پاسخ به: جشن های ایران باستان
دوشنبه 20 بهمن 1399 1:17 PM
در میان جشن های ایران باستان، جشن‌های نوروز و شب یلدا جایگاه ویژه‌ای دارند که هم‌چنان در خانواده‌های ایرانی باشکوه فراوان برگزار می‌شوند. در این بخش به معرفی این جشن‌ها می‌پردازیم.
منبع عکس: سایت melikala.com
جشن نوروز از زمان ایران باستان تاکنون از مهم‌ترین جشن‌های ایران زمین به شمار می‌رفته است. این جشن هم‌زمان با آغاز فروردین ماه برگزار می‌شود و زمان آغاز سال نو شمسی است. در زمان‌های گذشته نوروز به دو بخش نوروز کوچک و نوروز بزرگ تقسیم می‌شد و روز اول فروردین ماه نوروز کوچک نام داشت. پنج روز نخست فروردین ماه نیز زمان برگزاری جشن‌های سال نو بودند و به‌صورت همگانی برگزار می‌شدند.
در زمان باستان ایرانیان نوروز را زمان تعیین سرنوشت سال پیش رو می‌دانستند و معتقد بودند روح درگذشتگان آن‌ها در این روز به خانه‌ها برمی‌گردند. روز ششم فروردین روز نوروز بزرگ بود و در تقویم زرتشتیان باستان، خرداد روز نامیده می‌شد. زرتشتیان این روز را زمان تولد پیامبر خود می‌دانستند و گرامی می‌داشتند. خرداد روز در میان ایرانیان باستان به آناهیتا، الهه آب منسوب بود.
جشن نوروز در ترکمنستان، منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما، عکاس نامشخص
از مهم‌ترین آداب نوروز از گذشته‌های دور تا به امروز، بر پایی سفره‌های رنگین بود که در گذشته هفت شین نام داشت و به مرور زمان به هفت سین تبدیل شد. هفت سین سفره نوروز شامل سبزه، سمنو، سکه، سیر، سماق، سنجد و سیب هستند؛ البته در منابع مختلف از سرکه و سمنو هم به‌عنوان اجزای این سفره یاد می‌شود.
از دیگر آیین برگزاری نوروز می‌توان به کاشت دانه‌ها برای سبز شدن در آغاز سال نو، مراسم آب پاشی، آواز خواندن میرها، عیدی دادن و عیدی گرفتن و دید و بازدید از آشنایان، اشاره کرد. «میر» همان حاجی فیروزی امروزی است که از چند روز مانده به سال نو در خیابان‌ها نوید بهار می‌دهند. سبزه نوروز را در روز ۱۳ به در با نیت برای خوشبختی در سال پیش رو گره می‌زنند. روز سیزدهم ماه که تیر نام داشت نیز در فروردین روز ۱۳ به در بود که از دیگر جشن‌های باستانی ایران به شمار می‌رود. در این روز مردم به دامان طبیعت می‌رفتند و با شادی و سرزندگی، جشن‌های نوروز را به پایان می‌رساندند. امروزه نیز آیین روز سیزدهم فروردین برگزار می‌شود.
جشن باستانی نوروز در روز اول فروردین ماه در نقاط مختلف جهان برگزار می‌شود. این جشن با حضور نماینده کشورهای ایران، هند، ترکیه، آذربایجان، پاکستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، ترکمنستان و عراق، در فهرست میراث معنوی یونسکو، به ثبت رسیده است.
عکاس و منبع عکس: حمیده شفیعی‌ها، خبرگزاری تسنیم
جشن شب یلدا از دیگر جشن‌های باستانی ایران است که در طول سالیان دراز قدمت خود را حفظ کرده است و امروزه نیز هم‌چنان باشکوه برگزار می‌شود. شب یلدا آخرین شب پاییز و شب اولین روز زمستان است و از غروب آخرین روز آذر آغاز می‌شود و تا طلوع نخستین روز دی ماه ادامه دارد. شب یلدا را در زمان باستان شب زایش خورشید می‌دانستند. ایرانیان اعتقاد داشتند که در این شب میترا بر اهریمن پیروز می‌شود و پس از آن سیاهی و تاریکی به‌سمت نابودی می‌رود و به همین دلیل روزها بلندتر و شب‌ها کوتاه‌تر می‌شوند.
جشن یلدا امروزه نیز در نقاط مختلفی از جهان برگزار می‌شود و آداب مربوط به آن هم متداول هستند. در این شب خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند و معمولا به دیدار بزرگ‌ترهای خانواده می‌روند. سفره شب یلدا از پربارترین سفره‌های سنتی ایرانی به شمار می‌رود که در آن از آجیل و خشکبار گرفته تا انواع میوه‌های رنگارنگ و شیرینی‌های سنتی به چشم می‌خورند، اما در گذشته تنها هفت نوع آجیل و هفت میوه در سفره شب یلدا می‌گذاشتند.
منبع عکس: سایت ایران نیهون
در شب یلدا اعضای خانواده تا پاسی از شب به شب نشینی و گپ زدن مشغول می‌شوند. از مهم‌ترین آیین شب یلدا می‌توان به شاهنامه خوانی، حافظ خوانی و قصه گویی بزرگ‌ترها اشاره کرد. شاهنامه فردوسی و دیوان حافظ نیز بخشی از سفره یلدا را تشکیل می‌دهند. گرفتن فال حافظ یکی از سرگرمی‌های این شب به شمار می‌رود.
معروف‌ترین میوه‌های شب یلدا، هندوانه و انار هستند. هندوانه که میوه‌ای تابستانی است، در این شب به‌عنوان نمادی از تابستان استفاده می‌شود. در گذشته مردم معتقد بودند با خوردن میوه تابستانی در شب یلدا، سرمای زمستان بر آن‌ها اثر نخواهد کرد. انار نیز نمادی از شادی و زایش بود و امروزه نیز از متداول‌ترین میوه‌های شب یلدا است. از دیگر خوراکی‌های این جشن نیز می‌توان لبو، کدو حلوایی و باقالی پخته را نام برد.
