نکات ایمنی کار با جرثقیل

1) جرثقیل باید مجوز سلامت داشته باشد که پس از کنترل کلیه بخش‏ها برای مدت معین صادر می‏شود.
2) قبل از شروع کار با جرثقیل از نشتی روغن، سالم بودن سیم بکسل‏ها، کلیدهای قطع کننده و ترمز ها مطمئن شوید.
3) در هوای طوفانی یا بادهای شدید کار را متوقف کنید.
4) قبل از شروع به کار با جرثقیل باید کلیه حفاظ‏ها و پانل‏ها در جای خود قرار گیرند.
5) راننده باید پیش از حرکت دادن جرثقیل به جلو، طرفین و پشت سر را هم نگاه کرده و هنگامی که نزدیک سایر تجهیزات و ساختمان‏ها کار می‏کند دائما مراقب عابران پیاده باشد کلیه دستگاه‏های بالابرنده باید مجهز به بوق خودکار دنده عقب باشند.
6) قبل از اقدام به اتصال یا جدا کردن گیره تجهیزات یدک کش، ابتدا باید جرثقیل متوقف شده و دنده خلاص گردیده و ترمزها تست شوند.
7) جایی که شرایط محیطی منطقه کار ایجاب می‏کند یک نفر راهنما یا پرچمدار باید در محل گمارده شود.
8) در ماشین‏هایی که جرثقیل‏های بازویی یا دکل‏دار روی آنها نصب شده باید محدودیت ظرفیت بارگیری و شرایط استفاده از جرثقیل در نظر گرفته شود.
9) راننده نباید قبل از اطلاع کلیه افراد، بار را بالا ببرد.
10) هنگام کار جرثقیل به شعاع کار در اطراف ماشین باید تابلوهای هشدار دهنده نصب گردد.
11) هنگام بارگیری یک وسیله نقلیه راننده جرثقیل هرگز نباید:
الف) پیش از اطمینان از اطلاع راننده وسیله نقلیه را شروع کرد
ب) بار را بالای سر کارگران تاب دهد
ج) قبل از پائین آوردن بار آن را تخلیه نماید
د) دستگاه را ترک کند در حالی که سیستمPTO(سیستم هیدرولیک) فعال باشد
ه) بار سنگین بر روی زمین بکشد
12) بخش‏های مختلف و وسائل انتقال بار به نحوی انتخاب شود که استقامت کافی را داشته باشد.
13) بر روی هر جرثقیل باید پلاک مشخصات فنی حاوی اطلاعات زیر باشد:
الف) نام کارخانه سازنده
ب) تاریخ ساخت
ج) شماره سریال
د) استاندارد
ه) حداکثر ظرفیت مجاز
14) کلیه جرثقیل‏ها جهت کنترل فاصله بین هوک تا سر بوم باید مجهز به micro switch باشند.
15) تمام چرخ دنده‏ها و سایر قسمت‏های انتقال دهنده باید دارای حفاظ و پوشش مناسب باشند.
16) کلیه جرثقیل‏ها باید دارای دفترچه راهنمای مشخصات فنی ساخت و نحوه بهره‏برداری و چگونگی تعمیر و نگهداری و دفترچه بازرسی‏های ضروری باشد.
17) مقادیر بار مجاز جرثقیل ها باید به طور واضح روی هر سمت جرثقیل علامت گذاری شود به طوری که اپراتورها به راحتی بتوانند آن را بخوانند.
18) قلاب‏ها، طناب‏ها، زنجیرها، ترمزها و تمامی اتصالات مکانیزم هدایت باید به طور روزانه از نظر خرابی و فرسایش بیش از حد بازرسی شوند.
19) اگر از علائم هدایت دستی استفاده می‏شود این علائم باید استاندارد بوده و کلیه اپراتورها و ریگرها نحوه کاربرد آن ها را یاد گرفته باشند.
20) وایرهای حمل بار نباید گریس کاری شوند در صورتی که سیم بکسل با توجه به مغز سیم بکسل از گریس مخصوص مثلا فلزی یا کلسیمی یا پتاسیمی استفاده می‏شود.
21) هر گاه وزن بار نزدیک به حداکثر ظرفیت مجاز بالابر باشد اپراتور باید با بالا بردن بار به اندازه چند اینچ از سطح زمین و اعمال ترمزها آن‏ها را آزمایش نمائید.
