تبدیل پل طبیعت دزفول به دغدغه دوستداران میراث فرهنگی و محیط زیست

ایرنا/ براساس اخبار واصله، تبدیل پل طبیعت دزفول به دغدغه دوستداران میراث فرهنگی و محیط زیست بچشم می خورد.

پل طبیعت، جاذبه گردشگری یا پتکی بر پیکر میراث فرهنگی دزفول؟

پل طبیعت، چهارم خرداد با حضور استاندار خوزستان و جمعی از مسئولان محلی با هدف توسعه گردشگری دزفول کلنگ زنی شد.

طولی نکشید که اجرای این طرح در گروه های مجازی و محافل دوستداران میراث فرهنگی و محیط زیست به چالش کشیده شد و موافقان و مخالفان دیدگاه های خود را در این خصوص به اشتراک گذاشتند.

ماجرا از این قرار است که پلی با کاربری عابر پیاده بر فراز رودخانه دز نصب خواهد شد که گردشگران ضمن عبور از آن از فضای رودخانه دز، بافت قدیم و دیگر آثار تاریخی و طبیعی اطراف دیدن می کنند.

علاوه بر آن با احداث پل می توان از فضای طبیعی اطراف برای ایده های اقتصادی و راه اندازی رستوران و کافی شاپ استفاده کرد. در این میان برخی از نداشتن مجوزهای زیست محیطی سخن گفتند و کلیت طرح را زیرسوال بردند.

نقض فاصله یک هزار متری پل باستانی با احداث پل طبیعت

به گفته یکی از دوستداران محیط زیست، در ابتدا سه مکان برای نصب این پل در نظر گرفته شده بود؛ یکی از مکانها که ارتباط بسیار نزدیکتری با طبیعت و رودخانه و منطقه بکر و خارج از محدوده پل قدیم دزفول دارد بعد از بیمارستان نبوی و محلی به نام جزیره است که می تواند بهترین مکان برای احداث پل طبیعت باشد.

علی عراقی پیرامون تبدیل پل طبیعت دزفول به دغدغه دوستداران میراث فرهنگی و محیط زیست افزود: با توجه به وجود جزیره در این نقطه، پایه های میانی پل طبیعت در محل خشکی واقع در وسط رودخانه دز قرار خواهند گرفت و چشم انداز و منظره بسیار زیبایی از کل رودخانه دز تا پل قدیم و از این طرف پل پنجم دزفول خواهد داشت.

وی ادامه داد: با نصب این پل در مکان یادشده، به مرور زمان می توان از این پل برای دسترسی به محل جزیره فعلی و راه اندازی پارک جزیره نیز استفاده کرد و در این صورت دغدغه دوستداران میراث فرهنگی برای رعایت یک هزار متری حریم پل باستانی نیز لحاظ خواهد شد.

این دوستدار محیط زیست با بیان اینکه تمرکز طرح های تفریحی در مرکز یا شمال شهر است، گفت: احداث پل طبیعت در محل جزیره به نوعی احساس تبعیض به وجود آمده را برطرف کرده و شهروندان ساکن در جنوب شهر نیز از این طرح تفریحی زیبا برخوردار می شوند.

وی افزود: با همدلی، دوری از لجبازی و برتری منطق بر احساس نباید اجازه دهیم میراث تاریخی با ارزش گذشتگان شهر دزفول مورد کوچکترین بی حرمتی یا کم توجهی خسارت آور قرار گیرند.

امین محراب یکی دیگر از دوستداران محیط زیست دزفول با تاکید بر اینکه هر طرحی باید پیوست زیست محیطی داشته باشد، گفت: باید ضمن بررسی طرح و مکان و مشخصات اجرایی آن، ضوابط و الزامات از کارفرما مطالبه شوند.

لزوم پاسخگویی سازمان آب و برق نسبت دخل و تصرف ها به حریم رودخانه دز

استادیار دانشکده هنر دانشگاه شاهد پیرامون تبدیل پل طبیعت دزفول به دغدغه دوستداران میراث فرهنگی و محیط زیست گفت: درصورت مطالعه درباره پیشینه رود دز و کرانه آن با ساحل باستانی روبرو می شویم که تمدن ما را در کنار این رودخانه نشان می دهد. سید نظام الدین امامی فر با بیان اینکه تمدن ما از حدود هفت هزار سال پیش در دوره عیلامی ها در کنار رودخانه دز شکل گرفته، افزود: مهندسی پیچیده این تمدن کنار رودخانه از ویژگی های بارز آن است.

