قانون سقف مهریه چیست و آیا در حال حاضر اجرا می‌شود؟

قانون سقف مهریه | دیواری که از آوار مهریه بر سر مردان جلوگیری می‌کند

تعریف مهریه :

مهر یا مهریه مالی است که در هنگام ازدواج تحت شرایط مندرج و توافق شده به زن نعلق می‌گیرد. هر چند که یکی از فلسفه های اولیه ، تعیین مهریه در ازدواج ایجاد محبت و علاقه بیشتر بین زن و شوهر است، اما در حال حاضر در بعضی از موارد اینگونه نیست و به دلایلی نظیر تفاخر و فخر فروشی در جامعه ایران ، مهریه آنقدر سنگین و بدون مبنا تعیین می شود که نه تنها تاثیری در افزایش محبت بین زن و شوهر ندارد بلکه آن را تبدیل به سلاحی خطرناک در دستان زن می‌کند و زمانی که زن شرایط زندگی مشترک را بر وقف مراد نمی‌داند از این سلاح می‌تواند استفاده کند.

پیشنهاد می‌شود اگر می‌خواهد بیشتر با مهریه و انواع و شرایط آن آشنا شوید مقاله دریافت مهریه را که توسط تیم حقوقی وکیل با ما تدوین شده است بخوانید.

قانون سقف مهریه از مردان در برابر مهرهی های نامتعارف محافظت می کند

مهفوم مهریه از کجا آمد؟

قابل ذکر است که تعیین مهریه برای زن مختص به آیین اسلام نیست و بخشیدن مالی به زن جهت ازدواج با وی قبل از اسلام هم مرسوم بوده است و توسط پیامبر اسلام بر آن مهر تایید زده شد و مورد قبول اسلام نیز واقع شد.

این قانون علاوه بر اینکه مور تایید اسلام است از دیرباز تا کنون به مورد قبول و یکی از عرف میان ایرانیان بوده است و جامعه ایرانی آن را به عنوان یکی از حقوق بنیادین زن قبول کرده است اما تععین مهریه های گزاف که به دلیل عدم توانایی مردان در پرداخت آن باعث افزایش تعداد زندانیان مهریه گردیده است و این معضل دادگستری را با مشکل بزرگی مواجه نموده و عموم مردان خواهان ایجاد ضابطه و قانون برای آن شدند .

زندانی کردن برای مهریه تا 110 سکه امکان دارد

قانون سقف مهریه، راه نجاتی برای مردان

قانونگذار ایران به دنبال راه حل برای کاهش زندانیان مهریه و سپس ارائه نظرات گوناگون در این زمینه نهایتا ماده 22 قانون حمایت از خانواده را در سال 1391 تصویب نمود در مورد تعداد و آثار قانونی و ضمانت اجرای آن تعیین تکلیف نمود که در آن:

ابتدا ماده 22 و سپس ماده 3 قانون که به نحوه اجرای محکومیت های مالی مرتبط می باشد ذکر میگردد و در ادامه مسائل آنها بیان می شود .

ماده 22: هر گاه مهریه در زمان وقوع عقد تا 110 سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن می باشد وصول آن مشمول مقررات ماده 2 قانون اجرای محکومیت های مالی است . چنانچه مهریه بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد فقط توانایی زوج ملاک پرداخت است . رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است .

مردی که مهریه نمی دهد و از قانون سقف مهریه استفاده می کند

با توجه به اینکه در قانون جدید نحوه اجرای محکومیت های مالی محتویات ماده 2 در ماده 3 ذکر شده است در نتیجه در ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی بیان می باشد .

ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی : اگر استیفای محکوم به از طریق مذکور ( شناسایی اموال ) ممکن نگردد محکوم علیه به تقاضای محکوم له تا زمان اجرای حکم یا پذیرفته شدن ادعای اعسار او یا جلب رضایت محکوم له حبس می شود .

