حوادث و وقایع 21 بهمن 57

حوادث و وقایع

در روز 21 بهمن ماه سال 1357 مردم به اسلحه خانه نیروی هوایی راه پیدا کردند . درگیری مسلحانه میان مردم و نظامیان شدت گرفت . با آغاز درگیری مسلحانه، پرسنل انقلابی نیروی هوایی برای تسلیح مردم در ازاء كارت پایان خدمت سربازی ، یك قبضه سلاح و هفت فشنگ در اختیار آنان قرار می‌دادند . در چنین روزی ، در روز 21 بهمن ماه سال 1357 فتوای امام خمینی (ره) مبنی بر باطل بودن قسم وفاداری ارتشیان به شاه منتشر و ارتش شاه عبور و مرور مردم را از ساعت چهار و نیم بعد از ظهر ممنوع اعلام کرد . در ساعت 10 صبح روز 21 بهمن ماه سال 1357 با انتشار حکم امام خمینی (ره) در خصوص ماندن مردم در خیابان ها ، با پیوستن نیروی دریایی و هوایی با مردم همراه شد و اسلحه خانه نیروی هوایی به همت مردم و کمک همافران فتح شد . در ساعت 11 روز 21 بهمن ماه سال 1357 با شدت درگیری ها ، کلانتری های 9 ، 10 ، 11 ، 12 ، 16 ، 26 و کلانتری نارمک به دست مردم افتاد . مردم تانک ها و نفربرها را به خیابان ها آوردند و سرود فتح و ظفر را به یکدیگر هدیه دادند . در غروب روز 21 بهمن ماه سال 1357 فرماندار نظامی که دستپاچه شده بود در آخرین اعلامیه خود که بارها از رادیو پخش شد ، ساعت منع عبور و مرور را چهار و نیم بعد از ظهر اعلام کرد . حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ به اعلام فرمانداری در روز 21 بهمن ماه سال 1357 مبنی بر عبور و مرور شبانه ، پیامی بدین شرح صادر فرمودند : اعلامیه امروز حكومت نظامی خدعه و خلاف شرع است و مردم به هیچوجه به آن اعتنا نكنند ... اخطار می‌كنم كه اگر دست از این برادر كشی بر ندارند و لشگر گارد به محل خودش برنگردد ... تصمیم آخر خود را به امید خدا می‌گیریم ..... برادران و خواهران عزیز هراسی به خود راه ندهید که به خواست خداوند تعالی حق پیروز است . در پایان روز 21 بهمن ماه سال 1357 مردم رشادت به خرج دادند و خیابان ها را تا صبح روز بعد ترک نکردند . در روز 21 بهمن ماه سال 1357  رژیم در تدارك یك كودتای نظامی است. سپهبد رحیمی، فرماندار نظامی تهران و حومه، طی دستورالعملی به یگان‌های تابعه خود ، از آنها خواست تا بی‌درنگ كلیه رهبران نهضت را دستگیر و با هواپیما به یكی از جزایر منتقل نمایند. همراه این دستورالعمل، لیستی از اسامی صدها نفر كه باید بازداشت شوند، الصاق شده است كه در رأس آنها نام حضرت امام، آْیت‌الله طالقانی مهندس مهدی بازرگان، به چشم می‌خورد. در این دستورالعمل، پیش‌بینی شده است كه كلیه رهبران درجه دوم كه اقدام به تحریك در مقابل این دستگیری‌ها بكنند، بازداشت شوند.  مینی‌بوس‌ها و ماشین‌های وابسته به ستاد كمیته امام خمینی، با بلندگو، لغو اعلامیه فمراندار نظامی را در سطح تهران اعلام كردند. گفتنی است كه بنا به گفته‌ رحیمی، یكی از سران ارتش، حكومت نظامی تصمیم داشت كه با افزایش ساعات حكومت نظامی، به انجام كودتا و سركوب مردم و خصوصا ترور و دستگیری رهبران نهضت، بپردازد. این تصمیم حضرت امام، توطئه بزرگی را در آستانه پیروزی نهضت در نطفه خفه كرد. امام خمینی در جواب به استعفای افراد نیروی مسلح نوشتند: قسم برای حفظ قدرت طاغوتی صحیح نیست و مخالفت با آن واجب است و كسانی كه قسم خورده‌اند باید بر خلاف آن عمل كنند . حجت‌الاسلام دكتر مفتح از جانب حضرت امام، عكس مندرج در روزنامه كیهان مبنی بر رژه افسران نیروی هوایی در مقابل ایشان را كاملا صحیح و واقعی دانست. بازرگان گزارش مطبوعات را در زمینه تماس با بختیار و سران ارتش، قویا تكذیب كرد. از سوی دفتر تبلیغات امام خمینی، هر گونه تماس با بختیار و سران ارتش تكذیب شد. . امام خمینی اعلام كردند كه من خودم اهل قلم و بیان هستم و هیچ سخنگویی ندارم. ستاد امداد و سازمان ملی پزشكان، تعداد شهدا را تا ساعت یازده امشب، صد و بیست و شش تن ، و مجروین را ششصد و سی و چهار نفر ذكر كرد.  شمار كشته شدگان كه به بیمارستان جرجانی منتقل شده‌اند، به چهل و شش نفر رسید و تعداد زخمی‌ها به علت كثرت آنها قابل شمارش نیست. آیت‌الله شریعتمداری ضمن آرزوی موفقیت برای دولت بازرگان، انتخاب وی را تبریك گفت. مهندس بازرگان در شركت نفت اعلام كرد: با استقرار دولت موقت، اعتصاب شركت نفت پایان خواهد یافت. حزب كمونیست قبرس اعلام كرد كه تجهیزات جاسوسی آمریكا از ایران به قبرس منتقل شده است.

