جمع بندی مبحث 132 طرح صالحین: «سرنوشت»
پنج شنبه 8 تیر 1396 9:38 PM
"بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ"
"وَ أَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى : بر آدمی جز نتیجه تلاش وی چیزی نیست"
با سلام و تشکر بابت مشارکت و مطالب دستنویس ارسالی شما در مبحث 132 طرح صالحین: «سرنوشت»
و جمع بندی مبحث:
تقدیر و سرنوشت انسان به دست کیست؟
شاید گفته شود به دست خداست اما طبق اختیار داده شده به انسان ها در مقابل عدم اختیار حیوانات باید گفت که تقدیر و سرنوشت انسان ها به دست خودشان است. هر چند که مقدرات الهی در آن بی تاثیر نیست و قابل کم و زیاد شدن است.
قرآن در تأیید داوری فطرت و حكم خرد، آزادی انسان را زیربنای تشریع دانسته و سرنوشت آدمی را در دست خود میداند: "وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى. بر آدمی جز نتیجه تلاش وی چیزی نیست". نیز میفرماید: "كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ ؛هركسى در گرو چيزى است كه كسب كرده است. ". در آیه دیگر به بیان رساتر فرمود: "مَنْ عَمِلَ صَالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَآءَ فَعَلَيْهَا وَمَا رَبُّكَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِيدِ؛ هر كس كار نیكی انجام دهد، به سود خود انجام داده و هر كس كار بد انجام داده است، بر زیان خود او میباشد و خدای تو بر بندگان ستم نمیكند".
در قرآن آمده که خدا از آینده انسان آگاه است و سرنوشت هر فردى را مى داند، پس چرا ما را آفریده است، و سرنوشت تعدادی رو خوب و دیگری رو بد قرار داده؟
هیچ شکى وجود ندارد که خدا از آینده انسان آگاه است وسرنوشت هر فردى را مى داند اما باید دید معناى سرنوشت چیست وآیا با اختیار ما منافات دارد یا خیر؟در مورد سرنوشت، دو تفسیر وجود دارد: تفسیر نخست مى گوید: سرنوشت هر كس از روز نخست، بدون اطلاع و حضور او، از طرف خداوند تعیین شده و بنابراین هر كس با سرنوشت معیّنى از مادر متولد مى شود كه قابل دگرگونى نیست (هر انسانى نصیب و قسمتى دارد كه ناچار باید به آن برسد. چه بخواهد و چه نخواهد،و كوشش ها براى تغییر سرنوشت بیهوده است. بنابراین تفسیر، بدیهى است كه انسان موجودى مجبور و بى اختیار است.ولى بررسى منابع اسلامى نشان مى دهد این تفسیر مورد تأیید اسلام نیست و قبول و پذیرش آن، تمام مفاهیم مسلّم اسلامى از قبیل: تكلیف، جهاد، سعى و كوشش و استقامت و غیره را به هم مى ریزد.
استاد مطهرى مى گوید: «اگر مقصود از سرنوشت و قضا و قدر الهى، انكار اسباب و مسببات و از آن جمله قوه و نیرو و اراده و اختیار بشر است، چنین قضا و قدر و سرنوشتى وجود ندارد و نمى تواند وجود داشته باشد»
معناى درست علم خدا به سرنوشت آن است كه خداوند در ازل مى داند كه هر فرد انسانى با اختیار و انتخاب خود چه سرنوشتى را براى خود رقم خواهد زد ، بنابراین علم خداوند از ابتدا به كارهاى انسان با اختیار و انتخاب او تعلق مى گیرد ، پس با این حساب ، علم خداوند نه تنها مغایر با انتخاب ما نیست ، بلكه انتخاب و اختیار ما را تأیید مى كند.
در قرآن آیات زیادى وجوددارد كه به صراحت اختیار انسان و نقش اراده او را بیان داشته است؛ مانند آیه:
«لیس للانسان الا ما سعی؛ براى انسان چیزى جز حاصل سعى او نیست».
آیا سرنوشت قابل تغییر است؟
بله می شود سر نوشت را تغییر داد در طول تاریخ بسیاری حوادث سرنوشت ها را تغییر دادند. اگر انسان به اصل و هدف آفرینش خود پی ببیرد می توان سرنوشت خودرا تغییر دهد. برای این موضوع می توان امثال زیادی را ذکر کرد .مثال بارز این موضوع حر است در کربلا که با یک تصمیم درست سر نوشت خود را تغییر داد.