22) وقتی قلاب در پائین‏ترین موقعیت خود قرار دارد حداقل باید دو دور سیم بکسل روی قرقره باقی بماند.
23) انتهای سیم بکسل باید به طور ایمن و مطمئن به وسیله دو گیره با زاویه مخالف یا پیچ مخصوص که توسط کارخانه سازنده جرثقیل یا سیم بکسل تایید شده باشد به قرقره متصل شود.
24) قلاب جرثقیل‏ها را باید به چفت فنری (شیطانک) مجهز باشد.
25) صحت عملکرد میکرو سوئیچ‏ها باید به وسیله آزمایش با قلاب بدون بار تعیین گردد.
 

26) یک دستگاه کپسول اطفاء حریق از نوع پودر خشک یا سایر انواع مناسب باید در کابین کنترل یا سایر نقاط مناسب بر روی جرثقیل نصب گردد.
27) سیم بکسل تنشی و کششی جرثقیل در صورت افزایش طول یا کاهش قطر بیش از حد استاندارد باید تعویض شود.
28) در هنگام کار جرثقیل‏ها بر روی زمین‏های سست، نرم و یا بر روی سطوح لغزنده (آسفالت، سیمان و ...) حتما از تخته چوبی در زیر جک های جرثقیل استفاده شود به نحوی که ابعاد تخته از هر سمت حدود 25 سانتیمتر بزرگتر از ابعاد صفحه جک‏ها باشد.
29) محل استقرار جرثقیل‏ها کاملا مسطح و دور از شیب و پرتگاه و یا خاکریز باشد.
30) گیج یا Level فشار روغن هیدرولیک و هم چنین وضعیت نشتی روغن در جک‏ها، موتور و یا مخازن هیدرولیک به صورت روزانه کنترل شود.
31) طول سیم بکسل بلندکننده بار باید طوری در نظر گرفته شود که زاویه بین دو شاخه سیک بکسل در داخل قلاب از 90 درجه بیشتر نباشد.
32) کار مشترک دو جرثقیل برای بلندکردن بار بایستی با اجازه سرپرست قسمت و با نظارت مسئول ایمنی باشد.
33) راننده نباید فراموش کند که ابتدا بار را به مقدار 20 سانتیمتر از زمین بلند کرده و بعد از اطمینان ترمزها بار را بالا برده و جابجا نماید.
34) راننده باید به محض شنیدن استوپ از طرف هر کسی کا باشد دستگاه را متوقف کند.
35) بارهای مختلف از نظر سایز باید به طور جداگانه حمل شوند و در زمان جابجایی، بار تا حد امکان به زمین نزدیک شود.
36) هنگام سوختگیری موتور جرثقیل را خاموش کند و مطمئن شود که سیگار یا شعله بازی در فاصله حدود هشت متری از ناحیه سوختگیری روشن نباشد.
37) موادی مانند بنزین، اسید، سودسوزآور و حلال‏های پاک کننده که بخارات سمی و آتش‏گیر منتشر می‏کنند را در کابین انبار نکند این گونه مواد را در ظروف سربسته و در مکان ایمن نگهداری کند.
38) در زمانی که سرعت باد بیش از 10 متر بر ثانیه می‏باشد کار باد متوقف شود.


مقررات ایمنی برای کارگران که در زیر جرتقیل کار می‏کنند
1) اشخاصی که می‏توانند به عنوان سیم بکسل انداز یا علامت دهنده انجام وظیفه نمایند که آموزش مخصوص آن را دیده و پس از قبولی، از طرف بخش یا کارگاه به این شغل گمارده شوند.
2) سنجش مجدد معلومات سیم بکسل اندازان در موارد زیر ضروری است:
- در مواردی که بیش از شش ماه کار تخصصی خود را ترک کرده باشند
- حداقل سالی یک بار
3) هنگامی که منطقه عملیات جرثقیل به طور کامل از کابین راننده جرثقیل دیده نمی‏شود از طرف سرپرست بخش و یا کارگاه شخصی از میان بکسل اندازان با تجربه جهت علامت دادن به راننده جرثقیل انتخاب می‏شود.