وی اظهار داشت: شهر دزفول مربوط به دوره ساسانی با شهری که در دوره عیلامی شکل گرفته با توجه به ایجاد قنات ها برای آبرسانی به برخی زمین ها متفاوت است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: یکی از این آبراه های بزرگ که در ضلع غربی رودخانه دز وجود دارد با عنوان" اونتاشنا پیریشا" افزون بر هفت هزار سال قدمت دارد که توسط متخصصان آن زمان حفر شده و سرزمین های پایین دست را سیراب می کرده است.
وی گفت: آبراه هایی در ضلع شرقی رودخانه دز با عنوان قمش وجود دارد که با عبور از زیر شهر باستانی دزفول ، آب آشامیدنی اهالی را تامین و دشت های شرق را آبیاری می کردند.

امامی فر با بیان اینکه این آبراه دقیقا به دیواره غربی ساحل و دهانه پل جدید و کت ها چسبیده است، افزود: تپه مشرف بر این کانال در دهه 70 از زمین های ارتش آزاد و به وزارت مسکن و شهرسازی یا برای فضای سبز به شهرداری واگذار شد.
وی بیان کرد: از مرکز رودخانه تا شعاع 150 تا 200 متر جز بستر رودخانه محسوب می شود و حفظ رودخانه و حریم بستر برعهده سازمان آب و برق است.
این عضو هیات علمی دانشگاه شاهد گفت: احداث و دخل و تصرف های کت های جدید از دهانه سد دز تا جایی که رود پخش می شود هنوز مورد اعتراض دوستداران محیط زیست است و سازمان آب و برق باید در این خصوص پاسخگو باشد و از مدیریت خود برای رفع معارضان اقدام کند.
وی به ساخت و سازهای کوی حافظ نیز اشاره کرد و افزود: چگونگی اخذ مجوز برای این ساخت و سازها مورد سوال است، زیرا زمین هایی که قرار بود فضای سبز شوند به مسکونی تبدیل شدند.

امامی فر ادامه داد: با ساخت و سازهای این منطقه بستر رودخانه دچار مشکل شد و دهانه های اصلی کانال ها و دیوارهای مشرف به آنها به طور کلی تخریب و به محلی برای دفن نخاله های ساختمانی تبدیل شدند.
وی بیان کرد: قصر روناش نیز در بستر رودخانه احداث شده است؛ در حالیکه قرار بود آب به راحتی از زیر آن عبور کند ولی، در اجرا به سدی بر رودخانه دز تبدیل شد که از تصرفات آشکار شهرداری و بی توجهی سازمان آب است.
این مدرس دانشگاه گفت: چندی پیش نیز مجوز زیپ لاین از میراث فرهنگی استان گرفته شد که طبق آن قرار بود فنداسیون آجری و بتنی در کوی حافظ تاسیس و پایه های فلزی آن در ساختمان قصر روناش انجام شود که پایه ها وزن خود را روی آن سازه می انداخت.
وی با بیان اینکه ساخت و سازها با وجود تذکرات مدیران میراث فرهنگی در سکوت کامل انجام شدند، افزود: اعتراضات و بازدیدهای میدانی برای جلوگیری از ساخت و ساز کوی حافظ جواب نداد اکنون نیز شهرداری دزفول مجوز اجرای زیپ لاین را از میراث فرهنگی استان خوزستان گرفته که این مجوز قابل اعتراض است.

