عظمت علمی و معرفتی امام جواد (ع)

داستانی از امام جواد (ع)

عقیق: اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به عنوان تبیین‎کنندگان احکام و معارف الهی در زمان حضور مبارک‎شان، ابواب مختلف معرفتی، فقهی و اخلاقی را نیز به روی شیعیانشان گشودند تا جایی که تاکنون شاهد این برکات و ثمرات هستیم. به مناسبت ایام شهادت امام جواد(ع) داستان زیبایی از حضرت در باب مسائل فقهی نقل می‎کنیم تا ذره‎ای از عظمت تسلط ایشان بر احکام عملی آشکار شود.

«زُرقان» که با «ابن ابى دُواد» دوستى و صمیمیت داشت مى‏‎گوید: یک روز «ابن ابى دُواد» از مجلس معتصم بازگشت، در حالى که به شدت افسرده و غمگین بود که علت را جویا شدم. گفت: امروز آرزو کردم که کاش بیست سال پیش مرده بودم! پرسیدم: چرا؟ گفت: به خاطر آنچه از ابو جعفر (امام جواد) در مجلس معتصم بر سرم آمد. گفتم: جریان چه بود؟ گفت: شخصى به سرقت اعتراف کرد و از خلیفه (معتصم) خواست که با اجراى کیفر الهى او را پاک سازد. خلیفه همه فقها را گرد آورد و «محمد بن على» (حضرت جواد) را نیز فرا خواند و از ما پرسید: دست دزد از کجا باید قطع شود؟ من گفتم: از مچ دست. گفت: دلیل آن چیست؟ گفتم: چون منظور از دست در آیه تیمم «فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَاَیْدِیْکُمّْ؛ صورت و دستهایتان را مسح کنید» (سوره مائده، آیه5) تا مچ دست است.

گروهى از فقها در این مطلب با من مؤافق بودند و مى‎گفتند: دست دزد باید از مچ قطع شود، اما گروهى دیگر گفتند لازم است از آرنج قطع شود و چون معتصم دلیل آن را پرسید، گفتند: منظور از دست در آیه وضو: «فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَاَیْدِیَکُمْ اًّلىَ الْمَرافِقِ؛ صورتها و دستهایتان را تا آرنج بشویید» (سوره مائده، آیه5) تا آرنج است.

آنگاه معتصم رو به محمد بن على (امام جواد) کرد و پرسید: نظر شما در این مسأله چیست؟ فرمود: اینها نظر دادند، مرا معاف بدار. معتصم اصرار کرد و قسم داد که باید نظرتان را بگویید. محمد بن على گفت: چون قسم دادى نظرم را مى گویم. اینها در اشتباهند، زیرا فقط انگشتان دزد باید قطع شود و بقیه دست باید باقى بماند.

معتصم گفت: به چه دلیل؟ گفت: زیرا رسول خدا(ص) فرمود: سجده بر هفت عضو بدن تحقق مى پذیرد: صورت (پیشان)، کف دست، دو سر زانو، و دو پا (دو انگشت بزرگ پا). بنابراین اگر دست دزد از مچ یا آرنج قطع شود، دستى براى او نمى‎ماند تا سجده نماز را به جا آورد و نیز خداى متعال مى فرماید: «وَ اَنّ الْمَساجِدُ للهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ احَداً؛ سجده گاهها (هفت عضوى که سجده بر آنها انجام مى گیرد) از آن خداست، پس، هیچ کس را همراه و همسنگ با خدا مخوانید (و عبادت نکنید)» (سوره جن، آیه18) و آنچه براى خداست، قطع نمى‎شود.

ابن ابی داود مى‎گوید: معتصم جواب محمد بن على را پسندید و دستور داد انگشتان دزد را قطع کردند (و ما نزد حضار، بى آبرو شدیم!) و من همان جا (از فرط شرمسارى و اندوه) آرزوى مرگ کردم.

منبع:تسنیم