* شب گذشته که درگیری های شدیدی بین نیروی هوایی و لشگر گارد صورت گرفته بود،امروز با شدت بیشتری ادامه یافت.

* در آغازین ساعات بامداد روز بیست ویکم بهمن ماه ، با خروج آمبولانسهای مرکز آموزش دوشان تپه ، یکی از سربازهایی که موفق به فرار شده بود با اعلام گزارشی از درگیری های داخل پادگان ، تعدادی اسلحه را که توانسته بود با خود به بیرون بیاورد،در اختیار مردم قرار داد.به این ترتیب اولین سلاح ها به دست مردم افتاد.

* فرماندار نظامی تهران در اعلامیه شماره چهل خود، ساعات حکومت نظامی را از ساعت چهار و نیم بعدازظهر تا ساعت پنج صبح افزایش داد. پس از شدت گرفتن حملات مردم به کلانتری ها و پادگان ها، فرماندار نظامی تهران در همین روز ساعت منع عبور و مرور را تا ساعت دوازده ظهر روز 22 بهمن افزایش داد.

* بختیار در مجلس سنا اعلام کرد که حاضر به مذاکره است.

* حضرت امام خمینی در رابطه با حکومت نظامی اعلام شده از طرف فرماندار نظامی تهران، آن را ملغی اعلام کردند و گفتند: اعلامیه امروز حکومت نظامی خدعه و خلاف شرع است و مردم به هیچوجه به آن اعتنا نکنند ... اخطار می کنم که اگر دست از این برادر کشی بر ندارند و لشگر گارد به محل خودش برنگردد ... تصمیم آخر خود را به امید خدا می گیرم.

* ستاد امام با بلندگو لغو اعلامیه های فرمانداری نظامی ( منع رفت و آمد ) را در سطح تهران اعلام کردند.

* کلانتری های 9و10 و 11و 14 و 16 و 26 و همچنین کلانتری نارمک به دست مردم سقوط کرد.

* تیپ زرهی قزوین که برای تقویت نیروی دفاعی حکومت نظامی وارد تهران شده بود،در خیابان سپه با مقاومت سخت مردم مواجه شد.

* سپهبد رحیمی، فرماندار نظامی تهران و حومه، طی دستورالعملی به یگان های تابعه خود، از آنها خواست تا بی درنگ کلیه رهبران نهضت را دستگیر و با هواپیما به یکی از جزایر منتقل نمایند. همراه این دستورالعمل، لیستی از اسامی صدها نفر که باید بازداشت شوند، الصاق شده است که در رأس آنها نام حضرت امام، آْیت الله طالقانی  و مهندس مهدی بازرگان، به چشم می خورد.

* مردم چند تانک و زره پوش را که عازم فرح آباد برای جنگ با نیروی هوایی بودند،ازکار انداختند.

* صدها اتومبیل شخصی، در حالی که تمام صندلیهای جلو و عقب خود را پر از ملافه های سفید و دارو و غذا کرده بودند،به طرف نیروی هوایی در حرکت بودند.

* جلسه شورای امنیت،متشکل از بالاترین مقامات ارتشی و نظامی ساعت 6 بعدازظهر،برای بررسی اوضاع کشور برگذار شد.

* در نیمه های شب به محل اسلحه سازی حمله شد.

منابع وقایع نگاری:

 ¯ روزشمار زندگی امام خمینی (ره) علی رنجبرکرمانی ،موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)،1389

¯ روزشمار تاریخ ایران ، باقر عاقلی ،نشر گفتار،2ج ،1372

¯ صحیفه امام ، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) ، 22 ج ،1385

¯ از مهاجرت امام خمینی به پاریس تا پیروزی ، علی اکبر علی اکبری بایگی ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ،1384

¯ دهه سرنوش ساز، داود قاسم پور، مرکز اسناد انقلاب اسلامی،1388

¯ گام به گام با انقلاب ، اکبر خلیلی ، انتشارات حوزه هنری،1375

¯ آرشیو روزنامه کیهان ازتاریخ 12 بهمن 1357   تا  23 بهمن 1357