لزوم اخذ مجوز از محیط زیست، میراث فرهنگی و سازمان آب و برق برای ساخت پل

امامی فر با بیان اینکه هرگونه ساخت و ساز باید با مجوز محیط زیست، میراث فرهنگی و سازمان آب و برق خوزستان انجام شود، اظهار داشت: میراث فرهنگی به علت دادن این مجوز زیر سوال است ضمن اینکه به علت مشکلاتی که با اجرای این مصوبه ایجاد می شود خود به خود مجوز باطل است و اخذ مجوز صرفا دلیلی بر اجرای کار نیست.
وی افزود: در حالی که چندی پیش مجوز زیپ لاین گرفته شده بود شهرداری دزفول احداث پل طبیعت را بر رودخانه دز کلنگ زنی کرد و در واقع زیپ لاین به پل طبیعت تبدیل شد این در حالی است که هنوز مجوزی برای ساخت پل طبیعت داده نشده و هرگونه اقدامی در این خصوص ممنوع است.
این استادیار دانشگاه افزود: کرانه رودخانه دز مملو از آثار تاریخی است علاوه بر آن مردم دزفول خاطرات زیادی از آنها دارند با این وجود مخالف توسعه شهری، تکنولوژی و گردشگری نیستیم ولی محل نصب پل طبیعت باید تغییر کند.
وی ادامه داد: تراکم آثار باستانی از جمله خانه های تاریخی و آسیاب ها و زیبایی های طبیعی از جمله صخره هایی که رودخانه زنده دز طی میلیون ها سال به وجود آورده نباید مورد دخل و تصرف واقع شوند.
امامی فر گفت: همانطور که احداث پارک دولت، پارک خانواده و برداشتن الحاقات پل باستانی اقدامات ارزنده شهرداری هستند، محل احداث پل طبیعت جای اعتراض دارد.
وی افزود: موافق ساخت تفرجگاه یا فضای تفریحی جدید هستیم ولی، اجرای آن باید در محلی باشد که پتانسیل داشته باشد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه محل احداث پل طبیعت باید توسط کارشناسان و متخصصان مورد مطالعه و نیازسنجی دقیق قرار گیرد، گفت: درصورت احداث پل طبیعت در محل درنظر گرفته شده با توجه به جاده سازی و احداث محلی برای استقرار گردشگران، بازمانده آثار تاریخی و فرهنگی این منطقه نیز تخریب خواهند شد.
وی افزود: مشکل ما در کشور ناهماهنگی سازمان های متولی از جمله وزارت مسکن، میراث فرهنگی و شهرداری است که به مسائل این چنینی دامن می زند.
امامی فر دخل و تصرف در هر نقطه از بافت تاریخی شهر را کاری نسنجیده دانست و گفت: ابتدا باید مطالعات کارشناسی طرح ها انجام شود، چرا که احداث سازه های نامیمونی چون پارکینگ دروازه و طرح قائم به منظور کنترل ترافیک شهری ضرباتی پی در پی بر بافت قدیم وارد می کند لذا، باید از قبل به توصیه های مشاوران عالی شهرداری توجه کرد.

مکان یابی غلط برای ساخت پل طبیعت

غلامرضا نعیما، مدرس دانشگاه شریعتی نیز در این باره گفت: پول باید در جای مناسب خرج شود تا همه بتوانند از طرح ها استفاده کنند.
وی افزود: نه تنها مکان یابی پل طبیعت به درستی انجام نشده بلکه، جنس شیشه ای آن نیز مورد بحث است چرا که دزفول شهر آجر است و تناسبی با شیشه ندارد.
نعیما به تناقض های موجود در طراحی پل طبیعت اشاره کرد و گفت: پیشنهاد می شود از مکانی مانند زیرپل جدید و محدوده آسیاب های آبی برای عبور پیاده استفاده کرد که ضمن تماس نزدیک تر با آب جاری از ظرفیت های آسیاب ها نیز استفاده شود.
وی افزود: در حال حاضر متولیان در تلاشند طرح ها را مدرن کنند در حالیکه باید تکنولوژی روز را به شکل سنتی درآورد.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر لزوم حفظ حالت سنتی در اجرای طرحها اظهار داشت: می توان با نورپردازی مناسب، پل باستانی را به محل تردد عابر پیاده تبدیل کرد.
وی اضافه کرد: باید یک محور تاریخی موجود از گذشته را تقویت و محور تاریخی شهر دزفول را براساس آن تعریف کرد.
نعیما بر ضرورت استفاده از ظرفیت های موجود در راستای جذب گردشگر تاکید کرد و گفت: متاسفانه، هنوز نتوانسته ایم از یک خانه در مرکز شهر دزفول برای جذب گردشگر استفاده کنیم این در حالی است که در شهر یزد با حفظ محور تاریخی، 92 خانه سنتی به هتل تبدیل شده و هر ساله به تعداد توریست های این شهر اضافه می شود.
وی افزود: هنوز در دزفول این مقوله شروع نشده و مردم برای اجاره دادن خانه ها به گردشگران وارد رقابت نشده اند.
این مدرس دانشگاه اظهار داشت: گردشگران بدنبال هتل چند ستاره نیستند بلکه بدنبال اتاق های سنتی هستند که دزفول چیزی از این حیث کم ندارد.
وی افزود: متاسفانه، پیوستگی سنتی شهر دزفول در حال از بین رفتن است و جوانان بدون مطالعه و ساکت هستند؛ مشاوران شهرداران نیز اطلاعی از بافت تاریخی و اهمیت آن ندارند که باید فکری به حال آن کرد.

