سرفه های مزمن در کودکان

سرفه های مزمن یکی از 5 دلیل شایعی هستند که بخاطر آن کودکان را نزد پزشک می برند. سرفه حاد ناشی از سرماخوردگی و یا ویروس تنفسی معمولا طی مدت یک ماه از بین می ‎رود اما اگر این سرفه ها طولانی مدت تر از حالت عادی شوند ، ممکن است نشانه مشکلی جدی در کودک باشند.

سرفه واکنش طبیعی بدن به یک ماده تحریک کننده در مجاری هوایی (مجرای بینی ، حلق ، حنجره ، نای و ریه ها ) است و هنگامی که اعصاب موجود در مجاری هوایی تحریک می ‎شوند ( به وسیله مخاط یک ذره خارجی و یا حتی عطر)، اعصاب پیامی را برای مغز می ‎فرستد تا مجاری تنفسی را پاک کند.

در صورتی که سرفه روزانه بیشتر از چهار هفته به طول بینجامد، مزمن تلقی می ‎شود و بهتر است که کودک توسط پزشک معاینه شود . خوشبختانه متخصصان اطفال می ‎توانند علل شایع سرفه را برطرف کنند و در صورتی که بعد از انجام مراقبت های پزشکی شامل مصرف قرص و دارو ، سرفه کودک ادامه پیدا کند، پزشک متخصص اطفال ممکن است کودک را یک پزشک فوق تخصص ارجاع دهد .

در این قسمت از نمناک به برخی دلایل رایج و نادر وجود سرفه های مزمن در کودکان خواهیم پرداخت.

1. آلرژی و سینوزیت

از آنجا که آلرژی و سینوزیت مزمن دو عامل شایع سرفه در کودکان هستند ، اغلب در درجه اول مورد توجه قرار می‎ گیرند و متخصصان معمولا در مورد علائم سرفه کودک سوالاتی می ‎پرسند تا در تعیین مشکلی که باعث بروز سرفه در کودک شده به آن ها کمک کند.

کودکان مبتلا به آلرژی مرتبا عطسه می ‎کنند، آبریزش بینی دارند و ممکن است دچار خارش چشم نیز بشوند و سینوزیت مزمن نیز دارای علائمی است که بیش از 12 هفته فرد را درگیر می ‎کنند . کودکان ممکن است از درد و فشار موجود بر روی صورتشان اذیت شوند و دچار آبریزش بینی به رنگ زرد و سبز نیز شوند.

آلرژی و سینوزیت هر دو موجب بروز آبریزش بینی می ‎شوند و در شرایطی که کودک موقعیت مکانی خود را تغییر می ‎دهد، مخاط بینی ممکن است از ناحیه گلو او پایین رفته و باعث بروز سرفه شود و به همین دلیل است که معمولا سرفه کودکان در هنگام خوابیدن آن ها تشدید می ‎شود.

همچنین در بسیاری از موارد سرفه های خشک ناشی از آلرژی و آسم است و سرفه های خلطی گاهی اوقات می ‎تواند نشان دهنده مشکلی به غیر از آسم مانند سیاه سرفه، مایکوپلاسما و یا ذات الریه در کودک باشد . 

2. آسم

خس خس سینه و یا نفس کشیدن همراه با ایجاد صدای سوت در سینه ، در اغلب موارد به دلیل وجود بیماری آسم در فرد است . بیماری آسم ممکن است تنها با بروز سرفه های مزمن در کودک شناسایی شود که هنگام انجام آزمایشات تشخیصی برای تشخیص انسداد جریان هوا در ریه های کودک سرفه تنها عامل کمک کننده به تشخیص بیماری آسم می‎ باشد . سرفه ای که پس از بیدار شدن از خواب در کودک ایجاد می ‎شود نیز نشان دهنده آسم است .

در افراد مبتلا به آسم، سطح کورتیزول که یک هورمون اصلی در بدن به حساب می ‎آید در طول شب به طور طبیعی کاهش پیدا می ‎کند و هنگامی که مجاری هوا ملتهب و باریک می ‎شوند ، ممکن است علائم آسم در فرد بروز پیدا کند .

3. سیاه سرفه

سیاه سرفه که به عنوان سرفه شدید شناخته می ‎شود در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می‎ شود . سیاه سرفه ممکن است باعث شود فرد به حدی غیر قابل کنترل سرفه کند ، به طوری که مجبور به استنشاق کردن عمیق هوا برای تنفس کردن شود و صدایی مانند صدای استفراغ کردن از خود تولید کند.

سرفه های ناشی از بیماری سیاه سرفه ممکن است ماه ها به طول بینجامد و عوارض جدی از قبیل آپنه (سرفه شدید) ، تنفس دشوار ، ذات الریه ، تشنج و مرگ به دنبال داشته باشد و در برخی موارد نیز ممکن است فرد نیازمند بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه باشد.

