زندگاني امام باقر عليه السلام در يک نگاه
جمعه 10 شهریور 1396 10:23 PM
نام : محمد.
كنيه : ابو جعفر و ابوجعفر اول .
القاب : باقر, شاكر, هادى , امين , شبيه -به خاطر شباهت ايشان به پيامبراكرم (ص )-. مـشهورترين لقب آن حضرت , باقر است . پيامبر اكرم (ص ) به واسطه جابربن عبداللّه انصارى , آن حضرت را به اين لقب, ملقب كرد و به ايشان سلام رساند.
منصب : معصوم هفتم و امام پنجم شيعيان .
تاريخ ولادت: اول رجب سال ۵۷ هجرى . - برخى از مورخان , ولادت ايشان را در سوم صفر سال ۵۷ هجرى دانسته اند.
محل تولد: مدينه مشرفه , در سرزمين حجاز (عربستان سعودى كنونى ).
نسب پدرى : امام زين العابدين , على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع ).
نام مادر: فاطمه , دختر امام حسن مجتبى (ع ) كه مكنى به ام عبداللّه بود.
ايـن بـانـوى ارجـمـند, از زنان بزرگ عصر خويش بود كه امام صادق (ع ) درباره شان و منزلت او, فـرمـود: جـده ام , فـاطمه بنت حسن , صديقه بود و در آل امام حسن (ع ) زنى به درجه و مرتبه او نرسيد.
چـون نـسـب امـام مـحـمـد بـاقر(ع ), هم از پدر و هم از مادر, به امام اميرالمؤمنين (ع )و فاطمه زهرا(س ) مى رسد, به ايشان علوى بين علويين و فاطمى بين فاطميين گفته مى شود.
مـدت امـامـت : از زمـان شهادت پدرش , امام زين العابدين (ع ) در سال ۹۵ تا سال۱۱۴ هجرى , به مدت ۲۰ سال .
تاريخ و سبب شهادت : هفتم ذى حجه سال ۱۱۴ هجرى , در سن ۵۷ سالگى (و به قولى ربيع الاول يا ربيع الاخر سال ۱۱۴ هجرى ) به وسيله زهرى كه ابراهيم بن وليد عبدالملك , در ايام خلافت هشام بن عبدالملك , به آن حضرت خورانيد.
محل دفن : قبرستان بقيع , در مدينه مشرفه , در جوار قبر پدرش , امام زين العابدين (ع ) و عمويش , امام حسن مجتبى (ع ) و فرزندش , امام صادق (ع ).
همسران :۱. ام فروه بنت قاسم . ۲. ام حكيم و چند ام ولد.
فرزندان :۱. امام جعفر صادق (ع ). ۲. عبداللّه . ۳. ابراهيم . ۴. عبيداللّه . ۵. على .۶. زينب . ۷. ام سلمه .
تعداد اصحاب , ياران و راويان آن حضرت , بيش از آن است كه بتوان نام همه آنان را در اين جا آورد, به ناچار نام برخى از بزرگان آنان را ذكر مى كنيم :
۱. زرارة بن اعين .
۲. معروف بن خربوذمكى .
۳. ابو بصير اسدى .
۴. فضيل بن يسار.
۵. محمدبن مسلم .
۶. يزيد بن معاويه عجلى .
ايـن شـش نـفـر, در علم رجال , به اصحاب اجماع اولى شهرت يافته اند كه فقها وحديث شناسان شيعه , اتفاق نظر و اجماع دارند بر صحت نقل روايت آنان از امام معصوم (ع ).
۷. حمران بن اعين .
۸. بكير بن اعين .
۹. عبدالملك بن اعين .
۱۰. عبدالرحمن بن اعين .
۱۱. محمد بن اسماعيل بن بزيع .
۱۲. عبداللّه بن ميمون .
۱۳. محمد بن مروان .
۱۴. اسماعيل بن فضل هاشمى .
۱۵. ابو هارون مكفوف .
۱۶. ظريف بن ناصح .
۱۷. سعيد بن ظريف .
۱۸. اسماعيل بن جابر خثعمى .
۱۹. عقبة بن بشير اسدى .
۲۰. كميت بن زيد اسدى .
۲۱. جابر بن يزيد جعفى .
مـشهورترين لقب آن حضرت , باقر است . پيامبر اكرم (ص ) به واسطه جابربن عبداللّه انصارى , آن حضرت را به اين لقب, ملقب كرد و به ايشان سلام رساند.
زمامداران معاصر
۱. معاوية بن ابى سفيان (۳۵- ۶۰ق .).
۲. يزيد بن معاويه (۶۰- ۶۴ق .).
۳. معاوية بن يزيد (۶۴- ۶۴ق .).
۴. عبداللّه بن زبير (۶۴- ۷۳ق .).
۵. مروان بن حكم (۶۴- ۶۵ق .).
۶. عبدالملك بن مروان (۶۵- ۸۶ق .).
۷. وليد بن عبدالملك (۸۶- ۹۶ق .).
۸. سليمان بن عبدالملك (۹۶-۹۹ق .).
۹. عمربن عبدالعزيز (۹۹- ۱۰۱ق .).
۱۰. يزيد بن عبد الملك (۱۰۱- ۱۰۵ق .).
۱۱. هشام بن عبدالملك (۱۰۵- ۱۲۵ق .).
