پرسش و پاسخ در قلمرو ادیان

پرسش :

حقيقت اسلام چيست؟ و پيامبر كيست؟



پاسخ :

انسان داراي دو بعد است، يكي جسماني (حيواني) و ديگري معنوي(روحاني) و هر دو جنبه بايد مورد توجه قرار گيرند تا راه سعادت هموار شود و مي‏توان علت انحطاط معنوي بسياري از جوامع بشري را پرداختن به بُعد مادي و غفلت از دين‏داري و اعتقادات صحيح ديني دانست، چنان‏كه در عصر حاضر، با همه پيشرفت‏هاي صنعتي و علمي، بيماري روحي و معنوي به صورت فزاينده‏اي دامنگير كشورهاي پيشرفته شده است. يكي از دانشمندان غرب مي‏گويد:
".. اروپا دچار بيماري ناراحت كننده‏اي گشته و در اثر از ميان رفتن عقائد گذشته رنج مي‏برد"(1).
خداوند متعال - از سرِ حكمت، لطف و عنايت - براي تأمين نيازهاي روحي و معنوي انسان‏ها، قوانيني (به نام دين) توسط پيامبرانش نازل فرمود و پيامبران الهي به هدايت و پرورش فكري انسان‏ها پرداختند تا اين‏كه رفته رفته انسان به درجه‏اي از ارتقاي فكري رسيد كه توان پذيرش يك دين جاودانه را داشته باشد در همين هنگام خداوند تبارك و تعالي، دين اسلام را به عنوان كامل‏ترين دين به واسطه رسول گراميش‏صلي الله عليه وآله براي هدايت مردم فرستاد. ديني كه تمام جنبه ‏ها و نيازهاي انسان را مورد توجه قرار داده و براي كل زندگي انسان از قبل از تولد تا پس از مرگ برنامه ‏ها و قوانيني را تدوين كرده است.
حال براي شناخت حقيقت اسلام بهتر است كلام خود را به آيه‏اي از قرآن زينت دهيم، خداوند سبحان مي‏فرمايد:
"انّ الدين عنداللَّه الاسلام..."(2) "دين در نزد خدا، اسلام (و تسليم بودن در برابر حق) است".
واژه "اسلام" در آيه به معني تسليم است، بنابراين معني آيه اين است كه آيين حقيقي در پيشگاه خدا همان تسليم در برابر فرمان او است و در واقع روح دين در هر عصر و زمان چيزي جز تسليم در برابر حق نبوده و نخواهد بود، منتهي از آن‏جا كه آيين پيامبر اسلام‏صلي الله عليه وآله، آخرين و برترين آيين‏ها است، لذا نام اسلام براي آن انتخاب شده است و گرنه از يك نظر همه اديان الهي، اسلام است(3).
امام علي‏عليه السلام درباره ويژگي‏هاي دين اسلام فرمود:
"به درستي كه دين اسلام، دين خداست كه براي خود برگزيد و به ديده عنايت خويش آن را پروريد و بهترين آفريدگان خود را مخصوص رساندن آن به مردمان گردانيد، ستون‏هاي آن را بر دوستي خود استوار داشت و با عزّت آن، ديگر دين‏ها را خوار و به سربلندي آن ديگر ملت‏ها را پست و بي‏مقدار كرد و به ارجمندي آن دشمنانش را بي‏اعتبار كرد..."(4).
دوست عزيز، اسلام حقيقتي است انكارناپذير كه حتي طرفداران ديگر اديان، از آن به بزرگي ياد مي‏كنند و به حقيقت اسلام، اعتراف دارند. ولتر فرانسوي مي‏گويد:
"اسلام ديني است فطري، آزاد، جدي، معقول، بي‏تعصب و در يك كلمه ديني است فراخور همه مردم روي زمين"(5).
همچنين گوستاولوبون (مورخ معروف معاصر) مي‏گويد:
"اعراب مذهبي را در عالم انتشار دادند كه هم اكنون نيرومندترين و زنده‏ترين مذاهب عالم بوده و تأثيرش در زندگي مردم از هر مذهبي زيادتر است و از نظر سياسي نيز بزرگ‏ترين دولت را در تاريخ تشكيل دادند و همان‏ها بودند كه اروپا را به تمدن و علم اخلاق آشنا كرده و تربيت نمودند"(6).
پرسشگر محترم! يكي از راه ‏هاي شناختن حقيقت اسلام، شناخت مبلّغ و پيام‏آور آن است كه از چه جايگاه و منزلتي برخوردار است و اينك لازم است كه با چنين شخصيتي بيشتر آشنا شويم:
رسول گرامي اسلام‏صلي الله عليه وآله در 17 ربيع الاول سال 570 ميلادي كه مصادف بود با عام الفيل در مكه، چشم به جهان گشود، نام پدرش عبداللَّه و مادرش آمنه مي‏باشد، جدش عبدالمطّلب است و نياكان او به حضرت ابراهيم منتهي مي‏شود. در سنين كودكي پدر و مادر خود را از دست داد، در اين هنگام سرپرستي او به عهده عبدالمطّلب بود و بعد از فوت عبدالمطّلب، تنها حامي او عمويش ابوطالب بود و در سن 25 سالگي با خديجه ازدواج كرد، حضرت در سنّ 40 سالگي به مقام رسالت مبعوث شد و بعد از 23 سال تبليغ مخفيانه و علني (13 سال در مكه و 10 سال در مدينه) و پس از تحمل رنج‏ها و سختي‏هاي طاقت‏فرسا در سن 63 سالگي در 28 ماه صفر ديده از جهان فرو بست(7).
