آیا امام حسن و امام حسین علیهماالسلام در فتح ایران حضور داشتند؟

 چندی است در فضای مجازی بحث حضور امام حسن و امام حسین علیهما السلام مطرح است تا مردم را نسبت به ائمه علیهم السلام بدبین نمایند. استناد این افراد تاریخ طبری و برخی کتابهای مشابه است. برای روشن شدن مطلب گزارش های تاریخی را مطرح و بررسی می کنیم.

طبری در وقایع سال سی ام غزوه سعید بن عاص دو روایت آورده که در یکی اسم حسن و امام حسین علیهما السلام است.[1] و در دیگری نمی باشد.[2]و جالب اینکه هر دو روایت از یک سلسله سند برخوردار است و این تنافض آشکار حاکی از اضافه شدن این دو نام برای اهداف خاصی می باشد

یکی دیگر از مورخان به نام بلاذری نیز حضور این دو امام را با فعل مجهول بیان نموده[3] که آوردن فعل مجهول گزارش کنایه از بی اعتبار بودن آن در نزد نویسنده است.

سایر مورخان نیز این مطلب را از طبری نقل کرده اند که با بی اعتبار بودن گزارش طبری، گزارش های آنها نیز فاقد اعتبار خواهد شد والا مورخان قبل از هم عصر طبری یا قبل از آن مانند تاریخ خلیفه و تاریخ یعقوبی از حضور حسنین علیها السلام در فتوحات چیزی بیان نکرده اند.[4]

مورخی به نام ابن اسفندیار در کتاب تاریخ طبرستان، درباره نامگذاری این شهر به مامطیر می نویسد:

آن موضع که مامطیر است به چشم امام حسن بن علی دلگشای و نزه آمد، آبگیرها و مرغان و شکوفه ها و ارتفاع بقعه و نزدیک به ساحل دریا دید، گفت: بقعة طیبة و ماء طیرٌ.[5]

اما آنچه ابن اسفندیار درباره وجه تسمیه مامطیر گفته با گفته بسیاری از مورخین منافات دارد اردشیر برزگر در کتاب 'تاریخ تبرستان پیش از اسلام' درباره مامطیر گفته که این نام، معرب نام مه میترا است و این شهر باستانی جای میترای بزرگ و به بیان دیگر، آتشکده میترا بوده است.[6]

بنابراین ولی اولیاءاله آملی می گوید:

آنچه در تاریخ تبرستان مسطور است که در ایام خلافت عمربن الخطاب امام ابومحمدالحسن علی(ع)، و عبداله ابن عمر، و مالک بن حارث الاشتر و قسیم بن العباس به تبرستان آمده اند به حقیقت اصلی ندارد.[7]

دلایل دیگر بر عدم حضور امام حسن و امام حسین علیه السلام در فتح ایران

دلیل اول:

حضرت علی علیه السلام در عصر امامت و خلافت خویش حسنین(علیهماالسلام) را از شرکت در معرکه صفین باز می داشت و چون در یکی از روزها آن حضرت متوجه شد که امام حسن علیه السلام آماده کارزار است فرمود: «از طرف من جلوی جوان را بگیرید تا با مرگش پشت مرا نشکند که من از رفتن این دو (امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام)به میدان نبرد دریغ دارم تا مبادا با مرگ آن دو نسل رسول خدا(ص) قطع شود.[8]

حال با چنین اکراه و امتناعی از سوی حضرت نسبت به حضور حسنین(ع) در نبردهایی که به فرمان پیشوای عادلی همچون خویش صورت می گرفت، چگونه آن بزرگوار حاضر می شود که تحت زعامت زمامداران مورد اعتراض و انتقادش، فرزندان خویش را که پیشوایان آینده جامعه اسلامی هستند به جبهه جنگ بفرستد؟

دلیل دوم:

در جریان شورش علیه عثمان حضرت علی علیه السلام سعی می کردند شورش را بخوابانند و امام حسن علیه السلام نیز به این کار اقدام کردند که عثمان به امام حسن گفت پدرت سخت از جان تو بیم دارد تو را سوگند می دهم که نزد پدرت باز گردی[9] و این ترس همان ترس از قطع شدن نسل حضرت رسول الله صلی الله علیه واله وسلم می باشد.

بنابر این با توجه به وجود چنین اشکال های سندی و محتوایی و نیز استبعادهایی که بیان شد، حضور حسنین(علیهماالسلام) در فتوحات عصر خلفا نمی تواند مورد پذیرش قرار گیرد به گمان قوی، دست تحریف گران و وارونه نویسان حقایق تاریخی در جعل چنین گزارش هایی بی تاثیر نبوده است.

پی نوشت ها

[1] طبری تاریخ، تحقیق ابوالفصل ابراهیم، بیروت، دارالتراث چاپ دوم، 1387ش. ج4، ص269

[2] همان، ص270

[3] بلاذری، فتوح البلدان،ص:326

[4] تاریخ خلیفة،ص:96، تاریخ یعقوبی/ترجمه،ج 2،ص:59.

[5] ابن اسفندیار، تاریخ طبرستان، جلد اول، ص73

[6] اسماعیل مهجوری تاریخ مازندران، جلد دوم، ص200

[7] آملی، اولیاء الله، تاریخ رویان، ص45

[8] تاریخ طبری، ج 4 ص 440، الفصول المهمه، ص 82، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 1 ص 244

[9] ابن اثیر، کامل ج3ص 175