می شود و شماره ثبت تاریخی ملی آن 1534 می باشد .ورسک از جمله پل‌های استراتژیک ایران است که توسط مهندسان آلمانی و اتریشیبا تضمین۷۰ ساله احداث شد.

          هنگامي‌كه در سال 1316 عمليات ساخت «پل ورسك» بر روي دره‌ي 110 متري « ورسك » توسط شركت «كامپساكس» آلماني به پايان رسيد هيچ كس باور نمي‌كردكه قطار از روي‌آن بگذرد، يا جرأت ديدن‌آن را نداشت.

           به روايت بوميان منطقه، هنگامي كه اين پل ساخته شد، «رضا خان» براي اين‌كه از استحكام پل اطمينان حاصل‌كند فرمان داد معمار پل « پترسن» مهندس‌آلماني همراه با زن و بچه‌اش در زير اين پل بنشيند، تا قطار از روي آن بگذرد. « پترسن» مانده بود چه‌كند. قطعاً با خود مي‌گفت: «گير بد سياستمداري افتادم !» از طرف ديگر براي اين‌كه سرافكنده نشود پذيرفت.

       او زير پل همراه با زن و دخترش نشست (صحنه را مجسم كنيد). مهمانان و سران مملكتي در جاي مخصوص خود نشسته بودند و مردم در پشت سر آنها. قطار سراسري از سه خط طلا به صورت مار پيچ‌خورده خم و راست مي‌شد. از «دوگَل» گذشت. نزديك قلعه‌ی «چهل در» ناگهان قطار از حركت ايستاد و تعجب همگان را برانگیخت. راننده‌ی قطار ديگر جرأت راندن نداشت ترس او را فراگرفته بود. كارگري كه زغال را در كوره مي‌ريخت پذيرفت كه قطار را براند- و راند- قطار حركت كرد. زير قلعه‌ي «چهل‌در» رسيد. به ياد ساكنان قلعه‌ي ساسانيان سوتي زد. تپش قلب‌ها به شماره افتاد. نفس‌ها در سينه‌ها حبس شد. در يك لحظه چشم‌ها بسته شد. قطار به سلامت از پل عبوركرد. سران مملكتي دست زدند، زنان محلي اسپند دود دادند. دامداران گوسفند و گاو سر بريدند. «رضا خان» شهامت « پترسن» را در دل ستود اما به رويش نياورد. اين هم سياست او بود.

                 مي‌گويند: نام پل را چون نام دختر مهندس‌آلماني «ورسك» بود، «پل ورسك» گذاشتند. اما واقعيت اين است‌كه در بالادست اين پل روستايي قرار داشت‌كه نام آن «ورسك» بود به همين دليل نام آن را، «پل ورسك» گذاشتند. «ورسك» نام خود را از درختچه‌اي به نام «وِرس» كه در بالا دست دره‌ي «ورسك» مي‌رويدگرفته است . از اين درختچه‌ برای ساختن جارو استفاده مي‌شود .

        لازم به ذكر است در بدنه‌ي پل سمت چپ سه واژه‌ی: «خدا»، «شاه»، «ميهن» به رنگ قرمز نوشته شده بود كه بعد از انقلاب واژه‌ی «شاه» برداشته شد و واژه‌هاي «خدا» و «ميهن» پل را استوار نگه مي‌دارد.