“سیاره نهم” شاید در ابتدا یک سیاره‌ی تنها بوده است

سیاره نهم از آنچه که ستاره‌شناسان فکر می‌کردند مرموزتر است. این سیاره‌ی تقریبا ناشناخته که به عقیده‌ی دانشمندان در خارج از مدار پلوتو قرار دارد، می‌تواند یک “سیاره‌ی تنها” باشد که در زمانی نامشخص از گذشته، توسط منظومه‌ی ما به دام افتاده است.

سیاره‌ی تنها به سیاره‌ای گفته می‌شود که به هیچ منظومه‌ای تعلق ندارد و در فضا به تنهایی سفر می‌کند. جیمز وسپر، یکی از محققان ارشد دانشگاه نیو مکزیکو، در 229اُمین کنفرانس جامعه‌ی اخترشناسی آمریکا در تکزاس بیان می‌کند که چنین فرضیه‌ای “بسیار محتمل” است. وسپر و استاد راهنمای او، پروفسور پاول میسون، 156 مورد از برخوردهای منظومه‌ی شمسی با سیاره‌های تنها در اندازه و مدارهای مختلف را شبیه سازی کردند.

البته این قبیل برخوردها به هیچ عنوان نادر نیستند؛ بنابر برخی تحقیقات، تعداد سیاره‌های تنها در کهکشان راه شیری بسیار بیشتر از سیاره‌هایی است که در درون منظومه‌ها قرار دارند.

بنابر شبیه‌سازی‌های انجام شده، در 60 درصد موارد سیاره‌ی تنهایی که نزدیک منظومه می‌شود، بدون هیچ مشکلی از آن طرف منظومه خارج می‌شود و یک دید و بازدید ساده رخ می‌دهد. اما در 10 درصد موارد، سیاره‌ی تنها در زمان گذر از داخل منظومه، یکی از سیاره‌ها را نیز با خودش از منظومه خارج می‌کند.

در 30 درصد باقیمانده نیز سیاره‌ی تنها به دام منظومه می‌افتد و در مدار آن قرار می‌گیرد. حال این اتفاق ممکن است به شکل مسالمت آمیز و بدون برخورد با سیاره‌های فعلی منظومه رخ دهد یا اینکه سیاره‌ی تنها با سیاره‌ی دیگری برخورد کرده و آن را از منظومه به بیرون پرتاب کند و خودش در جای آن قرار بگیرد. چنین اتفاق نادری، بستگی به خصوصیت‌های سیاره‌ی تنها دارد.

همچنین محققان با کمک این شبیه‌سازی‌ها متوجه شدند که سیاره‌های تنهایی که تاکنون با منظومه‌ی ما برخورد داشته‌اند، هرگز بزرگتر از نپتون نبوده‌اند. در صورتی که چنین سیاره‌ی تنهای بزرگی با منظومه‌ی ما برخورد می‌کرد، می‌توانست نظم مدارهای داخلی را به مقدار زیادی تغییر دهد اما امروزه می‌بینیم که سیاره‌های درونی منظومه‌ی ما در مدارهای نسبتا نزدیکی قرار گرفته‌اند.

دانشمندان چنین تخمین می‌زنند که سیاره نهم در حدود 10 برابر جرم بیشتری نسبت به زمین داشته باشد. وجود سیاره نهم برای بار اول در اکتبر 2014 به شکل جدی توسط فضانوردان اسکات شپرد و چادویک تروجیلو بیان شد. به گفته‌ی این دو فضانورد، تأثیرات جاذبه‌ای یک سیاره‌ی بزرگ ناشناخته در مدار بیرونی منظومه‌ی شمسی می‌تواند دلیل چرخش‌های مداری عجیب تعدادی از سیارک‌ها مانند سیارک Sedna را توضیح دهد.

سیاره نهم در چه فاصله‌ای از زمین قرار گرفته؟

در ژانویه‌ی 2016، فضانوردان کنستانتین باتیگین و مایک براون از سازمان تکنولوژی کالیفرنیا موفق شدند تا شواهد بیشتری از وجود چنین سیاره‌ای در مدار تعدادی دیگر از سیارک‌های خارج منظومه شمسی پیدا کنند. آن ها این سیاره را سیاره نهم نامیدند و تخمین زدند که مدار بیضی شکل آن تقریبا 1000 واحد نجومی (AU) از خورشید فاصله دارد.

برای آنکه این فاصله را بهتر متوجه شوید باید بدانید که 1 واحد نجومی برابر است با فاصله‌ی زمین تا خورشید؛ یعنی حدود 150 میلیون کیلومتر. نپتون تقریبا 30 واحد نجومی با خورشید فاصله دارد و پلوتو هم هرگز بیشتر از 49 واحد از خورشید دور نمی‌شود. حال می‌توانید تصور کنید که سیاره‌ای در فاصله‌ی 1000 AU از خورشید چقدر دور خواهد بود.

با وجود آنکه مدار تخمینی برای سیاره نهم با مشخصات یک سیاره‌ی تنها همخوانی دارد اما به گفته‌ی وسپر، شبیه‌سازی‌های جدید در رابطه با تاریخچه و نحوه‌ی شکل‌گیری این سیاره اطلاعاتی را به دست نمی‌دهند.

وجود این سیاره هنوز به طور قطعی تأیید نشده است اما به گفته‌ی براون، احتمالا در سال 2017 نتیجه‌ی قطعی درباره‌ی سرنوشت این سیاره را خواهیم فهمید. در این میان، برخی از دیگر تحقیقات، احتمال وجود چنین سیاره‌ای را ضعیف می‌دانند و ادعا می‌کنند که این سیاره یکی از اعضای اصلی منظومه بوده است یا آنکه در حین یکی از برخوردهای نزدیک منظومه‌ای در گذشته، خورشید ما با قدرت جاذبه‌ی خود این سیاره را به درون منظومه‌اش کشیده است. به هر حال می‌بایست کمی بیشتر منتظر بمانیم تا هویت واقعی سیاره نهم آشکار شود.