بخش گیاهان

توليد مثل در گياهان دانه دار( توليد مثل جنسي) قسمت اول

     گياهان دانه‌دار يا اسپرمافيت‌ها، كه گياه شناسان به آن‌ها پيدازادان نيز مي‌گويند، گياهاني هستند كه در آن‌ها توليد مثل جنسي به تشكيل دانه مي‌انجامد و گياه به وسيله‌ي دانه تكثير مي‌يابد. اين گياهان، كه گروه و يا به اصطلاح گياه شناسي «شاخه‌ي» عظيمي از جهان گياهان را تشكيل مي‌دهند، نيز بر اساس نهان بودن يا آشكار بودن دانه‌ها به دو گروه نهاندانگان و بازدانگان تقسيم مي‌شوند. بسياري از گياهان گل‌دار، كه يا به صورت علفي و يا درختي تقريبا"در همه جا ديده مي‌شوند. مانند لوبيا، ذرت، كرچك، چنار، مركبات، مو، خرما، بيد، بلوط، جزء نهاندانگان محسوب مي‌شوند.تعدا معدودي از گياهان، كه بعضي از نمونه‌هاي آن‌ها مانند كاج و سرو فراوان‌تر از نمونه‌هاي ديگرند، جزء بازدانگان هستند.بنابراين ملاحظه مي‌كنيم كه طبقه‌بندي گياهان براساس ساختمان و وضعيت گل و دانه انجام مي‌گيرد.هرگاه اين تقسيم‌بندي را، كه از دستجات بزرگتر شروع شده به طرف دستجات كوچك‌تر پيش مي‌رود، ادامه دهيم بالاخره به گياهان معيني نظير آن‌چه در بالا به آن‌ها اشاره كرده‌ايم خواهيم رسيد. مثلا" با توجه بيشتري به تقيسم‌بندي گياهان ملاحظه مي‌كنيم كه رده‌ي نهاندانگان را به دو « زير رده »تك لپه‌اي و دو لپه‌اي تقسيم مي‌كنند.اين تقسم‌بندي براساس تعداد لپه‌هاي دانه انجام مي‌گيرد. از تك لپه‌اي‌ها، ذرت ، گندم و برنج و از دو لپه‌اي‌ها لوبيا، كرچك، نخود، عدس، ...را مي‌توان نام برد.

     اندام‌هاي جنسي گياه در گل قرار دارند كه در گياهي مانند لوبيا به ترتيب از خارج به داخل از پنج قطعه سبز رنگ به هم پيوسته به نام كاسبرگ، پنج قطعه رنگين جدا از يكديگر به نام گلبرگ، ده ميله كمابيش گرزي شكل به نام پرچم و يك بخش مركزي به نام برچه تشكيل شده است. مجموعه كاسبرگ‌ها را كاسه گل، و مجموعه گلبرگ‌ها را جام گل، و مجموعه پرچم‌ها را نافه گل و مجموعه برچه‌ها را مادگي مي‌گويند. مجموعه كاسه گل و جام گل، پوشش گل( گلپوش ) و مجموعه نافه ‌گل، اندام‌هاي جنسي نر، و مجموعه مادگي، اندام‌هاي جنسي ماده گياه را تشكيل مي‌دهند.در گياه لوبيا و سيب، گل‌ها در درون پوشش خود هم واجد نافه‌ي گل و هم داراي مادگي هستند. اين قبيل گياهان را نر ماده ( هرمافروديت ) مي‌گويند. در گياه ذرت و كرچك، پوشش گل يا فقط محتوي نافه گل و يا مادگي است؛ بنابراين در اين قبيل گياهان گل‌ها دو نوع‌اند:گل‌هاي نر و گل‌هاي ماده، گل‌هاي نر در انتهاي ساقه و گل‌هاي ماده در بغل بعضي برگ‌ها قرار گرفته‌اند. چنين گياهاني را يك‌پايه( مونوئيك )مي‌نامند. در بيد و خرما اصولا" دو نوع گياه وجود دارد: گياه نر يا پايه نر كه فقط گل‌هاي نر به وجود مي‌آورد. و گياه ماده يا پايه ماده كه فقط گل‌هاي ماده توليد مي‌كند.چنين گياهاني را دو پايه( ديوئيك )مي‌نامند.