4) شخصی که به عنوان سیم بکسل انداز کار می‏کند باید در مسائل ذیل اطلاعات لازم را داشته باشد:
- ساختمان و ظرفیت مجاز جرثقیلی که با آن کار می‏کند
- سیم بکسل اندازانی که با جرثقیل‏های دکل‏دار کار می‏کنند باید ظرفیت بالابری آن ها را نسبت به طرز قرار گرفتن دکل و شعاع فعال دکل و هم چنین وضعیت تکیه گاه‏های کمکی بدانند.
- سیم بکسل انداز باید بتوانند سیم بکسل یا سیم بکسل‏های مناسب را طبق ظرفیت بالابری، تعداد شاخه‏ها، طول و زاویه شیب شاخه‏های سیم بکسل را نسبت به حالت عمودی وزن و مشخصات بار انتخاب نمایند.
- به استاندارد وازدگی سیم بکسل‏ها و از کار افتادگی ظروف حمل بارهای ویژه آشنایی داشته باشد
- روش درست بستن و آویزان نمودن بار به قلاب را بداند
- با روش پر کردن ظروف حمل بارهای ویژه آشنایی داشته باشد
- علائم تعیین شده در شرکت جهت راهنمایی رانندگان جرثقیل را بداند و به آن ها عمل نماید
- ترتیب، حجم و اندازه باری که بای انباشته شود را بداند
- به مقررات ایمنیکار با جرثقیل‏های دکل‏دار خودرو که در نزدیکی خطوط هوایی انتقال برق و سازه‏های فلزی کار می‏کنند آشنا باشد.
- سیم بکسل انداز باید محل قرار گرفتن کلید اصلی تغذیه برق جرثقیل را بداند و بتواند در موارد اضطراری جریان برق جرثقیل را از شبکه قطع نماید.
5) بکسل انداز قبل از شروع به کار باید موارد زیر را مدنظر قرار دهد:
- وسایل باربندی و سیم بکسل‏ها را طوری انتخاب کند که با وزن و مشخصات باری که باید جابجا شود مطابقت نماید. هنگام سیم بکسل بندی بارهای طویل، بادی سیم بکسل‏ها را به نحوی انتخاب نماید که زاویه بین شاخه‏های آن ها بیش از 90 درجه نباشد.
- سیم بکسل انداز باید سیم بکسل را با توجه به زاویه و اندازه باری که نقل مکان داده می‏شود انتخاب نموده و مشخصات سیم بکسل را با پلاک هویت آن مطابقت نماید و هم چنین سالم بودن ظروف مخصوص حمل مصالح و بارهای ویژه، وزن خالص و حداکثر باری را که باید حمل شود کنترل نماید.

- روشنایی محل کار را کنترل نموده و در صورت کافی نبودن روشنایی موظف است به مسئول ایمنی جابجایی بار به وسیله جرثقیل گزارش نماید
6) وظایف سیم بکسل انداز در هنگام بستن و سیم بکسل اندازی بارها عبارتند از:
- سیم بکسل انداز فقط پس از دریافت دستور می‏تواند شروع به کار نماید و در مواردی که دستور روشن و صریح نباشد باید از شخصی که مسئول ایمنی جابجایی بارها با جرثقیل است اطلاعات لازم را کسب نماید.
- سیم بکسل انداز در هنگام بستن بار باید وزن باری را که جرثقیل جابجا می‏شود از روی علائم و نوشته‏های آن کنترل نماید و اگر امکان تعیین وزن بار را نداشته باشد بادی از مسئول ایمنی جابجایی بار با جرثقیل سئوال نماید.
- سیم بکسل انداز باید در موقع بستن بار، سیم بکسل‏ها را طوری روی قسمت اصلی بار قرار دهد که تاب و گره خوردگی نداشته باشند و به منظور جلوگیری از صدمه دیدن بار و سیم بکسل لازم است بین بار و سیم بکسل چوب‏های مخصوص را طوری قرار دهد که به هنگام جابجایی، قطعات چوب نیافتاده و بار تغییر وضعیت ندهد.
- سیم بکسل انداز باید در مورد بارهایی که دارای حلقه‏های مخصوصی جهت جابجایی می‏باشند باید از حلقه‏ها استفاده نماید.
