۱۲ نکته دربارۀ عقیقه کردن

از سنت های خوب محمدی (ص) این است که روز هفتم تولد کودک پس از تراشیدن سر او، پدر در راه خدا گوسفندی قربانی کند و بین فقرا و دوستان و همسایه‌ها تقسیم نماید؛ این سنت اسلامی را «عقیقه» گویند. در اسلام بر عقیقه بسیار تاکید شده و استحبابش همچنان تا بلوغ کودک بر عهده […]

از سنت های خوب محمدی (ص) این است که روز هفتم تولد کودک پس از تراشیدن سر او، پدر در راه خدا گوسفندی قربانی کند و بین فقرا و دوستان و همسایه‌ها تقسیم نماید؛ این سنت اسلامی را «عقیقه» گویند. در اسلام بر عقیقه بسیار تاکید شده و استحبابش همچنان تا بلوغ کودک بر عهده پدر و پس از آن بر خود شخص باقی است. این تاکید به خاطر حکمت هایی است که در این سنت نهفته است و به برخی از آن ها اشاره خواهد شد.

۱. بیمه سلامتی

سمره از پیامبر اکرم (ص) روایت کند که فرمود: «هر کودکی با عقیقه بیمه می‌شود.» امام صادق (ع) به نقل از پدرانش از رسول خدا (ص) می‌فرماید: «سلامتی هر نوزادی در گرو عقیقه اوست خواه والدین عهده نوزاد را از عقیقه آزاد کنند یا نکنند.»

۲. عقیقه در روز هفتم

امام صادق (ع) فرمود: «سلامتی هر نوزادی در گرو قربانی کردن گوسفندی است که برای او معیّن شود و از طرفش عقیقه گردد.»

۳. عقیقه کردن گوسفند

پیامبر خدا (ص) می‌فرماید: «در روز هفتم برای نوزاد گوسفندی (قوچی) ذبح کن.»

۴. عقیقه پیامبر از طرف حسنین (ع)

امام صادق (ع) فرمود: «پیامبر حسن و حسین (ع ) را در روز هفتم نامگذاری کرد و نام حسین را از نام حسن بر گرفت و از طرف هر یک گوسفندی عقیقه کرد.»

۵. عقیقه فاطمه زهرا س از طرف حسنین (ع)

همچنین فرمود: «فاطمه زهرا (س) در روز هفتم از طرف دو فرزند خود عقیقه کرده و سر آن ها را تراشید.»

۶. عقیقه کردن امام باقر ع برای دو فرزندش

محمّد بن مسلم گوید: «امام باقر (ع) صاحب دو فرزند شد، آن حضرت به زید بن علی دستور داد تا دو شتر جهت عقیقه برای دو فرزندش خریداری کند.»

۷. عقیقه امام عسکری (ع) از طرف امام زمان (ع)

ابراهیم بن ادریس گوید: «مولای من امام حسن عسکری (ع) دو راس گوسفند فرستاد و برایم نوشت: بسم اللّه الرّحمن الرّحیم این دو گوسفند را از طرف مولای خود (یعنی امام زمان (عج)) عقیقه کن و از گوشتش بخور که گوارایت باد و به برادرانت هم اطعام کن پس من چنین کردم.»

۸. عقیقه پسر و دختر یکی است

از پیامبر خدا (ص) روایت شده که فرمود: «عقیقه یک گوسفند است و پسر و دختر هم در این جهت مساویند.»

۹. عقیقه یا صدقه دادن بهای آن

عبداللّه بن بکر گوید: «نزد امام صادق (ع) بودم که فرستاده عموی آن حضرت عبداللّه بن علی در رسید و عرض کرد: عموی شما می‌گوید ما به دنبال گوسفند باری عقیقه گشتیم ولی یافت نشد، نظر شما چیست؟ آیا پولش را صدقه بدهیم؟ حضرت فرمود نه (چنین کاری نکنید) زیرا خداوند اطعام طعام و ریختن خون قربانی را دوست می‌دارد.»

محمّد بن مسلم گوید: «امام باقر (ع) صاحب دو فرزند پسر شد حضرت به زید بن علی دستور فرمود که برای عقیقه دو شتر بخرد. آن دوره روزگار گرانی بود.»

