آزمایشات و معاینات بارداری –قسمت چهارم

آزمایش ایدز
همانطور که می دانید ، امروزه ایدز یکی از معضلات عمده سلامت افراد بشر محسوب می گردد . این بیماری جزو 5 بیماری اصلی منجر به مرگ در زنان باردار و اطفال زیر پنج سال شناخته شده است.
آلودگی به ویروس ایدز ، HIV  ماه ها و حتی سال ها قبل از بروز بیماری صورت می گیرد و در واقع ممکن است فردی آلوده به این بیماری باشد اما هیچ علایمی در او دیده نشود. بنابراین احتمال این که مادر مبتلا به این ویروس باشد اما هیچ علایمی از بیماری به همراه نداشته باشد وجود دارد اما همین مادر آلوده به راحتی میتواند نوزاد خود را به این بیماری مبتلا سازد.
بر طبق آمار به دست آمده در سال 1990 ، خطر انتقال ویروس ایدز به نوزادان از طریق مادر آلوده ای که هیچ گونه علایم بیماری در خود ندارد بیش از 12 درصد بوده است . اما تحقیقات اخیر میزانی بیش از این درصد را نشان می هند – 25 الی 40 درصد.
انتقال بیماری در مادرانی که دارای علایم بیماری هستند به مراتب سریع تر صورت می گیرد. به جز علایم شایع بیماری چون ذات الریه و عفونت های شدید ، در مادران باردار علایم ثانویه ای دیده نشده است و محققان بر این عقیده اند که بارداری موجب تشدید بیماری نخواهد شد.
تاکنون هیچ درمان قطعی برای این بیماری مهلک و همچنین جلوگیری از انتقال آن به جنین یافت نشده است اما دانشمندان تصور میکنند راه انتقال این بیماری از طریق جفت و همچنین زخم های موجود در پوست جنین است و به همین دلیل استفاده از الکترودهای مغزی برای نمایش فعالیت های الکتریکی ضربان قلب جنین که گاهی طی زایمان به درون پوست سر جنین فرو می شود در این موارد جایز نیست.
علاوه بر این دلیل این که ممکن است نوزاد از طریق نوشیدن شیر مادر مبتلا نیز به ایدز آلوده شود شیردهی در زنان مبتلا به ویروس ایدز ممنوع است.
هپاتیت B
نوزاد مادران آلوده به ویروس هپاتیت B بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. ( گرچه اغلب این مادران هیچ نشانی از بیماری در خود ندارند و از این رو ناقل بی نشان نامیده میشوند. ) تعداد معدودی از این نوزادان قبل از تولد به دلیل عبور ویروس از طریق جفت مبتلا می گردند اما راه اصلی ابتلای نوزادان به این ویروس مجاورت این ویروس با نوزاد در مجرای رحم است.
تنها راه برای درمان چند بار تزریق واکسن ضد هپاتیت ، پس از تشخیص بیماری است که البته در نوزادانی موثر است که هنگام تولد به این ویروس آلوده شوند. در گذشته تنها زنانی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار داشتند آزمایش می شدند اما امروزه برای پیشگیری از ابتلای نوزادان به این ویروس تمامی مادران باردار مورد آزمایش قرار می گیرند زیرا در صورت عدم درمان درصد قابل توجهی از نوزادانی که هنگام تولد به این ویروس آلوده میگردند به امراض کبدی چون هپاتیت ، سیروز کبدی و سرطان دچار شده و بسیاری از آنها می میرند.
تعیین زمان زایمان
بسیاری از تصمیم ها در حین زایمان بر اساس زمان تخمینی زایمان انجام خواهد شد بنابراین لازم است زمان زایمان توسط پزشک تعیین شود. دانستن تاریخ آخرین دوره عادت ماهیانه ابتدایی ترین روش جهت تخمین زمان لقاح است.
معمولا لقاح 14 روز قبل از دوره عادت ماهیانه پیش بینی شده بعدی صورت می گیرد . کسانی که مایلند باردار شوند بهتر است آخرین تخمک گذاری خود را به وسیله سنجش دمای بدن مشخص کنند تا احتمال لقاح افزایش یابد.
روش بعدی زمان به حرکت درآمدن جنین است . اغلب مادران بین هفته های شانزدهم تا بیستم برای اولین بار حرکت نوزادشان را احساس می کنند اما این روش چندان دقیق نیست زیرا هر مادر بسته به آن که قبلا بارداری را تجربه کرده باشد یا خیر ، حرکت جنین را زودتر یا دیرتر احساس خواهد کرد.
اندازه گیری بزرگی و بلندی رحم بهترین روش تعیین تاریخ زایمان ، به خصوص در سه ماهه اول ، بین هفته های هجدهم و سی ام بارداری است. در این هنگام بلندی رحم با واحد سانتیمتر سنجیده می شود و تا اندازه ای عمر جنین را مشخص می کند ، مخصوصا در اولین بارداری ، صدای قلب نوزاد اولین بار در هفته های شانزدهم و نوزدهم بعد از لقاح به وسیله یک گوشی پزشکی و در هفته های دوازدهم با کمک اولتراسوند شنیده میشود.
میتوان به وسیله سونوگرافی حرکات قلب جنین را در هفته های شش تا هفتم دید. بین هفته های هشتم و دوازدهم با کمک اندزاه گیری فاصله بین سر و انتهای جنین ( فاصله سر تا دنبالچه ) سن بارداری بسیار دقیق تشخیص داده میشود.
بین هفته های شانزدهم و بیست و ششم با اندازه گیری قطر سر نوزاد میتوان تاریخ زایمان را با 95 درصد اطمینان تخمین زد.
منبع : کتاب راهنمای جامع برای 9 ماه انتظار