امواج صوتى حاصل از پژواك مهبانگ كه در شرف محو شدن بود در درون سیال بى اندازه داغ و چگال جهان، كه هنوز در نخستین دوره رشد خود بود، مانند موج درون یك دریاچه انتشار مى یافت.یك گروه متراكم از الكترون هاى آزاد با بار منفى كه توسط پروتون ها (كه بار مثبت دارند) كشیده مى شدند، با جزر و مد این سیال همراه مى شدند، در این مسیر فوتون ها در برخورد با ذرات باردار مذكور، جمع آورى و محصور مى شوند.در آن هنگام كه جهان سیصد و هشتاد هزار سالگى خویش را پشت سر گذاشته بود به اندازه كافى سرد شده بود كه اتم ها براى شكل گیرى مجال پیدا كنند.این اتفاق موجب شد كه فوتون هاى محصور، آزاد شوند و آنگاه روشنایى جهانى هستى را فرا گرفت.فوتون هاى رها شده حامل اطلاعات در رابطه با نوسانات چگالى و دما در عالم نوپا در قالب الگویى از تغییرات درخشندگى بودند.
ستاره شناسان به این تابش باستانى كه از دوران هاى نخستین حیات عالم بر جاى مانده است (كه البته نخستین بار توسط پنزیاس و ویلسون مشاهده گردید)، عبارت ریزموج پس زمینه اى كیهانى اطلاق مى كنند.
هنگامى كه ستاره شناسان تلسكوپ هاى ریزموج مانند كاوشگر پس زمینه كیهانى و یا جایگزین آن (كاوشگر ناهمسانگردى موج) به نام ویلكینسون را به جهت خاصى نشانه رفتند و آنگاه دماى كهموج زمینه اى كیهانى را محاسبه كردند، تابشى را مشاهده كردند كه دمایى در حدود
۷/۲
درجه سیلسیوس بالاتر از صفر مطلق داشت (یا به عبارتى
۷/۲
درجه كلوین).هنگامى كه جهت مخالف را بررسى كردند مجدداً
۷/۲
درجه كلوین را به دست آوردند. البته نوساناتى هم وجود داشت كه ناچیز بود و در حالت بیشنیه به حدود یك واحد در صدهزار مى رسد.هر انفجارى كه موجبات یكنواختى كنونى عالم را فراهم آورده باشد كیهان شناسان را شیفته خود مى كند.
هشت معمای بزرگ6
