معجزه‌ای که خرمشهر را از صدام گرفت
دوشنبه 20 دی 1389 9:38 AM
روز سوم خرداد ماه، سالگرد حماسه آزادی و فتح خرمشهر، پس از بیش از یک سال و نیم اشغال آن به دست نظامیان بعثی صدام است. این روز بزرگ، خاطره بزرگ تاریخی است که به یک ذهنیت مستمر در حافظه تاریخی ملت ایران بدل شده است. فتح خرمشهر، موجب هیجان عظیم و و برانگیختگی احساسات و عواطف پاک در میان ملت ایران شد و دل‌های همه ایرانیان و مسلمانان جهان را به یکدیگر نزدیک کرد و همدلی و وحدت عملی بین اقشار ملت را برانگیخت.
روز سوم خرداد ماه، سالگرد حماسه آزادی و فتح خرمشهر، پس از بیش از یک سال و نیم اشغال آن به دست نظامیان بعثی صدام است. این روز بزرگ، خاطره بزرگ تاریخی است که به یک ذهنیت مستمر در حافظه تاریخی ملت ایران بدل شده است. فتح خرمشهر، موجب هیجان عظیم و و برانگیختگی احساسات و عواطف پاک در میان ملت ایران شد و دل‌های همه ایرانیان و مسلمانان جهان را به یکدیگر نزدیک کرد و همدلی و وحدت عملی بین اقشار ملت را برانگیخت.
از سوی دیگر، این فتح بزرگ، موجب سرشکستگی صدام و نیز تلخکامی حامیان قدرتمند وی شد. صدام و نظامیان بعثی، همه همت، توان و تدبیر خود را برای حفظ اشغال خرمشهر، از آغاز تصرف آن به کار گرفتند و این شهر را به زعم خود به یک دژ نفوذناپذیر تبدیل کرده بودند. آنان با کشیدن حصارهای دفاعی متعدد به دور این شهر و احداث خاکریزهای دفاعی گسترده، با تخریب خانه‌های مردم و نیز ایجاد استحکامات گسترده، که با تعبیه میدان‌های مین و چیدن سیم خاردارهای زیادی به دور آنان صورت گرفت، از پدافند قطعی خود برای حفظ این شهر مطمئن شده و حتی فکر مقابله با عملیات احتمالی هوابرد و هلی‌برن از سوی نیروهای ایرانی را نیز کرده بودند و هرجا زمینی مساعد برای فرود آمدن نیروها از هوا بود، آن ناحیه را با کاشتن عمودی تیرآهن برای اقدام نظامی از آسمان، ناممکن ساخته بودند.
همه این اقدامات، نشان از عزم جدی صدام برای ادامه اشغال این شهر داشت. او حتی در نقشه‌های منتشره از سوی خود، نام این شهر را نیز عوض کرد و آن را «محمره» نامید، تا ایرانیان از رسیدن به شهر خرم خود، مأیوس شوند. صدام حتی پس از 23 روز نبرد شبانه‌روزی رزمندگان اسلام در عملیات بیت‌المقدس و درست هنگامی که آنان به فتح خرمشهر نزدیک می‌شدند، همچنان به تقویت نیروهای خود در این شهر می‌پرداخت و برای جلوگیری از پیروزی قطعی رزمندان اسلام، سربازان جدیدی را وارد این شهر می‌کرد، به گونه‌ای که بیشترین اسرای عملیات بیت‌المقدس، از داخل شهر خرمشهر به اسارت گرفته شدند. به اسارت درآمدن حدود دوازده هزار نفر از نظامیان بعثی در این شهر نام‌آور، حکایت از اراده جدی صدام برای در اهتزاز نگه داشتن پرچم دشمن بر بالای خانه‌های این شهر داشت.
خرمشهر که در آخرین روز عملیات بیت‌المقدس از تصرف دشمن خارج شد، به صورت نماد موفقیت پرچمداران توحید و علامت پیروزی قوای اسلام و عزت ایرانیان درآمد و مهری داغ به نشانه شکستی بزرگ بر پیشانی صدام گذاشت. این عملیات و رشادت‌ها و افتخاراتی که رزمندگان اسلام آفریدند، اسطوره‌ها را به واقعیت بدل کرد و دسترسی به اسطوره‌ها را در عمل، امکانپذیر ساخت.