زید بن علی شتری خرید، اما توان خرید شتر دوم را نیافت، به آن حضرت عرض کرد خریدن شتر دوم بر من دشوار گشته است، آیا می‌توانم قیمت آن را صدقه بدهم؟ امام فرمود: نه تلاش کن تا پیدا کنی زیرا خداوند ریختن خون قربانی و اطعام طعام را دوست می‌دارد.

توضیح: خداوند اطعام طعام را دوست دارد از این رو قربانی کردن گوسفند و تقسیم آن در میان همسایگان و فقرا بهتر است از دادن پول آن به ایشان، و روایات زیادی در خصوص اطعام در مورد عقیقه آمده است علاوه بر این نیکوست که مقداری از گوشت عقیقه به همسایگان اهدا شود همچنان که رسول خدا (ص) به موقع ولادت حسنین (ع) چنین کردند. مستحب است مقداری از گوشت عقیقه برای اطعام مومنان کنار گذاشته شود و آنان را دعوت کرده و پذیرایی شوند تا هم به برکت حضور مومنان در خانه پدر نوزاد و استفاده از غذای عقیقه بر برکت خانه و اهل آن بیفزاید و هم برای سلامتی فرزند دعا شود و کودک در پرتو دعای مهمانان از سلامتی روحی و جسمی بیشتری برخوردار گردد.

امام باقر و امام صادق (ع) به این نکته اشاره داشته و فرموده‌اند: «خداوند ریختن خون قربانی و مهمانی و اطعام کردن را دوست می‌دارد.»

۱۰. محروم نکردن قابله از گوشت عقیقه

از سنت های بسیار خوبی که از اهل بیت عصمت به یادگار مانده و بر آن سفارش کرده‌اند این است که مقداری از گوشت عقیقه را به قابله نوزاد بدهند، رسول خدا (ص) به هنگام عقیقه برای امام حسن و امام حسین، یک ران از گوسفند را برای قابله فرستاد. امام صادق (ع) فرمود: «پیامبر روز هفتم نام حسن و حسین (ع) را برای آن ها انتخاب کرد و برای هر کدام گوسفندی عقیقه کرده و یک ران عقیقه را برای قابله فرسنادند.»

۱۱. دعای عقیقه از زبان پیامبر

امام صادق (ع ) فرمود: رسول خدا به هنگام عقیقه این دعا را می‌خواند: «به نام خداوند، این عقیقه‌ای است از سوی حسن خدایا به سبب استخوان و گوشت و خون و موی قربانی، استخوان و گوشت و خون و موی حسن را سالم نگهدار، خدایا این قربانی را مایه حفظ محمّد و آل محمّد قرار ده.»

۱۲. مبارزه با سنت های غلط جاهلی

با ظهور اسلام و بعثت پیامبر بزرگوار اسلام بسیاری از قوانین و سنت های جاهلی مردود شمرده شد و برخی هم که عقل پسند و مطلوب بود مورد امضا و تایید قرار گرفتد. از جمله سنت هایی که با برخی تغییرات پذیرفته شد «عقیقه» بود این سنت در عهد جاهلیت نیز جاری بود، اما با خرافات مخلوط شده بود، در جاهلیت تنها برای نوزادان پسر عقیقه می‌دادند آن هم بدین صورت که پنبه‌ای را به خون عقیقه می‌آغشته و پس از تراشیدن موی نوزاد بر سر او می‌مالیدند.

ابوهریره گوید: «یهودیان برای نوزادی که پسر بود عقیقه می‌کردند ولی اگر دختر بود برایش عقیقه نمی‌کردند، پیامبر فرمود: برای پسر دو گوسفند عقیقه کنید و یرای دختر یک گوسفند.»

عایشه گوید: «در زمان جاهلیت هرگاه عقیقه می‌کردند پنبه‌ای را به خون عقیقه آغشته می‌کردند و هر گاه سر نوزاد را می‌تراشیدند آن پنبه را بر سرش می‌گذاشتند، پیامبر اکرم (ص) برای جلوگیری از این اعمال فرمود به جای خون عطر بزنید و به این ترتیب بود که پیامبر بزرگوار اسلام (ص) این سنت را از خرافات زدود و به عنوان یک سنت خوب اسلامی رواج داد.»

فرزند پرتال