قبل از اجرای قانون سقف مهریه چه سر مردان بیچاره می‌آمد؟

تا قبل از تصویب قانون حمایت خانواده مصوب 1391 هرگاه زنی جهت مهریه خود از طریق تنظیم دادخواست یه دادگستری مراجعه می نمود و موفق به اخذ حکم می‌گردید، در مرحله اجرای احکام می توانست هر نوع مالی از همسر خود بیابد به میزان طلب خود به عنوان مهریه توقیف و سپس تملک نماید و در صورتیکه موفق به پیدا نمودن اموالی از شوهر خود نمیشد با مراجعه به اجرای احکام مربوطه و درخواست کتبی صدور برگ جلب ، می توانست حکم جلب شوهر خود را دریافت نماید و شوهر خود را روانه زندان کند و در این رویه میزان سکه ها تاثیر گذار نبود به این معنی که مهریه می توانست از 1000 ریال تا هزاران سکه باشد و در هر حالت حکم جلب شوهر در صورت عدم کشف اموال از وی صادر می‌شد.

بعد از اجرای قانون سقف مهریه مردان نفسی از روی آسودگی کشیدند!

اما بعد از تصویب ماده 22 قانون حمایت از خانواده در سال 1391، صدور حکم جلب برای مهریه دارای قواعد جدیدی شد و به اینصورت که برای مهریه هایی تا میزان 110 عدد سکه یا معادل آن چنانچه زن موفق به کشف اموال از شوهر خود نشود ، می‌تواند درخواست صدور حکم جلب بنماید ولی چنانچه مهریه وی بیش از میزان 110 سکه یا معادل آن باشد دیگر نمی تواند بریا حبس همسر خود درخواست صدور برگ جلب بنماید و تنها راهی که باقی می ماند کشف اموال از شوهر خود می‌باشد و چنانچه مالی از وی کشف نگردد چاره ای دیگر برای وی باقی نمیماند.

برخی از مردم به اشتباه تصور می نمایند که بعد از تصویب قانون حمایت خانواده در سال 1391 و به موجب ماده 22 این قانون سقف مهریه برای تعداد سکه جهت مهریه تعیین شده است و دیگر نمی‌توان در حین عقد به بیش از 110 سکه یا معادل آن مهریه تعیین نمود در صورتیکه این تصور کاملا اشتباه است و زن می‌تواند به هر مقدار معلوم و مشخص که با شوهر خود به توافق برسد مهریه تعیین نماید و هیچ قانونی وجود ندارد که زن را از حق طبیعی خود منع کند و آنچه که میزان مهریه بر آن تاثیر دارد صدور یا عدم صدور حکم جلب بابت مهریه است.

به عبارت دیگر می توان کفت ماده 22 قانون حمایت از خانواده تعداد و میزان مبلغ مهریه را محدود ننموده فقط ضمانت اجرای مهریه مازاد بر 110 سکه را کاهش داده است .

اگر مهریه مالی غیر از سکه باشد تکلیف چیست؟

با توجه به ماده 22 قانون حمایت از خانواده ، قانونگذر در مورد غالب نوع مهریه قانون را برای سکه بیان کرده است اما سکه در این ماده موضوعیت ندارد و مهریه می تواند هر نوع مالی باشد و در صورتیکه مهریه غیر از سکه باشد ارزش ریالی یا به میزان 110 عدد سکه مورد توجه قرار میگیرد . بطور مثال چنانچه مهریه زنی یک عدد خودرو تعیین شده باشد موضوع جهت تعیین ارزش خودرو به کارشناس ارجاع می شود و بعد از تعیین ارزش خودرو چنانچه قیمت خودرو تا میزان 110 سکه باشد و اموالی از شوهر کشف نگردد زوجه می تواند درخواست صدور حکم جلب وی را بنماید . نکته دیگر ملاک میزان مهریه زمان وقوع عقد است نه بعد از عقد نکاح در نتیجه اگر زمان اجرای صیغه عقد نکاح تعداد سکه ها به میزان 100 عدد تعیین گردد و بعد از آن به موجب توافق جداگانه بین زوجین مهریه به 200 سکه افزایش یابد تعداد 100 سکه مازاد مورد حمایت قانون حمایت خانواده قرار نمی‌گیرد و مشمول ماده 22 آن نمی‌شود و زوجه چنانچه قصد اخذ برگ جلب شوهر ش را داشته باشد تنها برای 100 سکه می تواند اینکار را انجام دهد .

