باغ‌های متراکم مزرعه نمونه مصداق بارز الگوی باغداری نوین

آستان قدس رضوی چند سالی است در اجرای طرح های باغداری نوین پیش قدم شده و مزرعه ای با مدرن‌ترین تجهیزات روز دنیا ساخته است.

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، غلبه فرهنگ باغداری سنتی باعث شده، طرح باغ‌های مدرن با احتیاط بیشتری اجرا می‌شود، زیرا بیشتر کشاورزان اطلاعات و دانش فنی لازم را ندارند. با این حال چند سالی است که خراسان رضوی در این امر پیشقدم شده و برای نخستین بار در کشور، مزرعه نمونه آستان قدس رضوی، باغ‌های متراکم سیب، گلابی و شلیل را با استفاده از پایه‌های پاکوتاه و با بکارگیری مدرن‌ترین تجهیزات روز دنیا ساخته است.

علی اورعی زراع، مدیر کشت و صنعت مزرعه نمونهآستان قدس رضوی با اشاره به باردهی اقتصادی بالای این باغ‌ها می‌گوید: در باغ‌های متراکم، ارقام میوه مورد استفاده به نحوی اصلاح شده است که طی سال دوم یا سوم، به بار نشسته و از سال چهارم بازدهی اقتصادی دارند.

او ادامه می‌دهد: عملکرد این باغات تا سه برابر سیستم‌های سنتی قبلی افزایش یافته و حداقل ۷۵ تا ۸۰ تن در هکتار برداشت می‌شود. علاوه بر این، در باغ‌های الگویی، تراکم کشت درختان در واحد سطح از حدود ۴۰۰ اصله در هر هکتار در سیستم‌های کلاسیک به بیش از ۳ هزار و ۹۰۰ اصله می‌رسد.

در باغ‌های الگویی کشت و صنعت مزرعه نمونه، همه اقدام‌های اصلاحی بر روی خصوصیات پایه‌ها و ارقام، از سوی محققان و متخصصان خارجی و داخلی و در آزمایشگاه‌های مدرن اروپا انجام شده و با موافقت، تایید و نظارت سازمان حفظ و نباتات وارد کشور می‌شود.

بومی سازی ساخت باغ‌ها

کشت و صنعت مزرعه نمونه با بهره گیری از محققان داخلی و خارجی، علاوه بر وارد کردن فناوری‌های جدید مورد نیاز برای ساخت این باغ‌ها و بومی سازی آن در شرایط منطقه و کشور؛ موجب صرفه جویی مالی بسیاری نیز شده است.

اورعی زارع با بیان این که در باغ‌های متراکم امکان برداشت مکانیزه وجود دارد، گفت: در این نوع از باغ ها، نه فقط هزینه هرس به دلیل پاکوتاه بودن و کاهش حجم شاخ و برگ این درختان، به شدت کاهش یافته، بلکه کاهش هزینه‌های برداشت را هم در پی خواهد داشت؛ به این ترتیب که پاکوتاه بودن و یکنواختی فرم رشد درختان، باعث تسهیل عملیات برداشت محصول شده و در صورت ورود ماشین آلات مربوطه، زمینه برداشت مکانیزه محصول نیز فراهم می‌شود.

سیستم آبیاری نوین

یکی از نکات درخور توجه در این نوع از باغ ها، بهره گیری از سامانه‌های نوین آبیاری است.

حمیدرضا قاسمی مدیرعامل سازمان موقوفات ملک آستان قدس رضوی ادامه می‌دهد: باغ‌های سیب متراکم و نیمه متراکم مزرعه نمونه به دلیل آبیاری به روش تحت فشار قطره ای، تنش آبی ندارد، همین امر باعث شده تا میوه به حداکثر اندازه خود برسد و بافت نرم‌تر و آبدارتری داشته باشد.

او تصریح می‌کند: در این باغ‌ها همچنین از سیستم‌های مه پاش (میست) به منظور حفظ رطوبت و نیز جلوگیری از خسارت سرمای بهاره بر گل دهی درختان استفاده می‌شود.

مدیرعامل سازمان موقوفات ملک آستان قدس رضوی می‌گوید: یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد باغ‌های متراکم و و نیمه متراکم مزرعه نمونه، استفاده از توری‌های ضد تگرگ و ضد تشعشع بوده که با هدف از بین رفتن ریسک تگرگ زدگی و آفتاب سوختگی استفاده شده است.

مبارزه بیولوژیک

در باغ‌های متراکم و نیمه متراکم مزرعه نمونه به جای استفاده از سموم شیمیایی برای از بین بردن آفات، از مبارزه بیولوژیک استفاده می‌شود.

مدیر کشت و صنعت مزرعه نمونه درباره آفات باغات سیب و روش مبارزه با آن در باغات الگویی این مجموعه می‌گوید: باغ‌های سیب، آفاتی به نام کرم سیب دارند که سموم شیمیایی مختلف در طول سال، ۳ تا ۴ مرتبه اجرا و سعی می‌شود ۳ تا ۵ نوع سم در یک باغ استفاده شود، اما مزرعه نمونه هم گام با علوم روز، مبارزه بیولوژیک را جایگزین استفاده از سموم می کند و در این زمینه از ماده ای با عنوان فرمون بهره می گیرد؛ به این صورت که این ماده مجموعه ای از بوهای بیو شیمیایی حشرات است که به صورت مصنوعی برای جلب حشرات جنس مخالف در باغات منتشر می شود.

او ادامه می دهد: بدین ترتیب میزان فرمون را به حدی در محیط باغ بالا می برند که باعث ایجاد اخلال در جفت یابی حشرات نر و ماده و در نتیجه کاهش چشمگیر تخم ریزی می شود به گونه ای که اکنون میزان کرم سیب در باغ های سیب متراکم و نیمه متراکم مزرعه نمونه تقریبا به صفر رسیده است.

یکی دیگر از اقدامات موثر برای افزایش کیفیت محصولات این باغات، محلول پاشی به ویژه با کلسیم است که در طول فصل انجام می شود و سفت شدن بافت میوه و قدرت بالای انبارداری را به دنبال دارد.

اورع زارع در این خصوص گفت: در این باغات به صورت هر سالی و یا هر دو سال یک بار آزمایش خاک انجام می شود تا بر اساس نیاز درختان، مواد غذایی لازم به آن ها داده شود که این مهم در نهایت به افزایش کیفیت محصولات تولیدی خواهد شد.

مدیرعامل سازمان موقوفات ملک نیز با تاکید بر این که تمام ارقام مورد استفاده در باغات الگویی مزرعه نمونه از بازار پسندی و مرغوبیت خاصی برخوردارند، گفت: شرایط اقلیمی منطقه یعنی طول روز، تشعشع کافی و ارتفاع از سطح دریا، نیز در بهبود کیفیت آن تاثیر به سزایی خواهد داشت.

گزارش از هدی زاهدی