رئیس شورای اسلامی شهر دزفول نیز گفت: پل طبیعت مصوبه شورای اسلامی شهر دزفول را دارد ولی، با توجه به مطالبات و نگرانی شهروندان درخصوص احداث آن و اهمیت این موضوع، جلسه هم اندیشی با حضور صاحب نظران، اهالی علم و نیروهای فنی مهندسی برگزار می شود.

حمیدرضا چمن آرا با بیان اینکه اجرای این طرح در محل کنونی موافقان و مخالفانی دارد، افزود: امید است با برگزاری این جلسه نقاط مبهم و نگرانی های ایجاد شده مورد بررسی قرار گیرند.

وی اظهارداشت: نمایندگان مردم در شورا در تمامی تصمیم گیری های خود برای نظرات شهروندان و صاحب نظران اهمیت قائل هستند و با وحدت و همدلی در این راه تلاش می کنند.

شهردار: ملاحظات زیست محیطی و میراث فرهنگی در طرح پل طبیعت دیده شده اند

به گفته شهردار دزفول، پل طبیعت یا پل عابر پیاده روناش در محدوده پل شهید سلیمانی و قصر روناش واقع می شود که پارک های 2 طرف رودخانه را به هم متصل می کند.
محمدعلی دوایی فر با بیان اینکه برای پارکینگ نیز فضا در نظر گرفته شده است، افزود: جانمایی پل در سال 90 در سند چشم انداز در شورای سوم تصویب شد و اجرای آن دوباره در سال های 98 و 99 در شورای شهر به تصویب رسید.
وی گفت: طرح های سند چشم انداز مربوط به مباحث گردشگری و اقتصادی بودند و عمدتا در ساحل رودخانه و در تداخل با بافت قدیم هستند به همین منظور هماهنگی های لازم از طریق دستگاه های مربوطه انجام و پس از 6 ماه مجوز اجرا از سازمان آب و برق خوزستان اخذ شد، چرا که هیچ تداخلی با منابع آبی و سازه های ثبت شده میراث ندارد و می تواند جلوه و چشم اندازی برای پل باستانی باشد.
شهردار دزفول با بیان اینکه این پل درصورت احداث به یکی از برندهای شهر تبدیل می شود، افزود: هنوز نقشه های نهایی این پل طراحی نشده ولی اعتبار پیش بینی شده برای احداث آن حدود 300 تا 400 میلیارد ریال خواهد بود.
دوایی فر اظهار داشت: بخش هایی از این پل به صورت 2 طبقه درنظر گرفته شده که از طبقه دوم برای رستوران و کافی شاپ استفاده خواهد شد.
وی افزود: مطالعات زیست محیطی این طرح به طور کامل انجام شده و هیچ تداخلی با آلودگی آب و محیط زیست ندارد ضمن اینکه اجرای آن به هیچ کدام از سازه های تاریخی خسارتی وارد نمی کند در عوض به چشم انداز آثار تاریخی که هنوز برای ثبت ملی پیشنهاد نشده اند نیز کمک خواهد کرد.
دوایی فر گفت: مجوزهای مالی نیز از شورای شهر گرفته شده و در حال تهیه نقشه های نهایی هستیم که اجرای آن با توجه با ظرفیت ها نقش مهمی در توسعه صنعت گردشگری، ظرفیت های اقتصادی و ایجاد اشتغال خواهد داشت.
وی با بیان اینکه پارکینگ های مورد نیاز برای این پل در نظر گرفته شده اند، افزود: پل طبیعت پارک های ساحلی را از ابتدا تا انتها به یکدیگر متصل خواهد کرد.
شهردار دزفول گفت: برای احداث پل اگر نیاز باشد علاوه بر استفاده از نظرات کارشناسان شهرداری از نظرات مردم و کارشناسان خبره نیز استفاده می شود.
وی افزود: برخی افراد از روی دلسوزی و به خاطر مباحث زیست محیطی و میراث فرهنگی نظراتی می دهند که پاسخگوی آنها هستیم ولی، برخی افراد از روی احساسات اظهارنظر غیرکارشناسی می کنند که نمی توان به آنها توجه کرد ولی به طور قطع از نظر افراد صاحب نظر در این زمینه استفاده خواهد شد.

نقطه نظرات درخصوص طرح احداث پل طبیعت زیاد و تا حدودی در یک راستا هستند.

طبق نظر صاحب نظران، مکان درنظر گرفته شده برای اجرای این طرح نامناسب است که امید می رود شهرداری دزفول در این خصوص تامل بیشتری داشته باشد و بتواند پاسخگوی منتقدان باشد.