آیه ی مورد نظرتان را ارسال فرمایید.

بنام خدا

با سلام

آیه منتخب بنده از جزء 29 قرآن گریم آیه 20 سوره مزمل میباشد که در آن فرموده بخشی از شب را برای مناجات بیدارشده،قرآن تلاوت کرده،صدقه و قرض الحسنه دهید که نزد خدا پس انداز می شود.اگرچه آیه تا اندازه ای بزرگ است و به پیامبر اسلام خطاب شده اما دارای نکات بسیار خوبی دارد که چراغ راهی است برای شب زنده داران.خلاصه ای از ترجمه و نکته ها و پیام های آیه که در تفسیر نور آمده عبارتند از:

إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنى‌ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَ اللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضى‌ وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ آخَرُونَ يُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ «20»

جلد 10 - صفحه 275

همانا پروردگارت مى‌داند كه تو و گروهى از كسانى كه با تو هستند، نزديك به دو سوم شب يا نصف آن يا يك سوم آن را به عبادت برمى‌خيزيد و خداوند شب و روز را اندازه‌گيرى مى‌كند. او مى‌داند كه شما نمى‌توانيد به طور دقيق آن را احصا كنيد. از اين رو شما را بخشيد (و حساب دقيق شب را از شما برداشت) پس آنچه ميسّر است از قرآن بخوانيد. خداوند مى‌داند كه برخى از شما بيمار خواهند شد و گروه ديگرى به سفر مى‌روند تا از فضل خدا (رزق) جويند و گروه ديگرى در راه خدا به جهاد مشغولند (و از تلاوت قرآن باز مى‌مانند) پس (اكنون كه فرصت داريد) هرچه مى‌توانيد از قرآن بخوانيد و نماز به پا داريد و زكات بدهيد و به خداوند وام دهيد، وامى نيكو (بدانيد كه) آنچه براى خود از پيش فرستيد، آن را نزد خدا نيكوتر و با پاداشى بزرگ‌تر خواهيد يافت و از خداوند طلب آمرزش كنيد كه همانا خداوند آمرزنده مهربان است.

نکته ها

اين آيه مى‌فرمايد: با انجام كارهاى نيك همچون نماز شب و تلاوت قرآن و رسيدگى به محرومان، مغرور نشويد كه باز هم نياز به استغفار داريد.

اين آيه، جامعيّت اسلام را از اشك شبانه تا جهاد روزانه، از رابطه با خدا تا كمك به فقرا، از تلاوت قرآن تا سفرهاى تجارى و از انجام كارهاى خير همراه با استغفار نمايان مى‌كند.

در آيات قبل، فرمود: نصف يا ثلث و يا دو ثلث شب را به عبادت برخيزيد. اين آيه مى‌فرمايد: چون محاسبه اين مقدار كار مشكلى است كه از عهده شما برنمى‌آيد، لذا خداوند آن را بر شما بخشيد و از اين پس، هر مقدار كه مى‌توانيد و براى شما مقدور است به عبادت برخيزيد ونماز وقرآن بخوانيد. خصوصاً هنگامى كه بيمار هستيد و يا در سفر به سرمى‌بريد.

امام رضا عليه السلام در تفسير آيه‌ «فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل مى‌كند كه آن حضرت فرمود: تا آنجا كه خشوع و صفاى دل داريد، قرآن بخوانيد. «1»

«1». تفسير مجمع البيان.

جلد 10 - صفحه 276

در اين آيه، سفر به قصد تجارت با سفر به قصد جهاد در كنار هم آمده است، با آنكه اوّلى امرى دنيوى است و دوّمى امرى اخروى. براساس روايات، اگر تاجر در كارش خدا را مراعات كند و از كم فروشى و گران فروشى و احتكار و كلاهبردارى دورى كند، معيشت مردم را تامين كرده و همانند مجاهدى است كه در ميدان قدم مى‌گذارد تا دشمن را از پاى درآورده و امنيّت جامعه را تضمين كند. «1»

گرچه تلاوت قرآن، از تكاليف واجب نيست، امّا مورد سفارش بسيار است، تا آنجا كه در يك آيه، دوبار فرمان آمده و مورد تاكيد قرار گرفته است. فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ‌ ...

فَاقْرَؤُا ...

احكام اسلام، هماهنگ با توان و امكانات انسان است و هيچ‌گاه عسر و حرج به دنبال ندارد. چنانكه براى بيمار، تيمم را به جاى وضو قرار داده، نماز را در هر حالتى كه مى‌تواند بخواند، تكليف كرده، روزه را از او برداشته و به جاى آن كفّاره قرار داده است. اكنون به برخى آيات كه اين ويژگى دستورات الهى را بيان مى‌دارد، اشاره مى‌كنيم:

«عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتابَ عَلَيْكُمْ» خداوند دانست كه شما توان احصا نداريد، پس بر شما آن را بخشيد.

«فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» به مقدار ميسر قرآن بخوانيد.

«الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ» «2» اكنون به شما تخفيف داد.

«أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ» «3» به مقدارى كه استطاعت داريد، عِدّه و عُدّه جمع كنيد.

«لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ» «4» هركس كه توان و استطاعت دارد، بايد حجّ بگذارد.

«لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها» «5» خداوند هيچ كسى را جز به اندازه توانش، تكليف‌

«1». تفسير درّالمنثور.

«2». انفال، 66.

«3». انفال، 60.

«4». آل عمران، 97.

«5». بقره، 286.

جلد 10 - صفحه 277

نمى‌كند.

«لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا ما آتاها» «1» خداوند هيچ كسى را جز به مقدارى كه به او عطاكرده، تكليف نمى‌كند.

«فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ عَلى‌ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ» «2» آن كه بيمار است يا در سفر است، در رمضان روزه نگيرد و به زمانى ديگر موكول كند.

«و فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا» «3»* اگر آب نيافتيد، تيمم كنيد.

«يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ» «4» خداوند براى شما آسانى خواسته است.

«لَيْسَ عَلَى الْأَعْمى‌ حَرَجٌ* وَ لا عَلَى الْمَرِيضِ» «5»* بر فرد نابينا و بيمار، تكليف حضور در ميدان جهاد نيست.

پیام ها

1- علم خداوند به حالات بندگان، بهترين انگيزه براى انجام كارهاى نيك است.

«إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ»

2- يكى از بركات عبادت شبانه آن است كه تنها خداوند از آن آگاه است و از هرگونه ريا و تظاهر به دور است. «إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ»

3- پيامبر طبق دستور خداوند عمل مى‌كند. در آيات قبل فرمود: قُمِ اللَّيْلَ‌ ... نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ‌ ... أَوْ زِدْ ... در اين آيه مى‌فرمايد: تَقُومُ أَدْنى‌ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ‌

4- خداوند در مقدار عبادت شبانه انسان را آزاد گذاشته است تا افراد بيشترى توفيق آن را بيابند و هركس به مقدار توانايى‌اش از فيض آن بهره‌مند شود.

«ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ»

5- سحرخيزى، سيره گروهى از اصحاب پيامبر بوده است. «طائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ»

«1». طلاق، 7.

«2». بقره، 184.

«3». نساء، 43.

«4». بقره، 185.

«5». فتح، 17.

جلد 10 - صفحه 278

6- اقامه نماز وتلاوت قرآن از بهترين آداب شب‌زنده‌دارى است. تَقُومُ‌ فَاقْرَؤُا ...

7- تكاليف الهى آسان است و انسان را به مشقّت نمى‌اندازد. «فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ»

8- ارتباط با قرآن و تلاوت آن در هر حال لازم است، حتّى در بستر بيمارى يا سفر و جهاد. مَرْضى‌- يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ‌، يُقاتِلُونَ‌ ... فَاقْرَؤُا (اگر در فراز و نشيب‌ها تلاوت قرآن لازم است، در شرائط عادى به طريق اولى لازم خواهد بود.)

9- كسب مال حلال، فضل الهى است. «يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»

10- امكانات زندگى، لطف و فضل الهى است، هرچند كه با تلاش انسان به دست آيد. «يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ»

11- ذكر سفرهاى تجارى و اقتصادى در كنار سفرهاى جهادى و جنگ، نشانه اهميّت تجارت از ديدگاه اسلام است. «آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ آخَرُونَ يُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ»

12- شيوه قرض دادن بايد نيكو باشد. (با سرعت و خلوص و بى منّت پرداخت شود.) «قَرْضاً حَسَناً»

13- شب زنده دارى، تلاوت قرآن، اقامه نماز، پرداخت زكات و قرض دادن به ديگران نمونه‌اى از كارهاى خير است. ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ ...

14- پيش از مرگ، كارهاى خير را براى خودتان ذخيره كنيد، يا به دست خود و يا از طريق وصيّت. «تُقَدِّمُوا»

15- كارهاى خير ذخيره قيامت است. «وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ»

16- كارهاى خير نزد خدا محفوظ است و هرگز از بين نمى‌رود. «تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ»

17- پاداش‌هاى خداوند از هر نظر چند برابر است. «هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً»

18- هيچ كس نبايد خود را از قصور و تقصير به دور بداند، زيرا با انجام همه تكاليف، باز هم به استغفار نياز داريم. «وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ»

19- خداوند، آمرزش اهل استغفار را تضمين كرده است. وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ‌ ... غَفُورٌ رَحِيمٌ‌

20- گذشت خداوند همراه با مهربانى است. «غَفُورٌ رَحِيمٌ»

«والحمدللّه ربّ العالمين»

جلد 10 - صفحه 280