تاريخچه آدامس
از همان دوران باستان چيزهايي وجود داشت كه مردم دوست داشتند آنها را بجوند مثلا يوناني هاي قديم، صمغ درخت كندر رومي )mastic( را مي جويدند و اقوام مايا در آمريكاي مركزي از صمغ درخت ديگري به نام <ساپوديلا> براي جويدن استفاده مي كردند. ولي آن چيزي كه امروزه به اسم آدامس مي شناسيم، اولين بار در قرن 19 مورد استفاده قرار گرفت در 1848، فردي به نام سيتروس، اولين آدامس را ساخت كه به صورت تجارتي روانه بازار شد. در سال 1896 فردي مكزيكي، صمغي به نام >chicle< را به فرد ديگري به نام توماس آدامس معرفي كرد و به او پيشنهاد كرد كه با استفاده از اين صمغ، آدامس را به صورت انبوه توليد كنيد. در 1871، توماس آدامس براي اولين بار دستگاهي ساخت كه آدامس را به صورت خودكار توليد مي كرد و نام خودش را هم روي محصولش گذاشت: <آدامس.> طي سال هاي بعد، راه هايي كشف شد تا آدامس ها مزه دار شوند و طعم آنها به مدت طولاني تري در دهان باقي بماند، آدامس بادكنكي هم در سال 1906 به بازار آمد. در ايران نيز جويدن صمغ گياه ون كه سقز نام دارد، از قديم الايام متداول بوده است. در هر حال امروزه همه فراورده هاي جويدني موجود در بازار با نام تجاري يكي از قديم ترين انواع آن يعني <آدامس> شناخته مي شوند.
در كارخانجات، براي ساخت آدامس، ابتدا صمغ رزيني اوليه آدامس و مواد اوليه ديگر در دماي بالا و تحت فشار بخار حرارت داده مي شوند تا غليظ شوند. سپس وارد قسمت ديگري از دستگاه مي شوند كه به آنها طعم دهنده و شيرين كنندها اضافه مي شوند. اين مايع سپس وارد قسمت سردتري از دستگاه مي شود كه اين قسمت از دستگاه مواد وارد شده را به كمك غلتك و با كاهش حرارت به صورت لايه هاي نازك آدامس در مي آورد. آدامس هايي كه با غلاف هاي سخت آب نباتي پوشيده شده اند بايد در لايه هاي ضخيم تري تهيه شوند و مراحل ساخت طولاني تري دارند.
دندانپزشكان هم آدامس مي جوند
ز ساليان بسيار دور، انسان ها علاقه داشته اند كه چيزي را به طور دائم بجوند! علاقه انسان به جويدن دائم چيزي شبيه آدامس
از ساليان بسيار دور، انسان ها علاقه داشته اند كه چيزي را به طور دائم بجوند! علاقه انسان به جويدن دائم چيزي شبيه آدامس، شايد از دوران نوزادي او منشاء گيرد. اين مكيدن غريزي نوزادان و مك زدن پستانك و انگشت، در طي سال هاي كودكي به گونه اي ديگر تغيير مي يابد و تبديل به عادتي براي جويدن و يا به دهان بردن اجسام مي شود. جويدن مداد يا پاك كن در كودكان در كلاس درس هم از همين جا منشا مي گيرد. آدامس چيزي است كه اين حس جويدن را به خوبي در آنها
زايليتول شيرين و بي خطر
در سال 1891، شيميدان آلماني به نام اميل فيشر كريستا ل هاي سفيد بي بويي را كشف كرد كه بسيار شيرين و دلچسب بودند. او كشف خود را زايليتول ناميد. حدود 70 سال بعد، بشر توانست براي اولين بار از اين شيرين كننده در صنايع غذايي استفاده كند.
زايليتول به صورت طبيعي در بسياري از ميوه ها وجود دارد و حتي در فرايند هاي متابوليكي بدن هم توليد مي شود. اما براي مصارف تجاري از درختاني با چوب سخت و يا سبزيجات مملو از فيبر تهيه مي شود. آنچه زايليتول را به عنوان يك شيرين كننده استثنايي مطرح مي كند خصوصيات منحصر به فرد آن است. زايليتول به اندازه سوكروز (قندهاي معمولي) شيرين است. اما ميزان كالري توليد شده از آن، حدود يك سوم قندهاي معمولي (سوكروز) است. علاوه بر اين، اين قند برخلاف بسياري از شيرين كننده هاي مصنوعي و كم كالري ديگر. مزه بدي ندارد، به راحتي در دهان حل مي شود و حس خنكي را در دهان ايجاد مي كند.
از خصوصيات ديگر زايليتول، محافظت از دندان هاست. زايليتول قندي است كه توسط باكتري هاي ايجاد كننده پوسيدگي (استروپتوكوك موتانس) تخمير نمي شود و در نتيجه اسيدي در دهان توليد نمي شود و دندان دچار پوسيدگي نمي شود. بنابراين از زايليتول در توليد بسياري از فراورده هاي خوراكي شيرين كه به صورت بالقوه براي دندان ها خطرناك محسوب مي شوند استفاده مي شود. امروزه بسياري از كارخانه هاي توليد موادغذايي دست به توليد فراوده هايي نظير شكلات ها، آب نبات ها، خوشبو كننده هاي دهان و آدامس هايي زده اند كه به كمك زايليتول شيرين مي شوند. اين فراورده ها از دو جنبه مورد توجه هستند اول آن كه داراي كالري كمتري هستند و اثر چاق كنندگي كمتري دارند و نكته دوم و بسيار مهم اين است كه پوسيدگي هاي دنداني ايجاد نمي كنند.
در ميان فراورده هاي خوراكي تهيه شده به كمك زايليتول، آدامس ها بسيار معروف شده اند. علت اين شهرت آن است كه آدامس هاي داراي قند به علت تماس طولاني و نزديك با دندان ها بسيار پوسيدگي زا هستند اما آدامس هايي كه توسط زايليتول شيرين شده باشند، نه تنها پوسيدگي زا نيستند، بلكه با تحريك بزاق به دوباره سازي ميناي دندان ها كمك مي كنند.
از طرفي ثابت شده است در دهان افرادي كه از آدامس هاي شيرين شده تنها توسط زايليتول استفاده كنند ميزان باكتري هاي عامل پوسيدگي (استرپتوكوك موتانس) كاهش مي يابد و جويدن اين گونه آدامس ها مي تواند اثر محافظتي بر روي دندان ها داشته باشد.
با توجه به اثرات مثبتي كه جويدن آدامس هاي شيرين شده توسط زايليتول بر كنترل پوسيدگي دهان و دندان دارد، در بسياري از كشورهاي پيشرفته برنامه هاي جويدن عادتي اين گونه آدامس ها براي كودكان پيش بيني مي شود.
زايليتول امروزه در 35 كشور دنيا در ساخت خوراكي ها، داروها و فراورده هاي بهداشتي دهان و دندان استفاده مي شود. اين شيرين كننده طبيعي و بي خطر براي شيرين كردن آدامس ها، آب نبات ها، دهانشويه ها و شربت هاي سرفه، قرص هاي مولتي ويتامين جويدني كودكان و خميردندان ها استفاده مي شود تا با ايجاد مزه اي شيرين و دلپذير محافظ خوبي براي دندان ها نيز باشد.