از مـيان خلفاى مذكور, تنها عبداللّه بن زبير, كه به مدت ده سال بر حجاز و عراق حكومت كرد, از غير بنى اميه بود و بقيه , همگى از سلسله بنى اميه و از دو تيره فرزندان ابوسفيان و فرزندان حكم بـن عـاص بـودند و تمامى آنان جز معاوية بن يزيد(معروف به معاويه ثانى ) و عمربن عبدالعزيز در اذيت و آزار اهل بيت پيامبراكرم (ص ) و امامان شيعه اتفاق داشتند.
رويدادهاى مهم:
۱. حـضـور امـام مـحـمد باقر (ع ) در واقعه كربلا, در سن چهار سالگى , به همراه پدرش , امام زين العابدين (ع ) در محرم سال ۶۱ هجرى .
۲. شهادت امام زين العابدين (ع ), پدر ارجمند امام محمد باقر (ع ), در سال ۹۵هجرى .
۳. مباحثات و احتجاجات امام محمد باقر (ع ) با بزرگان مذاهب و اديان , درباره اثبات حقانيت اهل بيت (ع ).
۴. ضـرب سـكه اسلامى , براى پول رايج خلافت اسلامى , و اسقاط سكه رومى توسط عبدالملك بن مروان , در سال ۷۶ هجرى , با مشورت و يارى امام محمدباقر(ع ).(۱) ۵. احضار امام محمد باقر (ع ) و فرزندش , امام جعفر صادق (ع ) به شام از سوى هشام بن عبدالملك .
۶. تـاسـيس پايه هاى اصلى حوزه علوم اهل بيت (ع ) در مدينه , و تربيت شاگردان مبرز توسط امام محمد باقر(ع ).
۷. مـسـمـومـيت و شهادت امام محمد باقر (ع ), درسال ۱۱۴ هجرى , به دست ابراهيم بن وليد بن عبدالملك , والى مدينه , به دستور خليفه وقت , هشام بن عبدالملك .
۸. به خاك سپارى بدن مطهر امام محمد باقر (ع ) در قبرستان بقيع , در مدينه , دركنار قبر پدرش , امـام زيـن الـعـابـديـن (ع ) و عمويش , امام حسن مجتبى (ع ), توسط امام جعفر صادق (ع ) و ساير بازماندگان.
داستان ها :
۱. موعظه امام محمد باقر (ع ) به صوفى عصرش محمد بن منكدر, يكى از متصوفان مشهور عصر خويش بود كه در عبادت ظاهرى و انجام فرايض و مـسـتحبات اسلامى سعى بليغى داشت , به طورى كه از همه كارها دست برداشته , تنها به عبادت مى پرداخت .
او اوقـات شـب را مـيان خود, مادر و خواهر خويش تقسيم كرده بود تا هر كدام ازآنان ثلث شب را بيدار بوده و به نماز و تهجد بپردازند. چون خواهرش درگذشت ,شب را با مادرش تقسيم كرد كه هر كدام نيمى از آن را مشغول عبادت باشند و چون مادرش وفات يافت , وى تمام شب را بيدار بود و به راز و نياز مى پرداخت .
مـحـمـد بن منكدر روزى در جمع مريدانش گفت : من گمان نداشتم كه على بن حسين (زين الـعـابـدين ) خلفى چون خود به يادگار گذاشته باشد تا اين كه روزى فرزندش محمد باقر (ع ) را ديـدم و خـواسـتـم وى را پندى دهم , اما او به من پندى داد ودرسى آموخت . مريدانش پرسيدند: مـحـمـد باقر (ع ) به چه چيز تو را پند داد؟
وى جريان ملاقات خويش با امام محمد باقر (ع ) را اين گونه بيان كرد: در يـكـى از روزهاى بسيار گرم , براى انجام كارى به بيرون مدينه مى رفتم , در بين راه محمد بن على (ع ) را ديدم كه فربه و تناور بود و بر دو غلام خويش تكيه كرده ,مى آمد. با خود گفتم بزرگى از بـزرگـان قـريـش براى طلب دنيا در چنين حالتى بيرون آمده است , هم اكنون وى را موعظه خواهم كرد. هـمـيـن كه به او رسيدم , سلام كردم . محمد بن على (ع ) نفس زنان و عرق ريزان جواب سلام مرا داد.
برگرفته از: خاندان عصمت، سيد تقى واردى
--------------------------
پي نوشت:
۱- سيرة الائمة الاثنى عشر, ج۲ , ص ۲۲۱. لازم بـه ذكـر اسـت گـرچـه سـال ضـرب سكه اسلامى , معاصر با دوران امامت حضرت امام زين الـعـابدين (ع )بوده است , اما در ايام , امام محمد باقر(ع ) نيز همچون پدر گرامى اش ملجا علمى و ديـنـى امت بود. به همين دليل , كمك رسانى به خليفه وقت و تشويق او در يك امر مهم اسلامى و سـياسى و اقتصادى , توسط آن حضرت , استبعادى ندارد و يا ممكن است عمل امام محمد باقر (ع ) به اشاره پدر گرامى وى امام زين العابدين (ع ) انجام يافته باشد.
از همه دل بریده ام،دلم اسیر یک نگاست،تمام آرزوی من زیارت امام رضـــــــــاست
