بازتاب > تلاش هاي منطقه اي وبین المللی براي صلح
دوشنبه 20 دی 1389 9:53 AM
پس از عمليات بيت المقدس و آزادي خرمشهر و به خصوص با شروع عمليات رمضان، دولت ها،سازمان ها و مجامع بين المللي تلاش هاي جديدي را براي توقف جنگ و برقراري آتش بس آغاز كردند. راديو قطر به نقل از"حبيب شطي" دبير كل سازمان كنفرانس اسلامي، گزارش داد كه كميسيون حسن نيت كنفرانس اسلامي در تلاش تازه در صدد يافتن راه حل مناسب براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق ظرف دو ماه آينده است.
شطي گفت: «اين كميسيون پس از پايان اجلاس وزيران خارجه كشورهاي اسلامي كه قرار است شنبه آينده تشكيل شود، تماس هاي خود را با ايران و عراق از سر خواهد گرفت. پاسخ دولت عراق به دعوت كميسيون مزبور و خارج كردن نيروهاي آن كشور از خاك ايران، بزرگترين مشكلاتي را كه بر سر راه گفت و گوهاي صلح قرارگرفته بود از ميان برداشته است.»
راديو ابوظبي چندي بعد گزارش داد: «حبيب شطي پس از ملاقات با امير كويت و ولي عهد، نخست وزير، معاون نخست وزير، و زيرخارجه و وزير اطلاعات اين كشور، در ديدار با خبرنگاران گفت در مذاكراتش با مقامات كويتي دراين باره تبادل نظر نموده و افكار معيني را براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق با مقامات كويتي در ميان گذاشته است. وي افزوده است كه اين افكار و نظريات را با تعدادي از رهبران عرب در روزهاي آينده مورد بحث قرار خواهد داد.»
راديو ابوظبي همچنين گزارش داد كه شطي با ملك فهد ملاقات و در مورد جنگ ايران و عراق با وي گفت و گو كرده است. در اين حال، مطبوعات كويت گزارش دادند: «يك هيئت بلند پايه ايراني به زودي از كويت ديدن خواهد كرد. از زمان آغاز جنگ، اين اولين باري است كه يك هيئت ايراني به كويت سفر مي كند.» در تلاشي ديگر"ضياءالحق" رئيس جمهوري پاكستان در كاخ درخواست خود با سفير جمهوري اسلامي ايران در پاكستان دركاخ رياست جمهوري آن كشور ملاقات كرد.
در اين ديدار ژنرال ضياءالحق خواستار خاتمه جنگ شد. امير كويت نيز در پيامي كه در آن به مسائل منطقه اي و بين المللي پرداخته، به مسئله جنگ بين ايران و عراق نيز اشاره كرده واز ايران و عراق خواسته تا با پي گيري راه هاي صلح آميز، از ريخته شدن بيشتر خون مسلمانان دو كشور جلوگيري كنند. وي ياد آور شده است كه فقط اسرائيل از ادامه اين جنگ نفع مي برد.
تلاش ها و مواضع سازمان ملل
مهمترين وظيفه سازمان ملل متحد، حفظ صلح و امنيت بين المللي است و براي تحقق اين هدف، مي بايست مطابق منشور ملل متحد، عليه متجاوز اقدام كند. اما زماني كه عراق به خاك ايران تجاوز كرد بخش بزرگي از مناطق جنوب و غرب كشور را به اشغال خود در آورد، اين سازمان، نه تنها عليه متجاوز اقدام نكرد، بلكه مواضع و تصميمات آن، در جهت تثبيت و حمايت از متجاوز بود. شوراي امنيت سازمان ملل متحد مدت22 ماه در برابر تجاوز عراق سكوت كرد. در اين مدت نيروهاي عراقي به پيش روي خود در خاك ايران ادامه دادند و به تحكيم مواضع پرداختند. در حالي كه جمهوري اسلامي نيز درگير شديدترين بحران سياسي نظامي داخلي بود. ظاهراً اعضاي شوراي امنيت به پيروزي گروه ها ي مخالف نظام ايران اميدوار بودند تا در موقعيت جديد به اتخاذ موضع بپردازند.
سرانجام با اجراي عمليات بيت المقدس و آزادي خرمشهر، شوراي امنيت سازمان ملل سكوت طولاني خود را شكست و به درخواست اردن و با حمايت آمريكا، تشكيل جلسه داد و قطعنامه 514 رادر12 ژوئيه 1982(21 تير1361) به تصويب رساند. در مقدمه اين قطع نامه از" طولاني شدن برخورد دو كشور كه به خسارت سنگين انساني و زيان مادي بسيار منجر شده و صلح و امنيت بين المللي را به خطر انداخته است،" اظهار نگراني عميق شده است. در بندهاي اجرايي اين قطع نامه چنين آمده است:
1- شوراخواستار آتش بس و خاتمه فور ي همه عمليات نظامي مي شود.
2- خواستار عقب نشيني به مرزهاي شناخته شده بين المللي مي شود.
3- تصميم ميگيرد گروهي از ناظران ملل متحد را به منظور بررسي، تأييد و نظارت زير آتش بس و عقب كشيدن نيروها اعزام كند. و از دبيركل درخواست مي كند گزارشي در رمورد ترتيبات لازم براي اين منظور را به شوراي امنيت تسليم كند.
4- مصر انه مي خواهد كه كوشش هاي ميانجي گرانه به نحوي هماهنگ، ازطريق دبير كل جهت دستيابي به راه حلي جامع، عادلانه و شرافتمندانه كه قابل قبول هر دو طرف باشد در مورد همه مسائل مهم، بر اساس اصول منشور ملل متحد از جمله احترام به حاكميت، استقلال و تماميت ارضي و عدم مداخله در امور داخلي دولت ها ادامه يابد.
5- از همه دولت هاي ديگر درخواست مي كند، از تمامي اقداماتي كه مي تواند به ادامه اختلاف كمك كند، خودداري ورزند و اجراي قطع نامه حاضر را تسهيل كنند.
6- از دبير كل درخواست مي كندكه ظرف سه ماه در مورد اجراي قطع نامه حاضر به شورا گزارش دهد.» اگرچه شوراي امنيت در قطع نامه514 براي نخستين بار از برقراري آتش بس، عقب نشيني و استقرار نيروهاي حافظ صلح در مرز ايران و عراق سخن به ميان آورد، اما اين قطع نامه زماني تصويب شد كه برتري عراق در جبهه هاي جنگ از بين رفته و نيروهاي ايران بسياري از مناطق اشغا لي از جمله خرمشهر را باز پس گرفته و در بسياري نقاط، به مرزرهاي بين المللي رسيده بودند. ايران اين قطع نامه را نيز به دليل "ناديده گرفتن وا قعيت هاي جنگ نپذيرفت و به منظور"احقاق حقوق" خود، در 23 تير1361(دو روز پس ز تصويب قطع نامه 514) با اجراي عمليات رمضان، وارد خاك عراق شد. با ورود نيروهاي جمهوري اسلامي به داخل عراق، شوراي امنيت بلافاصله تشكيل جلسه داد و بيانيه 15 ژوئيه 1982(23 تير 1361) را در مورد اجراي قطع نامه 514 تصويب و از"تشديد درگيريها" ابراز نگراني كرد، كاري كه مي بايست دو سال پيش از آن انجام مي گرفت.
