بیماریهای عفونی ،باکتریایی ،ویروسی

بيماريهاي عفوني، باكتريايي و ويروسي   

________________________________________

همانطوري كه مي دانيد اين دسته از بيماريها داراي شاخه ها و ابعاد وسيعي هستند. سعي شده است، در اين قسمت به بيماريهايي كه بيشتر در آكواريوم رايج هستند و براي اكثر اكواريوم داران مشكل ايجاد كرده است پرداخته مي شود.

الف ـ بيماريهاي برانشي يا آبششي

بيماري برانشي كه معمولا بصورت برگشتن برانش از حالت عادي است و گاهي هم در زير برانش خونريزي مشاهده مي شود و برانش كاملا باز و قرمز و از حالت عادي خارج است در بين ماهيها ظاهر مي شود و همه گير است. اين بيماري بوسيله نوعي باكتري ايجاد مي شود كه معروف به قارچ آبشش است. در طول مراحل اوليه بيماري معمولا ماهيها علائمي را از خود نشان مي دهند. براي پي بردن به اينكه آيا ماهيها مبتلاء به اين بيماري شده اند يا خير احتياج به دقت و توجه به رفتار و حركات ماهي خواهد داشت كه بايد با دقت و توجه به اين قبيل ناراحتيها پي به وجود اين بيماري در بين ماهيها برده شود. زيرا طریقه شنا کردن ماهی بيمار تغيير مي كند و با سرعت به سطح اب مي آيد و بعد بي حس و آرام مي شود و در مراحل اوليه ماهي كاملا بي اشتها مي شود و ميل به غذا ندارد. اگر دراين مرحله آبششهاي ماهي را بررسي كنيد، خواهيد ديد كه آبششها متورم شده است كه در نتيجه بتدريج صفحات آبششي بهم چسبيده و سيخ سيخ گشته و رنگ آن پريده مي شود.

ماهيهاي بيمار به مرور زمان داراي آبششهاي كاملا باز مي شوند.

هرچه پیش مي رود بيماري شديدتر مي شود. بطوريكه تشكيلات كركي پنبه ايي مانند در دنبال و روي سرپوشهاي آبششي ظاهر مي شود. و اين تغييرات شديد ايجاد شده در آبششها تنفس ماهيها را مختل مي سازد و آنها بسختي قادرند تنفس كنند. و باعث مي شود به سطح آب بيايند و چنين تصور مي شود كه اكسيژن محلول درآب كم شده است و ماهيها شديدا دچار مشكل هستند و در خاتمه و ادامه روند و رشد اين بيماري تلفات ماهيها را همراه خواهد داشت.

طريقه پيشگيري از بروز و ايجاد بيماري آبششي يا برانشي

جلوگيري از ورود آلودگيهاي باكتريايي به آكواريوم تنها راه علاج است.

بهتر است هر وسيله اي كه وارد آكواريوم مي شود فاقد هر گونه آلودگي باشد.

انواع غذاهاي زنده كه از طبيعت صيد مي شوند و بدون توجه به آلودگي آنها و قبل از آنكه ضد عفوني شوند در اختيار ماهيها قرار مي گيرند. يكي از راههاي ورود باكتريها به آكواريوم مي باشد. همواره بايستي شرايط آب آكواريوم كاملا بهداشتي و تميز باشد و اكسيژن محلول درآب آكواريوم به حد كافي وجود داشته باشد. در صورت مشاهده آلودگي آب و يا كدر شدن بايد سريعا نسبت به تعويض آب آكواريوم اقدام شود. در مرحله اوليه براي پيشگيري مي توانيد چند روز از كپسول يا قرص كلرآمفنيكل به ازاي هر 10 ليتر آّب 250 ميلي گرم از كلرآمفنيكل را به آكواريوم اضافه كنيد و بعد از يك هفته قسمتی از آب را تعویض کنید مشكل كاملا برطرف خواهد شد.

طريقه درمان بيماري آبششي يا برانشي

مقداري آب را در داخل ظرف مناسب ميريزيم و به ازاي هر 10 ليتر آب 500 ميلي گرم كلر آمفنيكل به آن اضافه مي كنيم و ماهيها را بمدت 24 ساعت در اين محلول حمام مي دهيم چنانچه در اين مدت آب بيش از حد كدر شد بايستي قسمتي از آن را عوض كنيد و دوباره دارو اضافه كنيد. اكسيژن و دماي آب هم كنترل شود. بعد از تمام شدن حمام ماهيها، بايد آنها را به آكواريوم تميز و آماده انتقال دهيم در اينصورت بيماري كاملا درمان شده است.

چنانچه بيماري پيشرفت كرده باشد و بصورت حاد در آمده باشد بهتر است بمدت يك هفته و هر روز در دو نوبت همراه غذاي ماهيها به ازاي هر 100 گرم غذا يك كپسول 500 ميلي گرم كلرآمفنيكل را مخلوط كنيد و به ماهيها بخورانيد. تا درمان كامل صورت بپذيرد. در اين شيوه دقت كنيد تمام نكات بهداشتي و اصول صحيح نكهداري و زنجيره مراقبتهاي ويژه آكواريوم بايد رعايت كامل شود. البته دوز داروی مورد استفاده به سایز ماهی هم بستگی خواهد داشت .

ب ـ بيماري استسقاء يا آب آوردگي شکم و بدن ماهي

اين بيماري ماهيها را در سنين مختلف آلوده و مبتلا مي سازد و همه گيري بسيار شديدي دارد. معمولا علت آن وارد كردن ماهي آلوده مي باشد.

