استرس در ماهيان آكواريومي
پنج شنبه 23 دی 1389 11:42 AM
در ماهيان آكواريومي
اكثر ماهيان زينتي مي توانند خودشان را با شرايطي كه مقداري با محيط طبيعي آن ها متفاوت باشد وفق دهند اما اين بدين معنا نيست كه اين شرايط يك فضاي كامل و سالم براي رشد ماهيان آكواريومي هست . ماهي ها داري سيستم ايمني در بدن خود مي باشند كه اگر ماهي ها در شرايط محيطي مناسب نگهداري شوند و عوامل استرس زا در آكواريوم به حد اقل برسد ماهي ها با استفاده از اين سيستم ايمني به خوبي مي توانند در برابر بيماري ها از خود مراقبت كنند عوامل استرس زا در آكواريوم باعث مختل شدن سيستم ايمني ماهي ها و در نتيجه آسيب پذير شدن آن ها در برابر انواع بيماري ها مي شود . البته اين را نيز نبايد فراموش كنيم كه از بين بردن استرس در آكواريوم همه چيز نيست اما تا 90 % مي تواند براي پيشگيري از بيماري ها و طول عمر ماهي ها به ماهي بازان كمك كند.
عوامل استرس زا
1 خريداري ماهي هاي مناسب با شرايط آب تانك يكي از عوامل جلوگيري از استرس مي باشد . مثلا بعضي از ماهي ها نياز به آبي با PH قليايي دارند و برخي ديگر آبي با خواص كمي اسيدي را مي پسندند و دسته اي ديگر نياز به آب با شرايطي خنثي دارند. من باب مثال و جود يك تيكه چوب در اكواريوم مالاوي ها مي تواند شرايط آب را بر هم بزند يا يك تيكه مرجان آهكي در آب ديسكس كه اين برهم خوردن شرايط آب مي تواند باعث استرس در ماهي ها شود .
2 تركيبات نيتروژن ( آمونياك - نيتريت - نيترات ) كه درجات مختلفي از مسموميت را مي توانند ايجاد كنند و در همه درجات استرس زا هستند . مقدار كمي از آمونياك مي تواند باعث مسموميت ماهي ها شود . براي جلوگيري از به وجود آمدن امونياك آكواريوم به فيلتر بيولوژيك مناسب نياز دارد تا آمونياك را به نيتريت و نيترات تبديل كن اما توجه داشته باشيد كه خود نيترات هم مي تواند باعث استرس در ماهي ها شود كه با سيفون منظم ضايعات مي توان مقدار آن كاست .
3 درجه حرارت : درجه حرارت بايد متناسب با ماهي هاي داخل تانك تنظيم شود . برخي ماهي ها به آبي نسبتا سرد نياز دارند و برخي ديگر به آب تقريبا ولرم وجود دماي نا مناسب مي تواند باعث استرس در ماهي ها و در نتيجه خوب عمل نكردن سيستم ايمني بدن ماهي شود .
4 برخي از ماهي ها نياز به آب لب شور براي زندگي مناسب دارند در حالي كه برخي ديگر از ماهيان حتي مقادير كمك نمك در اب باعث استرس در آن ها مي شود . مثلا : به آب ماهي مولي بايد مقداري نمك آضافه شود تا ماهي به حد اكثر فعاليت و سلامت برسد . اين در حاليست كه بسياري از كت فيش ها و جود نمك در آب را تحمل نمي كنند .
5 اندازه مخزن : اندازه مخزن رابطه مستقيم با ماهي كه در آن مي خواهيم نگهداري كنيم دارد . اگر مخزن كوچكتر از حد معمول براي ماهي ها باشد باعث تنش در نماهي ها مي شود و ممكن است آن ها از خود رفتار پرخاشگرانه بروز دهند . گاهي ممكن است بسته به شرايط اندازه تانك بايد بقزرگتر از حد معمول باشد . مثلا زماني كه يك جفت ماهي سيكليد در تانك به جفت گيري و تخم ريزي مي پردازند منطقه وسيعي از تانك را قلمرو خود قرار مي دهن و به شدت از ان محافظت مي كنند و در چنين شرايطي اگر فضاي باقي مانده براي ساير ماهي ها كم باشد آن ها دچار استرس مي شوند .
