منظور قرآن از نعمت پنهان

به گزارش گروه مهدویت خبرگزاری شبستان: قرآن کریم در سوره مبارکه لقمان آیه ۲۰ می فرماید: «أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً ۗ وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا كِتَابٍ مُنِيرٍ؛ آیا شما مردم به حسّ مشاهده نمی‌کنید که خدا انواع موجوداتی که در آسمانها و زمین است برای شما مسخّر کرده و نعمت‌های ظاهر و باطن خود را برای شما فراوان فرموده؟ و (با وجود این) برخی از مردم از روی جهل و گمراهی و بی‌خبری از کتاب روشن (حق) در (دین) خدای متعال مجادله می‌کنند. (1)

نعمت های الهی هم گسترده و فراوان (أسبَغ) هم در دسترس بندگان (عَلَیکُم) و هم متنوع (ظاهِرَة و باطِنة) است. در این آیه به دو گونه نعمت اشاره شده است؛ نعمت ظاهری مانند سلامتی، رزق و روزی، زیبایی و امثال آن و نعمت باطنی مانند ایمان، معرفت، اطمینان، حُسن خُلق، امدادغیبی، علم، فطرت، ولایت و ...

محمد بن زیاد أزدی گوید: از سرور خود موسی بن جعفر علیه السلام درباره تفسیر این کلام الهی پرسیدم: «وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ» فرمودند: «نعمت ظاهر، امام ظاهر است و نعمت باطن، امام غائب» عرض کرد: آیا در میان ائمه علیهم السلام کسی هست که غایب شود؟  فرمودند: «آری شخص او از دیدگان مردم غائب می شود اما یاد او از قلوب مومنین غائب نمی گردد. او دوازدهمین ما امامان است. خداوند برای او هر امر سختی را آسان و هر امر دشواری را هموار سازد و گنج های زمین را برایش آشکار کند و هر بعیدی را برای وی قریب سازد و توسط وی تمامی جباران عنود را نابود کند و هر شیطان متمردی را به دست وی هلاک سازد. او فرزند سرور کنیزان است، کسی که ولادتش بر مردمان پوشیده و ذکر نامش بر آنها روا نیست؛ تا آن گاه که خدای تعالی او را ظاهر ساخته و زمین را پر از عدل و داد نماید؛ همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد.» (۱)

بی توجهی به آفریده ها و نقش آنها در زندگی بشر، سبب سرزنش و توبیخ است. تمام آفریده ها هدفمند و به خاطر بهره گیری انسان خلق شده اند. «سَخَّرَ لَكُمْ» نباید از نعمت های باطنی خداوند غفلت کنیم و نسبت به آنها بی توجه باشیم «أَلَمْ تَرَوْا ... باطنة». 

پی نوشت ها:

۱- کمال الدین و تمام النعمة، ج2، ص 389

*برگرفته از «پرتوی از آیه های مهدوی» محسن قرائتی به کوشش حسن ملایی