ستاره‏اي بدرخشيد و ماه مجلس شد
دل رميده ما را انيس و مونس شد
نگار من كه به مكتب نرفت و خط ننوشت
به غمزه مسأله‏آموز صد مدرّس شد
براي شناختن چهره واقعي پيامبرصلي الله عليه وآله بهترين منبع، قرآن كريم است كه در موارد متعددي(8) به تكريم و معرفي شخصيت ايشان مي‏پردازد. خداوند سبحان مي‏فرمايد:
"و النجم اذا هوي. ما ضل صاحبكم و ما غوي. و ما ينطق عن الوي. ان هو الا وحي يوحي. علّمه شديد القوي. ذو مرّة فاستوي. و هو بالافق الأعلي. ثم دنا فتدلّي. فكان قاب قوسين او أدني..."(9) "سوگند به ستاره هنگامي كه افول مي‏كند. كه هرگز دوست شما (محمد) منحرف نشده و مقصد را گم نكرده است. و هرگز از روي هواي نفس سخن نمي‏گويد. آن چه آورده چيزي جز وحي نيست كه به او وحي شده است. آن كس كه قدرت عظيمي دارد او را تعليم داده. همان كس كه توانائي فوق العاده و سلطه بر همه چيز دارد. در حالي كه در افق اعلي قرار داشت. پس نزديك‏تر و نزديك‏تر شد. تا آن‏كه فاصله او به اندازه دو كمان يا كمتر بود"(10).
براي شناخت بيشتر مي‏توان به كلمات مولاي متقيان علي‏عليه السلام مراجعه كرد، همان كسي كه كودكيش را در دامان رسول خداصلي الله عليه وآله و جوانيش را تحت تربيت‏هاي او گذرانده و بيشتر از هر كسي او را مي‏شناسد، در يكي از كلمات اميرالمؤمنين‏عليه السلام آمده است:
"گرامي‏ترين درودها و افزون‏ترين بركات خود را بر محمد بنده و فرستاده‏ات، همان پيامبري كه ختم گذشتگان و گشاينده بسته ‏ها و پيچيده ‏ها بود، بفرست. دين حق را به حق آشكار كرد، از نادرستي‏ها و باطل‏ هايي كه سر و صدا به راه انداخته بودند، جلوگيري نمود و صولت گمراهي را درهم شكست. همانطور كه با تمام قدرت سنگيني بار رسالت را تحمل كرد"(11).
عظمت و منزلت رسول اكرم‏صلي الله عليه وآله چنان مسلّم است كه حتي دانشمندان غيرمسلمان هم به آن اعتراف دارند. گوستاولوبون مي‏گويد:
"ما اگر بخواهيم ارزش اشخاص را به كردار و آثار نيكشان بسنجيم، به طور مسلّم، محمد بزرگ‏ترين مرد تاريخ است"(12).
گر چه سخن در موضوع اسلام و پيامبر آن (حضرت محمدصلي الله عليه وآله) در حدّ يك مقاله و يك كتاب و... نيست، ولي از باب آن‏كه آب دريا را اگر نتوان چشيد - هم به قدر تشنگي بايد چشيد، نكاتي را ذكر كرديم كه خلاصه آن چنين است:
اسلام به عنوان كامل‏ترين و جامع‏ترين دين از طرف خداوند براي هدايت و سعادت بشر فرستاده شده و حضرت محمدصلي الله عليه وآله به عنوان برترين انسان، مسؤل تبليغ چنين ديني برگزيده شد و وظيفه ما به عنوان يك مسلمان اين است كه در برابر دستورات و فرامين آن تسليم و مطيع باشيم، اميد است كه سعادت اخروي نصيب ما گردد.
پي نوشت ها:
1- گوستاولوبون، تمدن اسلام و غرب، ترجمه سيدهاشم حسيني، انتشارات اسلاميه، ص 7.
2- آل عمران / 19.
3- تفسير نمونه، انتشارات دارالكتب الاسلاميه، ج 2، ص 270.
4- نهج البلاغه، خطبه 198.
5- حديدي، جواد، اسلام از نظر ولتر، انتشارات دانشگاه مشهد، ص 66.
6- تمدن اسلام و عرب، پيشين، ص 774.
7- ر.ك: فروغ ابديت، آية اللَّه جعفر سبحاني، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي.
8- آل عمران / 164، اسراء / 1، احزاب / 6 و 21 و 56، حديد / 28، مزمّل / 20 و... .
9- نجم / آيات 1-9.
10- ر.ك: تفسير نمونه، پيشين، ج 22، ص 476.
11- نهج البلاغه، خطبه 72.
كتاب‏هاي ذيل را براي تفحص بيشتر معرفي مي‏نماييم.
1- اصول عقائد، آيةاللَّه مكارم، انتشارات هدف.
2- بررسي علمي ايدئولوژي اسلامي، شهيد بهشتي، انتشارات هجرت.
3- چرا مسلمان شدم، انتشارات در راه حق.
4- ختم نبوت، شهيد مطهري، انتشارات صدرا.
5- فروغ ابديت، آيةاللَّه سبحاني، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي.