فاصله مطلوب بین بارداری ها چگونه باید باشد و مناسبترین فاصله بین حاملگی ها چند سال است؟

یکی از سوالات رایج خانواده ها، فاصله مطلوب میان بارداری ها برای حفظ سلامت مادر و کودک است. در مطلب پیش توضیحاتی در این باره آورده شد، در ادامه به تحقیقات در این مورد و عوارض عدم فاصله گذاری درست می پردازیم.

چرا ۳ سال فاصله؟
بررسی ها نشان می دهد، وقتی فاصله بین دو بارداری متوالی کمتر از ۳ سال می شود در جمعیت مادران آن جامعه عوارض و بیماری های مختلف بیشتر بروز می کند.

کم خونی مادر: یکی از این بیماری ها که شیوع آن نسبتا بالاست، آنمی یا کم خونی در مادران است، آمارها نشان می دهد وقتی بارداری های متوالی درست در زمانی کمتر از ۳ سال اتفاق می افتد مادر به کم خونی مبتلا می شود. ممکن است این کم خونی به صورت مخفی باشد اما این بیماری زمانی آشکار می شود که آن خانم برای دومین بار در مدت کمتر از ۳ سال باردار شود.

تامین مجدد ذخایر بدن مادر: ما می دانیم که تغذیه جنین در دوران بارداری از طریق خون مادر است. طبیعتا وقتی مادری مبتلا به کم خونی باشد، اکسیژن رسانی و تغذیه جنین نیز مختلف می شود و این اختلال روی سلامت جنین تاثیر می گذارد. گذشته از این، جنین برای رشد و تکامل، مواد موردنیازش را از بدن مادر تامین می کند اما مادر نمی تواند تمام نیازهای جنین را با دریافت روزمره مواد غذایی در اختیار جنین قرار دهد بلکه بخش قابل توجهی از این مواد لازم که به جنین منتقل می شود از ذخایر بدن مادر است مثل کلسیم و برخی از ریزمغذی ها، اما وقتی این ذخایر از بدن مادر برداشته می شود، چه مدت زمان برای جبران و جایگزینی آن در بدن مادر لازم است؟

البته این زمان باتوجه به جوامع و ضرورت کشورهای مختلف متفاوت است و با تغذیه مادر و میزان استرس وارده بر او پس از زایمان ارتباط دارد. اما اگر بخواهیم یک میانگین از این زمان ارائه بدهیم، خانم ها حدود ۳ سال زمان احتیاج دارند که این ذخایر را مجددا جایگزین کنند. همچنین وزن توده بدنی و انرژی مادر با بارداری هایی که فاصله بین آنها کمتر از ۳ سال است، تحت تاثیر قرار می گیرد.

احتمال زایمان زودرس: بررسی شاخص زایمان های زودرس و پیش از موعد نشان می دهد در مادرانی که فاصله بین دو بارداری آنها کمتر از ۳ سال بوده، احتمال زایمان زودرس افزایش یافته است و نوع زایمان تفاوت نمی کند. شاید بعضی از خانم ها فکر کنند که چون زایمان قبل از آنها به صورت طبیعی بوده، رعایت زمان ۳ سال تا بارداری بعدی برای آنها لازم نیست و این مدت زمان فقط برای خانم هایی است که زایمان به صورت سزارین را انجام داده اند. اما فرآیند بارداری در این روند مهم است. وقتی ما از جایگزینی ذخایر بدن مادر، مساله کم خونی و شیردهی صحبت می کنیم، به نوع زایمان و این مسایل ربطی ندارد.

شیردهی بهتر: نکته دیگر، بحث شیردهی مادر است. طبق گفته تمام پزشکان، نوزاد باید تا ۶ ماه اول زندگی انحصارا با شیر مادر تغذیه شود و معمولا توصیه می شود که این شیردهی تا پایان ۲۴ ماهگی نوزاد در کنار غای کمکی ادامه یابد. تمام توصیه های پزشکان، شیردهی به نوزاد تا پایان ۲ سالگی است. حال اگر فاصله بین دو بارداری متوالی را دو سال درنظر بگیریم، مادر زمان شیردهی نوزاد اول، باردار خواهد بود و این بارداری در شیردهی نوزاد اول اختلال ایجاد می کند. قطع شیردهی به نوزاد باعث ضعف سیستم ایمنی او می شود که این خود می تواند احتمال بروز بیماری های عفونی در نوزاد اول را افزایش دهد.

منبع: هفته نامه سلامت