جنایت و مکافات

داستایوسکی این داستان را از ژانویه ۱۸۶۶ تا تابستان آن سال، در نشریه «روسکی وستنیک» به چاپ رسانید.داستایوسکی سه بار تلاش کرد تا این اثر را از زبان شخصیت اصلی داستان روایت کند؛ نخست به شکل یادداشت‌های روزانه شخصیت اصلی، سپس به شکل اعترافات او در برابر دادگاه و سرانجام به صورت خاطراتی که او به هنگام آزادی از زندان می‌نویسد ولی در نهایت آن را به روایت سادهٔ سوم شخص مفرد که قالب نهایی رمان بود نوشت.مضمون و درون مایهٔ کتاب تحلیل انگیزه‌های قتل و تأثیر قتل بر قاتل است که داستایوسکی مسئلهٔ رابطه میان خویشتن و جهان پیرامون و فرد و جامعه را در آن گنجانده است

داستان در باره ی شخصیتی بیمار به اسم راسکلنیکوف است که بدون انگیزه ای مشخص دست به قتل پیرزنی رباخوار میزند....
این داستان مانند اکثر داستان های داستایوسکی روانکاوانه و کمی وحشت انگیز است(نظر شخصی)
نکته ی جالب در باره ی داستان های داستایوسکی این است که در سه شاهکار این نویسنده (ابله , برادران کارامازوف و جنایت و مکافات) شخصیتی صرعی (دارای بیماری غش) وجود دارد که الهام گرفته از خود داستایوسکی است زیرا خود او هم صرع داشت