دریاچه زریوار مریوان

وجود دریاچه زریوار و نفوذ توده های مرطوب زمستانی و بهاری در مریوان ، تاثیر فراوانی در مرطوب و معتدل شدن هوای این ناحیه دارد ، رطوبت هوا و بارش های مناسب در این منطقه موجب ایجاد پوشش گیاهی زیبایی در این ناحیه شده است .
وجود دریاچه زریوار در میان جنگل های انبوه و زیبای بلوط و گونه ها مختلف درختان جنگلی ، سرزمین با شکوه را در غرب ایران پدید آورده است و آن را به مهم ترین جاذبه گردشگری غرب کشور تبدیل کرده است .

 



دریاچه زریوارتالاب آب شیرین زریبار (کردی: زرێبار) در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان، در استان کردستان ایران و از مکان‌های دیدنی و گردشگری این استان است. آب تالاب شیرین است و از تعدادی چشمهٔ کف‌جوش و بارش تأمین می‌شود. در بیشتر زمستان‌ها سطح دریاچه کاملاً یخ می‌بندد. این تالاب در طول جغرافیایی ′۸°۴۶ و عرض جغرافیایی ′۳۲°۳۵ و ارتفاع ۱۲۸۵ متری از سطح دریا واقع گردیده‌است. طول دریاچه زریوار حدود ۵ کیلومتر و عرض آن حدود ۱٫۶ کیلومتر است. وسعت تالاب به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداکثر عمق آن ۵/۵ متر است.

تالاب زریبار یکی از منحصر به فردترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان بشمار می‌رود و کلیه شرایط جامع یک تالاب بین المللی را داراست و حتی مواردی از رفتار و عملکرد برخی از موجودات مشاهده می‌گردد که تاکنون مطالعه و یا اعلام نشده‌است که نیاز به بررسی بیشتر را می‌طلبد.

حجم تقریبی آب تالاب حدود ۳۰ میلیون متر مکعب برآورد شده‌است. محیط تالاب حدود ۲۲، ۵کیلومتر و میزان متوسط بارندگی ۷۸۶ میلیمتر در سال است. رطوبت نسبی برابر ۴/۵۸ درصد و متوسط تبخیر سالیانه معادل ۱۹۰۰ میلیمتر گزارش شده‌است.

 اکوسیستم تالاب زریوار
تالاب زریبار به ‌عنوان یک واحد اکولوژیکی و یک اکوسیستم آبی در کردستان پدیده‌ای بسیار زیبا و نادر می‌باشد. زریوار با قرار گرفتن در یک دره طولی نسبتاً وسیعی از دو طرف غرب و شرق با کوههای پوشیده از جنگل احاطه شده‌است. پوشش غالب اراضی در این منطقه را جنگل و بیشه زارهای نیمه انبوه تشکیل می‌دهند که گونه غالب جنگلی آن بلوط ایرانی بوده و در حالیکه سایر گونه‌های جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی، زالزالک، بادام در شیبها و نقاط مختلف آن خودنمایی می‌کند.

 پوشش گیاهی زریوار
از پوششهای گیاهی دریاچه می‌توان به گیاهان شناور چون سراتوفیلیوم، سریوفیلیوم و گونه‌هایی از گیاهان خاردار و از گیاهان حاشیه‌ای می‌توان به گونه‌های نی، هزارنی، بارهنگ آبی، نیلوفر آبی، علف هفت‌بند، پیچک‌ها، لویی و بزواش، جگن و نعناع اشاره کرد.

آبزیان دریاچه زریوار
گونه‌های بومی: سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی، ماهی گامبوزیا (در حال حاضر این گونه‌ها در دریاچه یافت نمی‌شوند) گونه‌های غیربومی: ماهی آمور سفید، کپور آیینه‌ای، کپور معمولی، کپور سرگنده (بیگ هد) و فیتوفاک اشاره کرد. ضمناً یک گونه مارماهی، ۵ گونه فیتوپلانکتون و ۱۷ گونه زئوپلانکتون شناسایی شده‌است. در خصوص گونه‌های وارداتی اخیر توسط سازمان شیلات و آبزیان می‌توان به گونه ماهی Gambosia siaaffinhs از خانواده poecilidae و یک گونه میگوی غول پیکر آب شیرین اشاره کرد.