نکته دیگر این است که زوجه در صورتیکه نتواند در مرحله اولیه اجرای احکلم اموالی از شوهر بابت مهریه شناسایی کند و متقاضی صدور برگ جلب برای وی باشد ، طبق قانون بایستی از شعبه بدوی صادر کننده حکم استعلام گردد تا مشخص شود زوج در خواست اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه تقدیم نموده است یا خیر ؟

مطالعه بیشتر : اعصار چیست ؟

در صورتیکه شوهر ظرف مدت قانونی و مطابق قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به ( مهریه ) تقدیم نموده باشد، صدور برگ جلب تا تعیین و تکلیف نهایی در مورد اعسار متنفی خواهد بود .

حسب تجربه وکلای تیم حقوقی وکیل با ما در رسیدگی به پرونده های مهریه، هنگامی که شوهر اقدام به تقدیم دادخواست اعسار می‌کند و اموالی ار وی شناسایی نمی‌گردد قضات اصل را بر اعسار محکوم عیله (شوهر ) قرارداده و حکم بر تقسیط پرداخت مهریه صادر می نمایند .

میزان تعداد اقساط مهریه در پی اثبات اعسار محکوم علیه (شوهر) با توجه به شخصیت ، شغل شوهر و سایر مشخصات همسر توسط قاضی دادگاه تعیین می شود .

با توجه به اینکه ماده 22 قانون حمایت ار خانواذه در سال 1391 تصویب گردید ، چنانچه ازدواج و تعیین مهریه قبل از سال 1391 صورت نپذیرفته باشد آیا مشمول قانون حمایت حانواده جدید می‌شود ؟

در پاسخ به این سوال بین قضات دادگاهای خانواده اختلاف نظر وجود دارد و برخی قضات معتقد ند که قانون نسبت به آینده اثر دارد و در نتیجه برای بیشتر از 110 عدد سکه اقدام به صدور برگ جلب برای مهریه های قبل از سال 1391 می‌کنند و برخی از قضات به دلیل اینکه عبارت در زمان عقد رسمی مندرج در ماده 22 قانون حمایت خانواده مطلق است و هدف از تصویب ماده 22 کاهش زندانیان مهریه است برای مهریه های بالای 110 سکه که قبل از سال 1391 تعیین شده است برگ جلب صادر نمی‌کنند.

راه حل این مشکل بزرگ جاست؟

در پایان باید گفت هر چند که تصویب ماده 22 قانون حمایت از خانواده تا حدودی توانست مشکلات مربوط به کثرت زندایان مهریه و تشدید مبانی خانواده را حل نماید ولی همچنان این مشکلات به اشکال دیگری ادامه دارد و قانونگذار در این روزها در تلاش است تا با وضع قوانین جدیدی و کارآمد به کاهش بیشتر این دعاوی دادگستری کمک نماید .

به نظر اینجانب وضع قانون خوب و متعدد در زمینه مسائل خانواده به میزان اندکی در حل این مسائل خانواده راهگشاست به این منظور که اقدام لازم اما غیر کافی است و راه حل اساسی در مسائل خانواده را باید در مسائل فرهنگی و روانی و اجتماعی جستجو کرد .

نویسنده رضا رهگذر وکیل پایه یک دادگستری

منبع : وکیل با ما