6 سازگاري ماهي ها با يكديگر از لحاظ رفتاري : بايد توجه داشت كه ماهيان زينتي از خانواده ها و مناطق مختلفي در جهان هستند و اين باعث به وجود آمدن ماهي هاي خشن و صلحجو شده است شما بايد به ياد داشته باشيد كه ماهيان صلحجو را باهم و ماهيان خشن را نيز بايكديگر نگهداري كنيد . اين را هم به ياد داشته باشيد كه برخي گونه از ماهي ها ممكن است صلحجو باشن اما نسبت به برخي گونه از ماهي ها رفتار خشني از خود بروز مي دهند . از عوامل مهمي كه مي تواند به كاهش تنش و استرس و سازگاري ماهي ها با يك ديگر كمك كند رعايت هم خواني ماهي ها از لحاظ جثه با يكديگر است . مثلا وجود يك ماهي 40-50 سانتي هر چقدر هم كه صلح جو و آرام باشد باعث استرس در يك ماهي 10-15 سانتي مي شود . برخي گونه از ماهي ها بايد به شكل گروهي نگهداري شوند و برخي ديگر تكي و اگر گروهي نگهداري شوند نسبت به هم نوعان خود رفتار مناسبي ندارد و اگر غير از اين شود باعث به وجو آمدن استرس و فشار در ماهي ها خواهد شد .
7 ميزان اكسيژن موجو در اب يكي ديگر از عوامل سلامت و شادابي ماهي هاست . وجود اكسيژن پايين باعث خوب عمل نكردن سيستم امني بدن ماهي و استرس شديد در ماهي خواهد شد و در شرايط حاد حتي منجر به مرگ ماهي مي شود . يك نكته هرچه دماي آب بالاتر برود اكسيژن آب كاهش پيدا مي كند .
8 رژيم غذايي نامناسب و نوع تغذيه از عوامل استرس زا در ماهي است . بهترين نوع تغذيه اين است كه تغذيه با تعدات دفعات بالا و مقدار غذاي كم در هر وعده انجام شود . هم چنين يك رژيم غذايي با تنوع بالا به سلامت و كاهش استرس در ماهي كمك خواهد كرد . در ضمن از دادن غذاهاي تاريخ گذشته به ماهي ها خود داري كنيد چون اين غذا ها و يتامين ها و خواص غذايي مفد خود را از دست داده اند و بيشتر شكم پر كن هستند.
9 تا حد امكان از دارو در اب تانك استفاده نكنيد چون باعث از بين بردن باكتري هاي مفيد و بر هم خوردن شرايط آب مي شود و در نتيجه ماهي دچار استرس خواهد شد .
10 از اضافه كردن آب كر دار و تصفيه نشده به تانك خود داري كنيد .
نشانه هاي استرس و فشار در ماهي ها
به طور كلي هر گونه رفتار ماهي كه متناسب با هنجار آن ماهي نباشد مي تواند نشانه اي از استرس در ماهي باشد . مثلا برخي ماهي ها هميشه در حال شنا كردن سرع در اب هستند و برخي ديگر به آرامي شنا مي كنند برخي ديگر اكثر روز بي حركت هستند بعضي ها شب شنا مي كنند . بعضي ها در سطوح پاييني آب شنا مي كنند و بعضي ديگر در بالاي آب كه هر گونه تخلف از اين هنجار هاي طبيعي نشانه اي از عوامل فشار و استرس در ماهي مي تواند باشد .
نشانه هاي شايع عبارتند از
1 تنفس ماهي در سطح آب كه بر اثر كاهش اكسيژن محلول در اب به وجود مي آيد . دلايل آن مي توان خوب كار نكردن وسايل اكسيژن رساني - وجود مسموميت در ماهي - جراحت آبششي - بالا رفتن نيترات آب و ...
2 غذا نخوردن يا خوب غذا نخوردن ماهي ها
3 تكان هاي سريع و غير معمول در ماهي . كه ممكتن است بر اثر نور نامناسب تانك يا فلاش دوربين و ... به وجد بيايد .
4 پنهان شدن ماهي ها كه مي تواند بر اثر رعايت نكردن ارتفاع تانك از سطح زمين باشد يا خوب دكور نشدن تانك يا حتي وجود يك ماهي پرخاشگر در تانك .
5 وجود زخم و جراحت بر روي بدن ماهي ها . كه مي تواند بر اثر ديگيري ماهي ها با يكديگر و يا بر اثر برخورد ماهي با و سايل برنده در داخل تانك باشد .
در نهايت مي توان گفت هر چيزي كه ماهي را از شرايط طبيعي او دور كند باعث استرس در ماهي خواهد شد . كه اين استرس باعث مختل شدن با خوب كار نكردن سيستم ايمني بدن ماهي و در نتيجه بيماري ماهي خواهد شد .
اين متن ترجمه صرف يك مقاله نيست و از مقاله ها منابع متعددي استفاده شده است اميدوارم كه براي دوستان و ماهيبازان عزيز مفيد فايده قرار بگيرد .
منابع : http://fins.actwin.com
www.fishdeals.com
www.fishchannel.com
