گنبدی از جنس نور در سرزمینی مقدس

حرم مطهر امام رضا (ع) یکی از شش معماری-آرامگاهی ایران است که ارزش جهانی در بر دارد که در حقیقت در هر دوره تاریخی به رغم تحولات سیاسی، ‌تغییرات و تکامل بنیادی و فضایی در کالبد آن به وجود آمده است. پس از آن که پیکر مطهر حضرت رضا(ع) در کاخ حمید بن قحطبه طائی در اراضی سناباد به خاک سپرده شد، این مکان مورد توجه مسلمین قرار گرفت. آنچه امروزه این جایگاه معنوی را مزین نموده، فضاهای معماری، رواق‌ها، صحن‌‌های متبرکه و تاسیسات عام‌المنفعه علمی‌ـ‌ فرهنگی است که از دوران سامانیان تا عصر حاضر در آن ایجاد شده و به شکوهش افزوده است.

حرم مطهر امام رضا (ع) به لحاظ معماری و تزیینات یکی از جامع‌ترین و باشکوه‌ترین ابنیه جهان اسلام به شمار می‌رود که علاوه بر وجهه معنوی آراسته به بیشترین شیوه‌‌های هنری، از جمله انواع کاشیکاری، گچبری، اقلام سته خط در خوشنویسی، آیینه‌‌‌کاری، معرق چوب، منبت، حجاری، خاتم و… است که سلسله‌‌وار فضاها، طرح‌ها و رنگ‌ها را به نقطه کانونی آن یعنی بقعه حرم مطهر امام رضا (ع) یا مضجع شریف آن امام همام پیوند می‌‌دهد.

پس از گزارش ابن بطوطه در حدود سال  ۷۳۰قمری از اولین ضریح چوبی‌–‌ فلزی برروی مضجع شریف حضرت رضا‌(ع)، دومین ضریح متعلق به سال ۹۵۷ق در عصر صفویه بوده است. در سده‌های پس از آن نیز ضریح‌هایی در سال‌های ۱۱۶۰ و ۱۲۳۸قمری و ۱۳۳۸شمسی جایگزین آن گردید. ساخت ضریح فعلی در سال ۱۳۷۲ش به امر تولیت آستان قدس رضوی و با طرحی از استاد فرشچیان آغاز شد.