عمارت شهربانی اروميه

عمارت شهربانی اروميه که در ميان مردم با اسم عمارت کلاه فرنگی اروميه هم معروف است، از ساختمان‌های قديمی شهر به شمار می رود که سال ساخت آن به سال ۱۳۰۷ بر می گردد و حالا به يکی از جاذبه های تاريخی اروميه تبديل شده است. به علت عملکرد نظامی عمارت شهربانی ارومیه در قسمت داخلی فاقد تزیینات چشمگیری بوده و عمده تزیینات این بنا را تنها می توان در سر در ورودی مشاهده کرد که با ستون و گچ کاری های زیبایی تزیین یافته است . آجر کاری و ازاره سنگی نمای ورودی نیز از دیگر عوامل تزیینی عمارت شهربانی ارومیه محسوب می شود.
در میدان انقلاب ارومیه به فاصله حدود دو سه سال بعد از احداث ساختمان شهرداری، ساختمان شهربانی (نظمیه سابق) توسط ملا اوستا در ضلع شرقی میدان اجرا شد. مصالح عمده بکار رفته در این بنا آجر، چوب، سنگ، و ملات به کار رفته در آن شفته آهک است؛ استراکچر سقف بنا چوبی و پوشش بیرونی آن، شیروانی است.
رضا شاه پس از ورود خود به شهر ارومیه در سال ۱۳۰۷ دستور احداث بناهای اطراف میدان توپخانه ( میدان انقلاب ) از جمله ساختمان شهربانی را صادر نمود . در سال های ۱۳۱۰ – ۱۳۰۹ ه.ش ساخت این بنا به اتمام رسید . این عمارت که مکمل ساخت و ساز فضای کالبدی اطراف میدان بود توسط معماری به نام مشهدی محمد حسین معمار معروف به ملا اوستا بنا نهاده شد . این بنا که در حاشیه میدان قرار گرفته ، در جهت شرقی – غربی است .
نمای اصلی این بنا رو به میدان قرار گرفته و با توجه به نوع کاربری اولیه بنا با فضاهای داخلی زیادی ساخته شده است که به وسیله راهروی مرکزی به هم متصل می شوند . پلان بنا به شکل مدور ساخته شده است به طوری که ورودی بنا در مرکز و دو طرف آن دو بال را تداعی می کند که در نوع خود حائز اهمیت است.

قوس های به کار رفته در این بنا از نوع قوس شکسته می باشد . این بنا در سال ۱۳۶۰ از کاربری نظامی – اداری به کاربری مسکونی تغییر می دهد که باعث به وجود آمدن تغییرات کالبدی و الحاقاتی در آن می شود . به علت عملکرد نظامی این بنا در قسمت داخلی فاقد تزیینات چشمگیری بوده و عمده تزیینات این بنا را تنها می توان در سر در ورودی مشاهده کرد که با ستون و گچ کاری های زیبایی تزیین یافته است . آجر کاری و ازاره سنگی نمای ورودی نیز از دیگر عوامل تزیینی این بنا محسوب می گردد . عمارت شهربانی ارومیه به شماره ۲۷۶۱ در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده و در مالکیت سازمان میراث فرهنگی است .
جاذبه های پیرامونی بنا : مجتمع تفریحی چی‌چست ، پارک جنگلی ارومیه ، بند ، کوه “سیرداغ” ، دریاچه ارومیه ، دریاچه مارمیشو ، دره قاسملو ، مجتمع تجاری تفریحی باری ، مسجد جامع ، بنای سه گنبد ، پل شهید کلانتری ، آبشار سولوق ، بازار قدیمی ارومیه ، آرامگاه سرادين ابن ‌موسی‌كاظم ، يخچال دوقوز پله (نه پله) ، کلیسای حضرت مریم ، مسجد سردار ، ساختمان قدیمی شهرداري ، قلعه دم‌ دم ، قلعه اسماعيل آقا ( اسماعيل آقا قلعه سی ) ، مدرسه قدیمی هدایت و …

منابع:ایران تورینگ-بزنیم بیرون