بقعة متبرکۀ علویان (ع)  

در غرب شهر سمنان و در منطقه محلات واقع در بلوار علويان، بقعۀ بزرگ و تاریخی وجود دارد که به امامزاده علوی معروف است.


با تحقیقاتی که از سوی مرحوم آية الله علامه حائری مازندرانی دربارۀ سلسله نسب مدفونین این بقعه صورت گرفته و در لوحه ای ثبت و در حرم مطهر نصب شده، مدفونین این بارگاه را 10 تن ذکر کرده که هشت تن آنها در داخل بنا و دو تن دیگر در خارج و در صحن شرقی دفن شده اند که اسامی آنهائي كه در داخل بقعه مدفونند عبارتند از:
1 ـ عبید الله بن حسن ، که با سایر سادات علوی در گرگان مجتمع بوده و به بلاد قومس مخصوصاً سمنان که در آن زمان مأمن سادات ابوالفضلی و سجادی بوده ، آمد و چندی نیز قاضی القضاة حرمین بود . وی در سال 204 و 205 هجری به سمت امیر حجاج منصوب و به حج مشرف گردیده است . سال وفات نامبرده باید پس از بازگشت از حج ، یعنی سال 205 هجری قمری به بعد باشد .
2 ـ عبید الله بن عباس ثانی ، فرزند حسن بن عبید الله بن ابوالفضل العباس (ع) و برادرزاده عبید الله بن حسن.
3 ـ قاسم بن علی اشرف ، فرزند امام زین العابدین (ع)  و برادر ناصر کبیر پادشاه طبرستان و دیلم .
4 ـ عبید الله اعرج بن حسین اصغر بن امام زین العابدین (ع)) یکی از سادات جلیل القدر و نام آور زمان خود بوده است. گویند ابوالعباس سفاح هشتاد هزار دینار مقرری برای وی تعیین کرده بود. در بارۀ وفات وی روایت مختلفی وجود دارد، عده ای معتقدند وی هنگام بازگشت از خراسان با فرزندش زین الدین علی صالح ، پس از ملاقات با ابومسلم خراسانی در امروان دامغان فوت می کند و زین الدین جسد پدر را به محلات سمنان (زاوغان) می آورد، برخی عقیده دارند که ابومسلم به وسیلۀ زهر وی را شهید کرده است، ولی صاحب کتاب «استظهار» می نویسد: «زین الدین جلوتر از پدر به قریۀ زاوغان می رسد و خبر مرگ پدر را بعداً به او اطلاع می دهند.»
5 ـ ابو جعفر محمد ، فرزند قاسم بن علی اشرف ، از فقها و زهاد و عباد بوده . وی از ترس معتصم به خراسان آمده و در آنجا چهل هزار نفر با وی بیعت کردند ، ولی عبدالله بن طاهر به دستور خلیفۀ عباسی وی را دستگیر و به سامراء اعزام داشت و در این شهر به امر خلیفه وی را در برج معتصم ، که امروز نیز وجود دارد، زندانی کردند.
عده ای از مریدان وی او را آزاد ساخته و به زاوغان امروز ، که از گزند خلفای عباسی در امان بود ، آوردند.
6 ـ عبدالله بن عبید الله اعرج ، برادر زین الدین علی صالح .
7 ـ عبد الله بن حسین اصغر ، برادر عبید الله اعرج .
8 ـ قاسم بن عبد الله بن حسین اصغر .
و دو تن به نام قاسم بن علی بن حمزه اکبر بن حسن بن عبد الله بن حضرت عباس (ع) و قاسم فرزند عبید الله بن حسن ، از علمای عالیقدر و از اصحاب فاضل حضرت امام حسن عسگری (ع)  و نمایندۀ آن حضرت در خراسان ، گرگان و قومس بوده و در عسگریه نیز نشو و نما کرده، به طوری که در این دیار به نام « عسگری » معروف گردیده و داراي مقبره اي جداگانه در صحن شرقي هستند و ساختمان جديد آن نيز در دست ساخت است . 
ساختمان اصلي بقعه متبركه به صورت یک چهارضلعی بزرگ است که از حرم ، گنبد و دو ایوان شرقی و غربی تشکیل شده است. در این بنا کتیبه و یا سنگ نبشته ای که دال بر تاریخ ایجاد بقعه باشد، وجود ندارد. لیکن برابر شواهد موجود ، بقعۀ علویان را می توان در زمرۀ یکی از آثار تاریخی دورۀ قاجاریه به حساب آورد که در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است و به شماره 2422 در تاريخ 1/6/78به ثبت آثار تاريخي رسيده است.