مسجد مشیرالملک؛ زیباترین مسجد دوره قاجاریه در شیراز 

گروه اجتماعی: مسجد مشیرالملک، زیباترین مسجد دوره قاجاریه در شیراز است که یکی از شاهکارهای اسلامی در این عصر محسوب می‌شود؛ در این گزارش نگاهی اجمالی به ویژگی‌های این مسجد داریم.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از فارس، مسجد مشیرالملک، زیباترین مسجد دوره قاجاریه در شیراز است و در محله قدیمی سنگ سیاه و جنب بازارچه ارامنه و نزدیک به محله سرباغ قرار دارد و از ساخته‌های میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک والی فارس است.

این مسجد از مسجدهای بنام و بسیار زیبای شیراز است که پی‌ریزی آن در سال ۱۲۶۴ هجری قمری آغاز شد و در سال ۱۲۷۴ هجری قمری پس از ۱۰ سال به پایان رسید.

از دیدگاه زیبایی و استواری ساختمان این مسجد نوشته‌اند: پس از مسجد جامع وکیل بر حسب استحکام و ترتیب و دریاچه(حوض) و ستون‌های سنگی و شبستان و سنگ ازاره، همانندش مسجدی در شیراز نیست.

ساختمان مسجد چند شبستان و چند حجره دو طبقه دارد که این حجره‌ها در زمان گذشته برای طلبه‌های علوم دینی استفاده می‌شده است.

محراب مسجد مشیرالملک به گونه زیبایی کاشی‌کاری شده و درون آن نیز بر روی سنگ مرمر سوره توحید با خط نسخ زیبا نوشته شده است.

در سر درب مسجد مشیر که در ضلع شرقی مسجد قرار دارد و در بازارچه ارامنه باز می‌شده به یک هشتی خاص متصل می‌شود، هشتی مسجد مشیر ضمن دید به حیاط مسجد به دو راه تقسیم می‌شود.

سمت راست در مسیر رسیدن به حیاط سرویس بهداشتی و چایخانه و راه پله شاه‌نشین مردانه و در سمت چپ سرویس بهداشتی و چایخانه و راه پله شاه‌نشین زنانه قرار داشته و مردمی که از حیاط مسجد قصد عبور داشته‌اند، استراحتی می‌کرده‌اند.

در حیاط مسجد حوضی بزرگ به طول ۲۵ و عرض ۱۰ متر قرار دارد که از لبه تا کف آن با سنگ‌های یکپارچه ساخته شده است.

در جهات شمالی، شرقی و غربی صحن، ایوان‌هایی واقع شده است. ایوان شمالی مسجد، مزین به کاشی‌کاری، مقرنس‌کاری، کتیبه‌های زیبا، محراب و ازاره سنگی است و بر بالای آن، دو گلدسته کاشیکاری و ساعتی تعبیه شده است. در پیشانی این ایوان، کتیبه‌ای قرآنی به خط ثلث مورخ ۱۲۷۰ هجری قمری نصب شده است.

ایوان شمالی یا طاق چهار کاسه مسجد مشیر یکی از زیباترین شاهکارهای معماری اسلامی است. از نکات حائز اهمیت در مورد این طاق، مقرنس‌کاری است که علاوه بر زیبایی، کارایی خاصی برای گرمایش شبستان زمستانه دارد، این ایوان به طاق مروارید مشهور است.

در فضای پشت این ایوان، شبستانی است که مقصوره نامیده می‌شود. پوشش طاق و گنبد این شبستان، بر روی چهار ستون سنگی قرار گرفته است. در ضلع جنوبی شبستان، محراب کاشی‌کاری و در میانه آن، چاه آب بزرگ و عمیقی قرار دارد که به هنگام تابستان موجب خنکی فضا می‌شده است.

در برابر ایوان غربی و به قرینه آن، ایوان شرقی با تزئینات کاشی، مقرنس و کتیبه قرآنی قرار گرفته است. این ایوان، از طریق دالان و درگاه بزرگی به بیرون راه پیدا می‌کند.

در جانب غربی صحن، ایوان غربی با تزیینات کاشی‌کاری، کتیبه‌های کاشی، ازاره سنگی و در پشت آن، شبستان بزرگ مسجد قرار گرفته است. پوشش طاق و گنبد این شبستان بر روی ۱۰ ستون سنگی یکپارچه با تراش پیچ قرار گرفته و بر ضلع جنوبی آن، محرابی کاشی‌کاری است. بر این محراب، عبارت «حسب الفرمایش جناب مشیرالملک مملکت فارس کتیبه العبد الجانی علی عسکر الارسنجانی ۱۲۸۹» کتابت شده است.