منطقه حفاظت شده آق داغ
شنبه 22 تیر 1398 5:00 PM
موقعیت جغرافیایی منطقه
اين منطقه در جنوب شرقي شهرستان خلخال (در جنوب استان)واقع شده است . و از طريق جاده ارتباطي ، حدود ۳۴ كيلومتر از شهر خلخال و ۵ كيلومتر از جاده خلخال – هشتجين فاصله دارد . در مختصات جغرافيايي N3735 تا N3704 عرض شمالي و E4820 تا E4835 طول شرقي قرار دارد و وسـعت آن حدود ۶۴ هزار هكتار از كوهستان آق داغ را در بر مي گيرد . دامنه ارتفاع منطقه از۶۰۰ متر در ساحل رودخانه قزل اوزن و ۳۳۲۲ متر در قله كوهستان آق داغ ، متغيراست و از اين رواين منطقه از سه نوع آب و هواي گرم معتدل و سرد برخوردار مي باشد . قسمت جنوبي منطقه به علت گودي و محصور بودن در ميان كوهها (بارش اوروگرافيك در قسمت گيلان و ايجاد باد فون در قسمت اردبيل) ، داراي هواي بسيار گرم بوده و رستني هاي گياهي آن از نوع گرمسيري مي باشد . با افزايش ارتفاع به سمت شمال ، هوا ييلاقي و سردسير مي شود و در قله آق داغ به عنوان بلندترين نقطه منطقه ، هوا حالت سردسيري بخود گرفته و داراي زمستان هاي بسيار سرد و برف دائمي مي باشد.
تاریخچه حفاظت منطقه
اين محدوده در سال ۱۳۷۸ با عنوان منطقه شكار ممنوع آق داغ به تصويب رسيد و در سال ۱۳۷۹ محدوده اي با مساحت ۴۳۲۲ هكتار در جنوب منطقه شكار ممنوع مذكور با عنوان منطقه حفاظت شده جنگلي تحت مديريت اداره كل حفاظت محيط زيست قرار گرفت.
اكوسيستم كوهستاني آق داغ
از سه نوع اقليم هيركاني، ايراني و توراني و مديترانه اي تشكيل شده است .(وسعت اين منطقه در حدود ۶۵۰۰۰ هكتار مي باشد كه منطقه شكار ممنوع بوده و دو منطقه آق داغ به وسعت ۶۵۰۰ هكتار و در بند قزل اوزن ۹۰۰۰ هكتار به دليل وضعيت طبيعي و زيستي و دارا بودن غارهاي طبيعي و پناهگاه حيات وحش زيستگاه و مامن مناسب براي انواع گونه هاي جانوري به صورت منطقه حفاظت شده و امن اعلام گردیده است.
پوشش گياهي منطقه
به طور كلي عوامل آب و هوايي ، توپوگرافي و خاك در تشكيل گونه هاي گياهي متراكم و متنوع نقش اساسي دارند . به طور كلي در گستره اين منطقه سه تيپ مراتع ييلاقي ، مراتع قشلاقي و جنگلي را مي توان يافت . در منطقه آق داغ گونه هاي گياهي به شرح ذيل ديده مي شوند : گونه هاي درختي و درختچه اي : شيرخشت ، قره آغاج ، قره ميخ ، قره تيكان ، چالي ، چاکلانقوش ، آلوچه ، ارس ، عناب ، ازگيل ، چبتنه ، بيد ، دوشان آلماسي ، گز ، قيچ ، گلابي ، ككم ، مو ، خيار ، سنجد ، شيلان ، آلي ، زرشك ، سياه كوتي ، يميشان ، سياه تلو ، سياه وليك ، بلوط ، داغداغان ، آردوج ، زبان گنجشك . گونه هاي مرتعي : چجم ، شبدر ، خشخاش ، علف پشمكي ، يملك ، سيركوهي ، شيرسگ ، گاو زبان ، زرد پياز ، انواع يونجه ، فستوك گوسفندي ، آويشن ، انواع گون ، درمنه ، كلاه ميرحسين ، چوبك ، گزنه ، چاودار ، سبزواش ، جو ، علف گندمي ، پنجك ، دانه قناري ، پونه ، تره تيزك ، كاكوتي ، خاكشير ، اسپرس ، تشكر ، ميخك ، بومادران ، بابونه ، جارو ، بولاق اوتي ، شاطرا ، اسپند ، دم روباهي ، يولاف –
حيات وحش منطقه
منطقه شكار ممنوع آق داغ بدلیل فاصله زیاد از کانون شهری و کوهستانی بودن آن تراکم آبادی کم بوده واین خود دلیل کاهش فعالیت انسانی و منطقه امن برای وحوش گردیده است.این منطقه داراي اكوسيستمي كوهستاني با وسعت زياد و آب و هواي متنوع و وجود عوارض طبيعي زياد باعث تنوع جانوري و زيستي مناسبي مي باشد .
گونه هاي مهم حيات وحش اين منطقه عبارتند از :
پلنگ ، كل و بز ، پازن ، انواع سمور (جنگلي ، سنگي ، آبي) ، تشي ، رودك ، سياه گوش ، جوجه تيغي ، گرگ ، روباه معمولي ، راسو ، گراز شغال ، گربه جنگلي ، خرگوش
از مهمترين گونه هاي پرندگان بومي منطقه نيز مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :
عقاب طلايي ، عقاب جنگلي ، طرلان ، پيغو ، قرقي ، كركس ، دال سياه ، بحري ، ليل ، دليجه ، دليجه كوچك ، جغد جنگلي و كوچك ، سبزقبا ، زنبورخوار ، داركوب ، هدهد ، انواع چلچله ، انواع چكاوك ، پرستو ، بلدرچين ، كبك معمولي ، كبك چيل ، كبك دري ، سنقر گندم زار و انواع زاغ .
از خزندگان شاخص منطقه مي توان به:
مارها (زنگي ، آتشي ، افعي ، گرزه مار ، يله مار ، مار پلنگي) ، سوسمارها و مارمولك ها و لاك پشت ها و بويژه لاك پشت مهميزدار اشاره نمود.
منبع : کویرها و بیابانهای ایران