از آنجا که عوارض این بیماری ممکن است تهدید کننده زندگی کودکان باشد ، توصیه می ‎شود که والدین با انجام واکسیناسیون به موقع از فرزندان خود برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری مراقبت به عمل آورند . ( همچنین والدین باید با انجام کامل واکسیناسیون کودکان از ابتلا به سایر بیماری های جدی دیگر جلوگیری کنند) . 

4. فیبروز کیستیک

در موارد نادر سرفه مداوم ممکن است نشانه بیماری جدی تر مانند فیبروز کیستیک یک بیماری ژنتیکی باشد که باعث عفونت مداوم ریه می‎ شود . بنا به گفته متخصصان سرفه ای که از بین نرود ، می‎ تواند باعث بروز نگرانی شود به خصوص هنگامی که کودک به طرز غیر معمولی غذا بخورد و افزایش وزن نداشته باشد.

علائم دیگر فیبروز کیستیک ممکن است شامل مدفوع شل ، سرفه مداوم ، عفونت های مکرر تنفسی ، علائم طولانی مدت برونشیولیت ( التهاب کوچکترین مجاری هوایی ریه ها ) و رینوزینوزیت مزمن ( تورم و تحریک آسترسینوس ) باشد.

5. آسپیریشن

سرفه ای که در حین غذا خوردن و یا نوشیدن رخ می ‎دهد به خصوص اگر کودک سابقه پنومونی داشته باشد که ممکن است نشان دهنده آسپیریشن باشد . آسپیریشن زمانی اتفاق می ‎افتد که غذای بلعیده شده و یا مایعات خورده شده از زیر سطح تارهای صوتی و داخل ریه ها عبور کنند . ارین میلر، آسیب شناس گفتاری می ‎گوید:" آسپیراسیون ممکن است ناشی از فلج شدن تار های صوتی و یا سایر شرایط عصبی باشد که باعث کاهش عملکرد مجاری هوایی فوقانی می ‎شود."

اگر پزشک کودکتان علائم بروز سرفه های مزمن در فرزندتان را ناشی از بیماری آسپیراسیون بداند ، ممکن است فرزندتان را به یک متخصص آسیب شناس گفتاری ارجاع دهد و در نهایت پاتولوژیست گفتار درمان آزمایشات لازم برای درمان فرزندتان را به عمل آورد. 

6. رفلاکس اسید

در حالی که رفلاکس اسید به طور معمول با علائم گوارشی مانند معده درد ، سوزش سر دل و استفراغ همراه است بنا به گفته متخصصان و چنانچه در نمناک توضیح داده شده است این وضعیت می ‎تواند در ایجاد سرفه های مزمن نیز نقش داشته باشد . رفلاکس اسید به خودی خود باعث بروز سرفه های مزمن نمی ‎شود اما می ‎تواند سرفه را در بیماران مبتلا به بیماری تنفسی اساسی تشدید کند .

اسید های معده برای کمک به هضم غذا تولید می ‎شوند و این امر به این معنی نیست که از معده به سمت مجاری گلو حرکت می ‎کنند اما در شرایط ذکر شده ممکن است باعث تحریک سرفه در فرد شوند .

سرفه ناشی از رفلاکس به طور معمول سرفه خشک است و بیشتر در طول روز و در حالتی که فرد نشسته و یا ایستاده است اتفاق می ‎افتد و این بیماری معمولا بعد از خوردن غذا و یا ایجاد آوای شدید ( به عنوان مثال خندیدن، آواز خواند و یا صحبت کردن) رخ می ‎دهد.

برخی غذا های خاص مانند کافئین ، مرکبات ، آب میوه، غذا های پرچرب ، گوجه فرنگی، ترشی سبزیجات و نوشیدنی های گازدار می ‎توانند باعث بروز علائم رفلاکس اسید شوند و سرفه را در فرد تشدید کنند . 

7. انسداد مجاری هوایی

در برخی موارد ممکن است سرفه مزمن ناشی از گیر کردن شیء خارجی در مجاری هوایی کودک باشد که بعد از بروز این انسداد، ممکن است سرفه در کودک به مدت 2 هفته به طول بینجامد و همانند عوارض بیماری پنومونی در او ظاهر شود که در چنین شرایطی باید سریعا به پزشک مراجعه شود.

8. سرفه از روی عادت

گاهی اوقات سرفه در پاسخ به یک ماده تحریک کننده در مجاری هوایی ایجاد می ‎شود اما پس از برطرف شدن علت اصلی ادامه می ‎یابد.در این مورد اگر کودک مشغول به انجام کاری باشد، سرفه قطع می ‎شود و همچنین زمانی که کودک به خواب می‎ رود نیز سرفه برطرف خواهد شد.

اگر سایر علل مربوط به بروز سرفه از تشخیص پزشک رد شده باشند و سرفه کودک از روی عادت تشخیص داده شود ، گفتار و رفتار درمان می ‎تواند به برطرف کردن سرفه های کودک کمک کند . همچنین دادن آب به کودک در هنگام بروز سرفه، می ‎تواند به برطرف کردن این سرفه ها کمک کند.