زیارتگاه آصف ابن برخیا (بابا تکیه)
چهارشنبه 27 فروردین 1399 6:14 PM
زیارتگاه بابا تکیه در دامنه ی شمالی نیلکوه و در 600 متری حاشیه ی جنوب غربی روستای پاسنگ بالا از توابع بخش لوه شهرستان گالیکش واقع شده است.
فاصله این زیارتگاه با شهر گالیکش حدود 12 کیلومتر است. کوه های مرتفع و جنگل از یک سو و زمین های کشاورزی دیم ( گندم، جو، کلزا، آفتابگردان و ... ) از سوی دیگر این زیارتگاه را در بر گرفته است.
رودخانه ی روستا با فاصله ی کمی از جبهه ی شمال و شرق زیارتگاه می گذرد، که باعث آبادانی بیشتر محیط اطراف و پر محصولی زمین های کشاورزی و سرسبزی و طراوت منطقه گردیده است. در محوطه ی زیارتگاه بابا تکیه درختان تنومند و کهن سالی نظیر چنار، گردو، راش، صنوبر، شمشاد، انجیر، انار و توت دیده می شود.
نام روستا به سبب نزدیکی و مجاورت به جبهه ی شمالی نیلکوه و جنگل، «پاسنگ» نامیده شده است. از آنجایی که دو روستا به این نام وجود دارد، روستای پایین تر از این زیارتگاه و ده که به جاده بین المللی گالیکش – مشهد و به شهر گالیکش نزدیکتر است را پاسنگ پایین و این روستا را پاسنگ بالا نامیده اند.
ساختمان زیارتگاه بابا تکیه
بنای قدیمی زیارتگاه را خراب کرده اند، و بنائی در سال 1350 به جای آن ساخته اند. این بنا به صورت آجری بوده و منحصر به یک اتاق با پلان مربع شکل و سقف شیروانی فلزی ( حلبی ) به اندازه ی 10*9 متر بوده است. در ورودی آن در ضلع شرقی زیارتگاه قرار داشته. و نمای خارجی آن به صورت قوس هلالی بوده.
بنای جدید و امروزی زیارتگاه از 4 سال پش شروع به ساخت شده و تا حال ادامه دارد و بنای آن تکمیل نشده است.
بنای زیارتگاه در گذشته و حال
بابا تکیه کیست؟
بنابر اعتقادات اهالی روستا و زائران و به استناد شجره نامه موجود، این زیارتگاه مربوط به آصف برخیا است. آصف پسر برخیا، نام وزیر یا دبیر سلیمان نبی ( ع ) و یا دانشمندی از بنی اسرائیل است. می گویند، این همان کسی است که علمی از کتاب داشت، و در قرآن کریم ذکر آن رفته است. او تخت بلقیس را از دو ماه راه به کمتر از لمح بصر و چشم زخمی در پیشگاه سلیمان حاضر ساخت.
یک زمان صدر وی از اهل هنر خالی نیست همچو خالی بندی تخت سلیمان از آصف
آسمان بوسه دهد خاک درش را بامید کاستانش بزداید ز رخ ماه به کف
« سوزنی »
از دیگر معنایی که برای آصف ذکر شده نام خنیاگری مشهور به زمان داوود نبی است.
عمل و علم بیاید صفت آصف شاه آصفی چون کند آن خواجه که نادان باشد
« کمال اسماعیل »
برخیا: نام پدر آصف وزیر سلیمان است.
صورت احمد زآدم بود لیک اندر صفت آدم از احمد پدید آمد چو ز آصف برخیا
« سنایی »
زائران و مردم معتقدند و باور دارند که آصف برخیا وزیر دانای حضرت سلیمان (ع ) بوده است به سبب اینکه:
1) اغلب در مجاورت و در نزدیکی درخت چنار می نشسته و به سیر و سلوک و استراحت می پرداخته و یا با مریدان و یاران خود حلقه های تعلیم، موعظه و ذکر بر پا می داشته است، به بابا تکیه معروف شده است.
2) آصف برخیا در حال فرار از سوی انکار و تفکر کنندگانش به این منطقه رسیده و پناه گرفته و در هنگام تکیه و استراحت به درخت انار، نزدیک زیارتگاه به قتل رسیده است. از این رو به بابا تکیه شهرت یافته است.
به نظر نگارنده آصف برخیا یا همان بابا تکیه یک عارف و صوفی کامل است.
ضریح آرامگاه بابا تکیه در گذشته و حال
پایگاه تحلیلی خبری نیلکوه
کلمه بابا مبین این مطلب می باشد. زیرا عنوان « بابا » خاص مشایخ و بزرگان صوفیه بوده است. می دانیم در تصوف والاترین و شریف ترین و عالی ترین منصب را پیر کامل داراست، که در هر زمان به یکی از نام هایی نظیر قطب، غوث، شاه، مرشد، حضرت، شیخ، درویش، بابا و ... خوانده می شدند. پس بعنوان « بابا » نام دیگر پیر یا قطب زمان است. و بابا را پیر پیران کامل اطلاق می کنند که به منزله ی پدر و به عبارت دیگر پدر معنوی می باشد. مانند بابا افضل کاشانی و باباطاهر عریان همدانی.
نگارنده باور دارد که زیارتگاه باباتکیه در آغاز یک خانقاه و محل اجتماع صوفیان صادق و مریدان آصف برخیا بوده است. و در آن مکان حلقه های ذکر و تعلیم، ریاضت و چله نشینی هایی رواج داشته، که غالبا اشتغال به آنها بیشتر وقت صوفیان و سالکان طریق را پر می کرده است. در این کانون آصف برخیا که به مرحله ی پیر کامل رسیده بود، زاویه و کنج خلوت خاص خود را داشته است. و هدایت و سرپرستی خانقاه و مریدان با ایشان بوده است.
پس از اینکه آصف برخیا وفات می کند، و یا بر اثر سخن چینی و توطئه سازی دشمنان و تکفیر کنندگانش به قتل می رسد، بر اساس یک سنت که بانیان یک مکان دینی یا آموزشی را در همان مکان به خاک می سپردند. جسد وی را در خانقاه خودش دفن می کنند. بعدها این خانقاه تبدیل به زیارتگاه می شود و پیرامون آنرا قبرهای مریدان و دیگر مومنین فرا می گیرد. به دلیل اهمیت شخصیت عرفانی آصف برخیا این گورستان و مرقد به لقب طریقتی او « باباتکیه » معروف شده است.