در این عملیات، شجاعت، از جان‌گذشتگی، فداکاری، صبر، آقایی، مقاومت و چیزهای دست نیافتنی، همه در صحنه عمل رخ داد. صدام پس از فتح خرمشهر در لاک دفاعی عمیق‌تری نسبت به آنچه پیشتر انجام می‌داد، فرو رفت و از این به بعد بود که احساس کرد، جنگی که آغاز کرده بود، تا انقلاب اسلامی را از پای درآورد، موجب تزلزل حکومت وی شده و اشغال سرزمین ایران، امکان کشانده شدن جنگ را به خاک او در پی دارد. هرچند صدام در این شرایط نیز بیش از 2500 کیلومتر مربع از خاک ایران را همچنان در اشغال خود نگه داشت و مناطقی همچون نفت‌شهر، شلمچه، طلائیه، ارتفاعات قلاویزان، ارتفاعات سومار و ارتفاعات بحرین، همچنان پس از فتح خرمشهر نیز در اشغال دشمن باقی ماند و صدام نشان داد که تنها با نبردی شجاعانه، دست از اشغالگری و سبعیت برمی‌دارد.
فتح خرمشهر، یکی از نتایج بزرگ عملیات بیت‌المقدس بود، ولی تنها نتیجه آن نبود. در این نبرد که یکی از مهم‌ترین و گسترده‌ترین عملیات‌ها در دوران جنگ تحمیلی است، حدود 5400 کیلومترمربع از خاک کشور که در جنوب استان خوزستان به اشغال صدامیان درآمده بود، آزاد شد. این وسعت، چندین برابر مساحت چند کشور همجوار ایران است که دشمن در آن با حداکثر توان نظامی خود؛ یعنی با شش لشکر شامل سه لشکر زرهی، یک لشکر مکانیزه و دو لشکر پیاده و ده تیپ مستقل پدافند می‌کرد و با استفاده از 1400 دستگاه تانک، 1200 دستگاه نفربر زرهی و بیش از پانصد عراده توپخانه صحرایی و حدود هشتادهزار نیروی نظامی، این منطقه را در کنترل خود داشت.
وجود موانع طبیعی در اطراف منطقه تحت اشغال؛ یعنی رودخانه «کرخه نور» در شمال آن، رودخانه «کارون» در شرق و رودخانه «اروندرود» در جنوب و آب‌های «هورالهویزه» در غرب منطقه اشغالی و نیز وجود دشت‌های وسیع مناسب با مانور زرهی، که ستون فقرات ارتش صدام را تشکیل می‌داد ـ شرایط بسیار مناسبی را برای نیروهای اشغالگر، پدید آورده بود که با حمایت گسترده نیروی هوایی و آتش‌های وسیع پشتیبانی، می‌توانست احساس کند که در قلعه خیبر نشسته و امکان نفوذ به جبهه وی وجود ندارد.
اما چگونه این منطقه وسیع از دست نیروهای دشمن خارج شد؟ چه اتفاقی در بین نیروهای ایرانی افتاد که آنان، توانستند، ظرف یک سال و اندی، همه سرزمین‌های تحت اشغال دشمن را آزاد و عملیاتی به بزرگی عملیات بیت‌المقدس را طراحی و اجرا کنند؟ آیا بر تسلیحات و تجهیزات آنان افزوده شد؟ آیا کشوری به آنان کمک نظامی کرد؟ آیا حامیان صدام، دست از حمایت وی برداشتند؟ آیا تحریم تسلیحاتی ایران شکسته شد؟ و آیا آمریکا، شوروی و اروپا، از حمایت گسترده تسلیحاتی و اطلاعاتی صدام دست کشیدند؟
پاسخ همه این پرسش‌ها منفی است، ولی آنچه واقعیت دارد، این است که توان رزمی رزمندگان اسلام، گسترش عظیمی پیدا کرد. برای درک این موضوع، باید به تحول فکری و فرهنگی که حضرت امام خمینی(ره) با بروز جنگ در بین مردم ایران ایجاد کردند، اندیشید، که حاصل آن در فتح خرمشهر دیده می‌شود و به همین دلیل امام خمینی، فتح خرمشهر را «فتح ارزش‌ها» نامید.
امام خمینی (ع)، اقدامات اساسی زیر را برای برخورد با دشمن انجام داد و ذهن مردم ایران را در این زمینه متحول ساخت:
1ـ ترس از بروز جنگ و نگرانی از حمله نظامی، دشمن را با سخنان خود از دل مردم ایران بیرون راند.
2ـ دفاع را بر همه مردان و زنان به عنوان واجب کفایی اعلام نموده و میدان جنگ را در اختیار همه مردم ایران گذاشت و فرمود که «اذن للذین یقاتلون بأنهم ظلموا و ان الله علی نصرهم لقدیر» (سوره حج).
بدین ترتیب، توان رزمی ایران به یکباره افزایش یافت و مشارکت آحاد مردم در دفاع رخ داد.
3ـ به همه رزمندگان اعلام کرد که «شما می‌توانید»، تنها «نصرت کنید خدا را، تا نصرت کند شما را» و خدا مجاهدان راهش را بر قاعدین برتری بخشید؛ «فضل الله المجاهدین علی القاعدین اجرا عظیما».