پرندگان دریاچه زریوار
در حال حاضر بیش از ۳۱ گونه پرنده بومی و مهاجر زندگی می‌کنند که از این تعداد تقریباً ۱۴ گونه بومی و مابقی انواع پرندگان مهاجرند. اردک سرحنایی و سرسبز (Anos platyrhynchos)، اگرتها، بوتیمار بزرگ و کوچک، انواع چنگر، پرستوهای دریایی، کشیم بزرگ (Podiceps cristafus) و کشیم کوچک (Tachybaptus ruficolis)، کاکائیها، حواصیل خاکستری، خوتکا، گیلار، و پرندگان شکاری همچون سنقر تالابی و دلیچه از گونه‌های با اهمیت و ارزشمند این تالالا به شمار می‌آیند.

پستانداران
سگ آبی، روباه، خوک وحشی، خرگوش، گراز و نوعی گربه وحشی (Filis catus) است.
لازم به ذکر است که گونه‌های یاد شده به ویژه پرندگان، همهٔ پرندگان تالاب را شامل نشده بلکه شامل پرندگانی است که بصورت اکثریت بوده و برای افراد قابل مشاهده و تشخیص‌اند که این خانواده‌ها در طبقه‌بندی تالاب‌ها حائز اهمیت می‌باشد.
 گونه‌های غیر بومی برای تولید آبزیان، فعالیت به ظاهر مفیدی است که پیامدهای آن زیاد جلب توجه نمی‌کند. در حالیکه در نابودی گونه‌های بومی و کاهش ارزشهای تالابی نقش موثری دارد. سیاستگذاری‌های درست تصمیم گیران و دادن اهمیت به تالابها با تکیه بر مسائل فرهنگی، اجتماعی نقش بسزایی در این زمینه می‌تواند ایفا نماید.
همچنین وجود نیلوفر های آبی با گل های سفید در کنار های دریاچه و علف های هفت بند و نی های بلند در قسمت جنوب شرقی دریاچه منظره ای رویایی به زریوار بخشیده است .

نکته قابل توجه دیگر در مورد زریوار این است که هیچ رودخانه ای به این دریاچه وارد نمی شود و آب دریاچه از ذوب شدن برف های کوه های اطراف و تعدادی چشمه های خودجوش در کف دریاچه تامین می شود .

در زمستان به علت برودت هوا و همچنین شیرینی آب دریاچه یک لایه یخ ، سطح دریاچه را به طور شگفت انگیزی می پوشاند ، ولی نزدیک به 60 نقطه در این دریاچه یخ نمی زند و آن هم محل قرار گرفتن همین چشمه های خودجوش دریاچه است و این گونه است که می توان در زمستان به وجود این چشمه ها که عامل تامین کننده آب زریوار هستند پی برد .

از آنجا که تنوع اقلیمی همراه با سایر شرایط مناسب از جاذبه های مهم در صنعت جهانگردی و گردشگری به شمار می رود ، زریوار تمام شرایط برای جذب گردشگران داخلی و خارجی به این منطقه را داراست که با معرفی بیشتر زریوار به گردشگری ، در این زمینه نیز این دریاچه شاهد رونق بیشتری خواهد بود .

زریوار علاوه بر زیبایی و شناخته شدن به نام یک منطقه تفریحی نقش بسیار مهمی نیز در کشاورزی منطقه ایفا می کند . همچنین صید ماهی به واسطه وجود انواع ماهیان خوراکی از جمله سیاه ماهی خالدار ، سیاه ماهی معمولی ، کپور معمولی ، و مار ماهی در این دریاچه رونق زیادی دارد و یکی از تفریحات پر طرفدار در این منطقه به شمار می رود .

تنوع اقلیمی و شرایط مناسب دریاچه برای زندگی پرندگان بومی و مهاجر در فصل های مختلف ، محیطی مناسب را برای زیست این پرندگان به وجود آورده است ، کع از جمله این پرندگان می توان به فلامینگو ، پلیکان ، اردک سبز و پرستوی دریایی اشاره کرد .