وضعیت ماه

وضعیت آسمان این هفته را با بررسی حرکت ماه در آسمان آغاز می‌کنیم. در طول چند روز گذشته، به تدریج بر قسمت روشن ماه افزوده شد تا این‌که در ساعت 21:35 دوم شهریور به وضعیت ماه کامل (بدر) رسید. در این روز، ماه نصف مدار خود به دور زمین را طی کرده بود و کل قرص روشن آن رو به زمین قرار گرفت. پس از آن، قرص ماه به تدریج رو به کاهش است و در نزدیکی سیاره پرنور مشتری دیده می‌شود. توجه داشته باشید که این شب ها ماه بعد از غروب خورشید طلوع می کند.

وضعیت سیارات

عطارد / تیر: پس از غروب خورشید، در ارتفاع بسیار کمی از افق قرار دارد و روشنایی ناشی از پرتوهای خورشید مانع از مشاهده آن می‌شود.

زهره / ناهید: پس از غروب خورشید، در کنار سیاره مریخ و البته پرنورتر از آن در افق غربی قابل مشاهده است. اگر با تلسکوپ به سیاره زهره نگاه کنید، نصف قرص آن را روشن می‌بینید (شبیه شکل ماه در شب هفتم). در واقع به دلیل جابه جایی سیارات داخلی و تغییر زاویه آنها نسبت به خورشید و زمین، آنها نیز مانند ماه دارای اهله هستند.

مریخ / بهرام: در ابتدای شب در غرب آسمان قرار دارد. طی شب‌های بعد، از سیاره زهره عقب می‌ماند.

مشتری / برجیس: تقریبا اوایل شب از افق شرقی طلوع می‌کند و تا صبح در آسمان قرار دارد.

زحل / کیوان: پس از غروب خورشید در غرب آسمان و پایین تر از سیارات مریخ و زهره قرار دارد.

آشنایی با یک اصطلاح:

حرکت رجعی سیارات

سیارات را می‌توان به دو گروه سیارات داخلی و خارجی تقسیم ‌کرد. سیارات عطارد و زهره، داخلی هستند چرا که مدار گردش آنها در داخل مدار زمین واقع است. بقیه سیارات یعنی مریخ، مشتری، زحل و ... سیارات خارجی هستند که مدارشان فراتر از مدار زمین می‌باشد. برای یک ناظر زمینی سیارات خارجی می‌توانند در موقعیتی قرار بگیرند که زمین بین آنها و خورشید واقع شود که به این حالت مقابله می‌گویند. به هنگام مقابله، سیاره خارجی حداقل فاصله را از زمین خواهد داشت و ناظر آن را در حداکثر نورانیت خود خواهد دید. در این حالت، سیاره با غروب خورشید، در افق شرق طلوع و با طلوع خورشید، در افق غرب غروب می‌کند. برای مثال حرکت عادی مریخ در آسمان از شرق به غرب است، ولی در حالت مقابله برای مدت کوتاهی متوقف می‌شود سپس حرکتش معکوس شده و برای زمان محدودی حرکت برگشتی (رجعی) را از خود نشان می‌دهد. بعد از آن مجدداً متوقف شده و سپس حرکت قبلی خود را در پیش می‌گیرد. در این شب ها، سیاره مشتری در حال تکمیل حرکت رجعی خود است. این نوع حرکات غیرمعمول سیارات خارجی و خصوصاً مریخ برای ستاره شناسان گذشته عجیب و مایوس‌کننده بود، چرا که با نظریات منظومه‌ای آن دوران مغایرت داشت.