- سیم بکسل انداز باید هنگام آویزان نمودن بار بر روی قلاب دو طرفه، سیم بکسل‏ها را به نحوی قرار دهد که سنگینی بار به طور یکنواخت روی قلاب تقسیم شود.
- سیم بکسل‏های فرعی را که جهت هدایت بار در نظر گرفته شده و در موقع حمل بار مورد استفاده قرار نمی‏گیرد لازم است سیم بکسل انداز به نحوی جمع‏آوری و کوتاه نماید که در موقع حمل بار با وسایلی که در مسیر است برخورد نکنند.
- در موقع حمل بار توسط دو جرثقیل لازم است سیم بکسل انداز تمام عملیات را زیر نظر مسئول ایمنی جابجایی بار به وسیله جرثقیل انجام دهد.
- برای سیم بکسل انداز باید اطمینان حاصل شود که بار درگیری ندارد و با کف چسبندگی پیدا نکرده است.
7) هنگام بستن و سیم بکسل اندازی موارد زیر مجاز نیست:
- جابجایی بار که وزن آن نامشخص یا بیش از ظرفیت مجاز جرثقیل باشد.
- استفاده از وسایل باربندی و ظروف مخصوص حمل بار که معیوب یا آزمایش نشده باشند
- متصل کردن سیم بکسل‏های معیوب به یکدیگر
- آویزان نمودن بار روی یک شاخه قلاب دو طرفه
- بستن و سیم بکسل اندازی بارها روی قلاب جرثقیل در فاصله‏ای کمتر از 30 متر از سیم های هوایی انتقال نیرو.
- بالا بردن اشخاص با گریفر
8) وظایف سیم بکسل انداز در هنگام بالا بردن و جابجا کردن بار عبارتند از:
- سیم بکسل انداز باید شخصا علائم لازم را به راننده جرثقیل یا شخصی که مسئول مبادله علامت است بدهد
- سیم بکسل انداز قبل از علامت دادن در مورد بار اطمینان حاصل کند که بار محکم بسته شده است
- سیم بکسل انداز باید کنترل کند که روی بار و یا داخل لوله‏ها، قطعات اضافی که هنگام بالا بردن ممکن است سقوط نماید وجود نداشته باشد.
- سیم بکسل انداز باید اطمینان حاصل کند که در هنگام بلند کردن، بار به جایی گیر نکند.
- سیم بکسل انداز باید مراقب باشد که افراد در کنار بار، میان بار و دیوار و یا تجهیزات قرار نگرفته باشند.
- سیم بکسل انداز باید خرابی وسایل و جرثقیل را بلافاصله به اطلاع راننده جرثقیل برساند و کار را متوقف کند.
- چنان چه وزن باری که بالا برده می‏شود نزدیک به ظرفیت مجاز جرثقیل باشد دستور بالا بردن بار را تا ارتفاع 200 میلیمتری داده و درستی و یکنواختی سیم بکسل‏ها و پایداری جرثقیل و عمل ترمزها را کنترل نماید و در صورت ضرورت برای اصلاح کردن وضعیت سیم بکسل‏ها، بار را مجددا پائین آورد.
- قبل از جابجا کردن بار به طور افقی اطمینان حاصل کند که بار در ارتفاع حداقل 5/0 متری بالاتر از اشیائی که در مسیر هستند قرار گرفته است.
- جهت جلوگیری از چرخیدن خودبخودی بارهای طویل و بزرگ، باید از طناب‏های مهاری مخصوص استفاده نمود.
- جابجایی محصولات سیال و ریز دانه باید در ظروف مخصوص صورت گیرد.
9) وظایف سیم بکسل انداز قبل از پائین آوردن بار عبارتند از:
- محل قرار گرفتن بار را بررسی کرده و اطمینان حاصل نماید که امکان اصابت، واژگون شدن و لغزیدن بار وجود ندارد.
- قطعاتی از تخته و چوب را زیر بار قرار دهد تا سیم بکسل‏ها به آسانی از زیر بار خارج شوند.
- باز کردن سیم بکسل‏ها از زیر بار یا قلاب را پس از اطمینان کامل از استقرار باز انجام دهد.
- قرار دادن بار روی لوله، کابل و سایر محل‏هایی که برای چیدن بار در نظر گرفته نشده است ممنوع می‏باشد.