4ـ او اعلام کرد که شما پیروزید، حتی اگر کشته شوید، زیرا به پیروزی عظیم شهادت می‌رسید «و ما بنا الا احدی الحسنیین».
5 ـ او از حضور همه استعدادها و همه اقشار مردم، بدون هیچ محدودیتی از نظر جسمی، سنی، تحصیلاتی، قومی و... در جبهه‌های جنگ استقبال کرد و راه ورود «نیروهای داوطلب» را که «بسیجی» خوانده می‌شدند، برای مقابله با دشمن به جبهه‌ها باز کرد، برای همین، نسل جدیدی از فداکاران و سرداران بزرگ، وارد عرصه دفاع شدند و کار طراحی نیروها و انجام عملیات‌ها را بر عهده گرفتند؛ سردارانی مانند شهیدان حسین خرازی، حسن باقری، مهدی باکری، صیاد شیرازی، منفرد نیاکی، احمد متوسلیان، احمد کاظمی، محمود شهبازی و صدها شهید گمنام بزرگ دیگر.
درواقع، امام خمینی به خوبی نقطه آغاز حرکت برای ایستادن در مقابل دشمن را «شخصیت‌سازی فرهنگی جامعه» با انتقال آموزه‌های اسلام در این زمینه به عنوان سیر اساسی تحول در جبهه‌های نبرد تشخیص داده و دست به یک تحول عظیم فرهنگی در بین مردم زدند. ایشان از تحمیل جنگ از سوی دشمن، فرصتی برای آشنایی مردم با فرهنگ دفاعی اسلام ساختند و دیدگاه‌های زیبای اسلام را در این زمینه به طور مرتب برای آحاد مردم بیان داشتند.
اقدام دیگری که ایشان انجام دادند، این بود که با بیان نکات نامبرده، تحولی را در فرهنگ خانواده‌های ایرانی به وجود آوردند، به گونه‌ای که آنان با فرستادن فرزندان خود به جبهه‌های جنگ، در جامعه شأن والایی یافتند و به اعزام فرزندانشان برای مقابله با دشمن افتخار می‌کردند. پدران و مادران، خود مشوقان فرزندان خویش برای حضور در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل شدند و این یک تحول عظیم روحی و فرهنگی بود. امام خمینی به گونه‌ای سخن می‌گفت و رفتار می‌کرد که جوانان ایرانی، عاشق محیط جبهه‌ها می‌شدند و کوچک‌ترها از این‌که آنان را در جبهه‌ها نمی‌پذیرفتد ـ به دلیل کمی سن ـ گریه می‌کردند.
علاوه بر اینها، رهبر کبیر انقلاب اسلامی، دست به یک «الگوسازی» موفق زد. ایشان حسین فهمیده را که در زمان تلاش دشمن برای اشغال خرمشهر، دست به یک فداکاری بزرگ زد، الگوی همه جوانان و ایرانیان معرفی کرد و فرمود: «رهبر ما آن طفل سیزده ساله است که نارنجک به خود می‌بندد و به مقابله با تانک دشمن می‌پردازد». ایشان با معرفی این الگوی ماندگار، عملا به مردم نشان داد که اسلام و جامعه اسلامی در عمل از چه شخصیت‌هایی استقبال می‌کند و به چه انسان‌هایی ارج می‌نهد. ایشان از خود گذشتن، فدا کردن خود و فی‌سبیل الله بودن را الگوی مناسب انسان‌ها معرفی کرد و قهرمانی را در تسلط انسان‌ها بر خویشتن دانست، برای همین، ایشان شهید حسین فهمیده را به عنوان یک الگوی «محبوب» و «مطلوب» به جامعه و مردم معرفی کرد.
لذا این تحول عظیم فرهنگی، که امام امت آفرید، موجب شد که فداکارترین قشر جامعه در صحنه جنگ با دشمن حضور یافتند و حماسه‌های بزرگ از جمله فتح خرمشهر را آفریدند. درواقع، فتح خرمشهر حاصل ترکیبی از طراحی‌های درست، ابتکارات خوب و حضور انسان‌های والایی بود که حاضر بودند در راه خداوند، جان خود را بر دست گرفته و با او معامله کنند.
اکنون، جنگ تحمیلی پایان یافته است، ولی خاطره دفاع مقدس به عنوان پایگاه هویت ملی، همچنان پابرجاست. به همین دلیل، فتح خرمشهر، تنها فتح یک سرزمین باارزش نیست، بلکه فتح ارزش‌هایی است که اسلام با کلام امام خمینی در بین ما آفرید. سالگرد این عملیات غرورآفرین و شگفت‌انگیز بر همه ظلم‌ستیزان گرامی باد.