اولين نشانه ای كه در ماهي ظاهر مي شودخونريزي در پوست و عضلات و اندامهاي داخلي است و سپس چون روده ها و صفاق در داخل بدن متورم مي شوند بنظر مي رسد كه شكم ماهي بزرگ شده است و معمولا فلسهاي ماهي هم برمي گردد. كه با علائم استسقاء توأم مي شود. شيوه پيشگيري و درمان مشابه بيماري برگشتن برانشي است كه در قسمت قبل توضيح داده شد. ضمنا به جز كلرآمفنيكل از انواع آنتي بيوتيكهاي ديگر هم براي درمان مي توانيد استفاده كنيد.

ج ـ بيماري دم خوره يا پوسيدگي باله ها

نوعي ميكروب باعث ريختن باله ها و فاسد شدن آنها مي شود و در اين بيماري باله هاي شنا و دمي ماهيها دچار تغييرات مي شوند و گاهي هم از بين مي روند.

در مرحله اوليه خط سفيد كم و بيش واضح در طول لبه هاي خارجي باله شنا ظاهر مي شود و تدريجا به سمت قاعده آن پيش مي رود و كم كم قسمتهايي از لبه خارجي باله شنا را از بين مي برد و شعاعهاي آن لخت مي شود و در آخر خود آنها كه از نوعي ميكروب تشكيل شده اند از بين مي روند. و در انتها زخمي روي بدن ماهي باقي مي گذارند كه در مرحله بعد اين محل مورد هجوم اجرام ريزبيني ديگر مانند قارچها قرار مي گيرند و تا سر حد مرگ ماهي پيش مي روند.

علت بروز ميكروب كه باعث گنديدگي باله ها مي شود، در شرايط غير بهداشتي آكواريوم و يا ضعيف بودن ماهيها سريعتر ظاهر مي شود. بنا بر اين اگر شرايط آكواريوم مرتب باشد، در مرحله اوليه خيلي سريع اين بيماري را مي توانيد ريشه كن كنيد. در غير اينصورت در مراحل بعدي براي مقابله با اين بيماري، بايد علاوه بر ايجاد يك شرايط كاملا بهداشتي و يا داشتن يك رژيم غذايي مناسب بايد از روش درمان كه ذكر مي شود استفاده كنيد.

خوشبختانه بعد از برطرف شدن بيماري باله ها شروع به رشد مي كنند و شكل ماهي به حالت اول برمي گردد.

طريقه پيشگيري از بروز بيماري دم خوره يا پوسيدگي باله ها

براي پيشگيري از بروز بيماري دم خوره بايد در مرحله اول از ورود ماهيها ي آلوده به آكواريوم جلوگيري بعمل آوريد. چنانچه ماهي جديدي را مي خواهيد وارد آكواريوم نمائيد به لب باله هاي او نگاه كنيد چنانچه هاله ايي سفيد رنگ روي ‌آن قرار دارد بايد قرنطينه كنيد و آنرا جداگانه معالجه كنيد و پس از آنكه به سلامت او اطمينان پيدا كرديد وارد آكواريوم نمائيد. اين بيماري واگيردار است و خيلي زود در بين ماهيها شايع خواهد شد و اگر دقت و سرعت نداشته باشيد در كمتر از سه روز تمام ماهيهاي شما به اين بيماري مبتلا مي شوند و بعد از آن تلفات شروع خواهد شد و همچنان پيشروي ادامه خواهد يافت تا اينكه هيچ ماهي زنده نخواهند ماند. هر ماهي سالم ديگري هم در اين محيط قرار دهيد به سرنوشت ماهيهاي تلف شده دچار خواهد شد و انتشار اين بيماري بيشتر از طريقه جابجايي ماهي آلوده صورت مي گيرد. چنانچه شرايط آب آكواريوم همواره با دقت بررسي شود و نكات بهداشتي و اكسيژن آب همواره مورد توجه قرار بگيرد اين بيماري خيلي دير ظاهر مي شود.

در واقع براي پيشگيري علاوه بر كنترل و رعايت زنجيره هاي مراقبتهاي ويژه بايد در هفته يكبار قسمتي از آب آكواريوم تعويض شود. و بعد از تعويض آب به ازاي هر 150 ليتر آب آكواريوم يك عدد كپسول آموكسي سيلين 500 ميلي گرم اضافه نمود و براي هر 50 ليتر آب آكواريوم يك قاشق غذا خوري نمك اضافه شود. پس از اطمينان كامل از برطرف شدن ميكروب بيماري دم خوره قسمتي از آب را تعويض كنيد. و همه چيز را بحالت عادي و مرتب و منظم برگردانيد.

طريقه درمان بيماري دم خوره يا پوسيدگي باله ها

روش اول: مي توانيد يك كپسول آموكسي سيلين500 ميلي گرمي را با 50 گرم غذا مخلوط كنيد و به مدت 9 روز در هر روز دو نوبت به ماهيها بخورانيد.

روش دوم : مي توانيد يك كپسول آموكسي سيلين 500 ميلي گرم را به ازاي هر 150 ليتر آب آكواريوم در هر 8 ساعت يكبار به آكواريوم وارد كنيد. و سه روز متوالي تكرار كنيد. بعد از اتمام و خوب شدن بيماري نصف آب آكواريوم را تعويض كنيد. بعد از آن ماهيها رو به سلامت مي روند و باله هايشان مجددا شروع به رشد مي كند. براي جلوگيري از رشد احتمالي قارچها بر روي زخمها و محلهاي عفونت بهتر است به ازاي هر 30 ليتر آب آكواريوم يك قاشق غذا خوري نمك اضافه كنيد و مقداري داروي ضد قارچ به آب آكواريوم اضافه كنيد و تمام شرايط آكواريوم را با دقت كنترل كنيد و بررسي كنيد و نكات بهداشتي و بخصوص وضعيت اكسيژن آب آكواريوم را همواره مورد توجه قرار دهيد.